|  علی باغبانیان  |   روانشناس|

بیش از 70‌درصد زنان به وسواس‌ عملی مبتلا هستند. یکی از مشکلات مبتلایان به وسواس اختلال در اراده است، این افراد به خود مطمئن نیستند.
وسواس فکر، ایده، تصور یا عملی است که به شکل ناخواسته وارد ذهن فرد می‌شود و جنبه ناخوشایند دارد.
با این‌که فرد مبتلا به وسواس فکری و عملی می‌داند که این رفتار و افکار او غیرمنطقی است اما آنها را تکرار می‌کند.
میان نظم و وسواس باید تفکیک قایل شد. دین مبین اسلام بر نظافت و نظم تأکید کرده است بنابراین نظافت و انضباط نشانه سلامت روان است و چنانچه در عملکرد شغلی و اجتماعی فرد اختلال ایجاد کند، بیماری محسوب می‌شود.
چنانچه رفتاری که می‌تواند در مدت 10 دقیقه انجام شود حداقل یک‌ساعت طول بکشد و همراه با تکرار باشد وسواس تلقی می‌شود چراکه یک ساعت وقت مفید فرد را صرف انجام رفتاری تکراری می‌کند.
نکته مهم در تشخیص وسواس ناراحتی و ناخرسندی فرد مبتلا از انجام اعمال یا افکار تکراری است درواقع این احساس ناخوشایند ناشی از تکرار نشانه ابتلا به وسواس است.
چنانچه تکرار اعمال و افکار موجب اختلال در ارتباطات اجتماعی فرد شود، بیماری تلقی می‌شود.
وسواس‌عملی، قابل مشاهده است اما وسواس‌فکری، با بیان فرد مبتلا قابل تشخیص است مثلا شست‌وشو و بررسی شیر اجاق گاز و آب قابل دیدن است و جزو وسواس‌های عملی محسوب می‌شود درحالی‌که اشتغال ذهنی به موضوعی که منجر به تکرار آن می‌شود در زمره وسواس‌های‌فکری به حساب می‌آید.
گاهی فکر آزاردهنده در ذهن فرد وجود دارد و او برای فرار از آن به اعمالی مانند شست‌وشو روی می‌آورد درواقع فرد از پاک‌کردن فکر نادرست ناتوان است بنابراین به شست‌وشوی دست‌ها و اشیا می‌‌پردازد.
متأسفانه ذهنیت نادرستی درمورد اختلال وسواس در کشور وجود دارد و برخی آن را بیماری تلقی نمی‌کنند همچنین بیشتر افراد تصور می‌کنند که انجام اعمال و افکار تکراری طبق خواسته فرد است درحالی‌که مبتلایان در ایجاد این اعمال و افکار نقشی ندارند.
یکی از مشکلات مبتلایان به وسواس اختلال در اراده است این افراد به خود مطمئن نیستند و چنانچه ظرفی را چندین‌بار بشویند از تمیزی آن مطمئن نمی‌شوند اما اگر کسی که او را قبول دارند تمیزی آن را تأیید کند آنها نیز می‌پذیرند.
درمان دارویی نقش مؤثری در کنترل بیماری دارد همچنین رفتار درمانی نیز می‌تواند در کاهش علایم موثر باشد.
وسواس توأم با اختلالات همراهی است که باید به درمان آنها نیز پرداخته شود.
با این‌که شیوع وسواس طبق راهنمای تشخیصی اختلالات روانی در زن و مرد مساوی است اما شواهد نشان می‌دهد که بیش از 70‌درصد زنان به وسواس عملی مبتلا هستند.
هر چه وسواس در سنین پایین رخ دهد، پیش‌آگهی و پاسخ به درمان بدتری دارد از طرفی با توجه به این‌که فرد یا افرادی که مبتلا به وسواس هستند در خانواده بیشتر مبتلایان به این اختلال وجود دارند، والدین باید مراقب ابتلا فرزندان خود به وسواس باشند چراکه این اختلال با یادگیری ارتباط دارد.
نقش خانواده در درمان ابتلا به وسواس موثر است هرچند که یکی از نقش‌های اصلی و مهم را خود فرد ایفا می‌کند.