شهروند| 26سال گذشت. جنگ تمام شد اما حواشی آن نه. کشور همچنان درگیر تبعات انسانی و زیست‌محیطی جنگ است. هنوز هم مینی منفجر می‌شود، جانی را به خطر می‌اندازد و تا سال‌های سال، محیط‌زیست را زیر سایه آلودگی می‌برد. 26سال گذشته، ایران دیگر درگیر جنگ نیست اما ناآرامی‌های منطقه، کشور را زیر سایه پیامدهای ناخوشایند جنگ و تأثیر آن بر محیط‌زیست نگه داشته است. حضور داعش در عراق، اجرای برنامه‌های مبارزه با گرد و غبار را به تأخیر انداخته و این تأخیر، بلای جان استان‌های غرب و جنوب‌غربی کشور شده است. به گفته معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، پدیده ضداسلامی داعش و به‌هم‌ریختگی ساز و کارهای برخی حکومت‌ها موجب شده است آسیب‌های جدی‌تری به محیط‌زیست وارد شود که بسیار نگران‌کننده است و نیازمند عزم جهانی برای مقابله با آن هستیم. او در همایش روز بین‌المللی مقابله با آثار جنگ بر محیط‌زیست، گفت: «در بحث آثار جنگ بر محیط‌زیست بر خاورمیانه، غرب آسیا و شمال آفریقا شدت زیادی به خود گرفته است و در سال‌های اخیر شاهد آثار سوء آن به واسطه تخریب محیط‌زیست، آلودگی آب و عوارض سلاح‌ها بوده‌ایم.»ابتکار ادامه داد: «رویکرد سازمان ملل در این زمینه باید جدی‌تر و قوی‌تر شود و امیدواریم بتوانیم همکاری بیشتری با یونسکو و سازمان‌های مردم‌نهاد با هدف حل برطرف کردن مشکلات زیست‌محیطی ناشی از جنگ داشته باشیم. باید برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای باشد که حداقل در زمان جنگ بتوان تأثیرات مخرب آن را بر محیط‌زیست کنترل کرد.» معاون رئیس‌جمهوری با اشاره به این‌که وزارت دفاع تاکنون همکاری خوبی در زمینه حفظ محیط‌زیست با سازمان حفاظت محیط‌زیست داشته است، گفت: «در نظر داریم تفاهمنامه مشترکی با هدف حفظ محیط‌زیست بین سازمان و وزارت دفاع منعقد شود و امیدواریم با امضای این تفاهمنامه همکاری بین محیط‌زیست و نیروهای مسلح جدی‌تر صورت گیرد.»او دستور ممنوعیت توزیع سلاح شکاری از سوی وزارت دفاع را یکی از همکاری‌های این وزارتخانه برای حفاظت از محیط‌زیست اعلام کرد: «سالانه 300هزار قبضه سلاح شکاری در کشور توزیع می‌شد که از سال گذشته وزارت دفاع دستور ممنوعیت آن را صادر کرده است.»
قربانی جنگ به دنبال سلاح تهاجمی نیست
«هیچ‌گاه درصدد ساخت سلاحی که حالت تهاجمی داشته باشد و موجب تخریب محیط‌زیست شود نخواهیم بود. ایران کشوری است که قربانی تجاوز ظالمانه و سلاح‌های کشتار جمعی شده است و امروزه با وجود پایان جنگ همچنان شاهد آلودگی برخی مناطق از این سلاح‌ها هستیم.» این را سردار حسین دهقان وزیر دفاع می‌گوید و از گرفتار بودن کشور با گذشت سال‌ها از پایان جنگ تحمیلی حکایت می‌کند. او با اشاره به این‌که با وجود پایان جنگ همچنان شاهد آلودگی برخی مناطق از سلاح‌های کشتار‌جمعی هستیم، گفت: «نیروهای مسلح در پایش و اجرای سیاست‌های زیست‌محیطی با تمام توان همکار سازمان حفاظت محیط‌زیست هستند.» وزیر دفاع با اشاره به این‌که سال گذشته رئیس‌جمهوری در سازمان ملل بحث مبارزه با خشونت افراطی‌گری را به‌عنوان امنیت جهانی مطرح کرد و دولت ما نیز این مسیر را ادامه خواهد داد، گفت: «ما به امید تحقق روزی هستیم که قلم‌ها و گفتمان جایگزین سلاح و جنگ شود و اهمیت محیط‌زیست و حفظ آن در تمام ابعاد درک شود.»
حمله به نوار غزه آب آشامیدنی منطقه را آلوده کرده است
تخریب محیط‌زیست تأثیر بسیار بدی بر معیشت و زندگی مردم و حیوانات دارد، اما در جنگ‌ها هیچ توجهی به آن نمی‌شود. اثرات تخریب تا سالیان سال باقی می‌ماند و زندگی و حیات نسل‌های بعدی را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، چرا که در صورت تخریب منابع طبیعی و اکوسیستم، صلح پایدار وجود نخواهد داشت. اکنون ناآرامی و درگیری‌ها در نوار غزه، آب آشامیدنی منطقه را هم تحت‌تأثیر قرار داده است. سفیر فلسطین در تهران گفت: «حمله به غزه نه‌تنها تأثیرات سویی در دستیابی مردم به غذا و خدمات اولیه داشته بلکه آلودگی آب را به 90درصد رسانده است.»صلاح زواوی ادامه داد: «تخریب پوشش‌های گیاهی، افزایش گازهای کربنی، آلودگی آب‌ها به وسیله ادوات جنگی و خودروهای نظامی، از بین رفتن حیوانات، آلودگی‌های خاک به‌ویژه با اورانیوم ضعیف‌شده موجود در مهمات جنگی ازجمله این موارد است. این آلودگی‌ها سرطان‌زاست.»