محدودیت در فروش ارز در حالی در بازار آزاد ادامه دارد که همچنان تعدادی از دلالان که در بسیاری از موارد وابسته به صرافیها هستند، به فعالیتشان در کنار خیابان ادامه میدهند و دلار و یورو را با نرخ آزاد (به ترتیب ۴۸۰۰ و 5900 تومان) میفروشند. بازار ارز که از نخستین روزهای اسفند ماه با کمبود عرضه و فروش مواجه شد، همچنان به همین روند ادامه میدهد و این محدودیت در عرضه، مشکلاتی را برای خریداران آن بهویژه تجار و فعالان اقتصادی به وجود آورده است. مشکلاتی که حالا بانک مرکزی برای حلوفصل آن وارد میدان شده و میگوید که تجار ارز مورد نیاز خود را در سامانه نیما اعلام کنند. سامانهای که به گفته کسراییپور، مدیرکل سیاستها و مقررات ارزی، فعالیت آزمایشی خود را از بعدازظهر روز شنبه، ۲۸ بهمنماه آغاز کرده و هماکنون امکان درخواست برای تمامی ارزها به جز وون کره جنوبی، بات تایلند و ین ژاپن در آن فراهم شده است.
آنگونه که این مقام مسئول توضیح میدهد: در حال حاضر واردکننده غیر بانکی صرفا به چند صرافی دسترسی دارد اما از طریق سامانه نیما این امکان فراهم میشود که به کل صرافیها دسترسی داشته و پس از ثبت درخواست خود پیشنهادات آنهایی را که به درخواست وی پاسخ مثبت دادهاند را مشاهده کند و نهایتا مختار است صرافی مورد نظر خویش را از میان پیشنهاددهندگان انتخاب کند. او با اشاره به دو روش بانکی و غیر بانکی تأمین ارز گفت: در روش غير بانکي شروع کار در سامانه جامع تجارت در قالب انجام ثبت سفارش و پایان کار در قالب ترخیص در پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک انجام میشود.
مدیرکل سیاستها و مقررات ارزی این بانک با بیان اینکه در حال حاضر بابت واردات رسمی کشور به دو شکل تأمین ارز انجام میشود، گفت: تأمین ارز بخشی از واردات به واسطه بانکها و بدین صورت است که واردکننده ثبت سفارش را انجام میدهد و بانک مرکزی از طریق پرتال ارزی ارز را تأمین میکند و با توجه به روابط کارگزاری میان بانکهای ایران و سایر کشورها پرداختها به فروشندگان خارجی صورت میگیرد.
آنگونه که این مقام مسئول توضیح میدهد: در روش غیربانکی یا روش به غلط مصطلح شده «بدون انتقال ارز» هیچیک از بانکهای تجاری و تخصصی کشور به عنوان بانک عامل در پرداخت بهای کالای وارداتی دخیل نیستند و این امر از طریق صرافیها انجام میپذیرد و این موضوع عمدتا از تحریمهای تحمیلی به شبکه بانکی نشأت گرفته است.
مدیرکل سیاستها و مقررات ارزی یکی دیگر از اهداف اصلی طراحی این سامانه را ایجاد فضای رقابتی برای صرافان خواند و گفت: با ایجاد فضای رقابتی قطعا واردکنندگان غیربانکی حق انتخاب بیشتري خواهند داشت و این موضوع بر تعدیل نرخ ارز نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.
کسراییپور افزود: تجار میتوانند با عنایت به اطلاعرسانی انجامشده در سامانه جامع تجارت و همچنین دورههای آموزشی و توجیهی که طی هفتههای گذشته در وزارت صنعت، معدن و تجارت برای آنان برگزار شد، نسبت به ثبت درخواست تأمین ارز مورد نیاز خود اقدام کنند. طی هفته سپریشده جلسات توجیهی و آموزشی متعددی نیز برای صرافیهای بانکی جهت آشنایی آنها با نحوه کار سامانه برگزار شد و برنامههای آموزشی برای صرافیهای تضامنی نیز برنامهریزی شده است.
این مقام مسئول در خصوص مکانیزم فعالیت این سامانه گفت: بعد از آنکه تاجر در سامانه جامع تجارت، ثبت سفارش خود را انجام داد، در گام بعدی به لینک تأمین ارز به شیوه غیربانکی در همین سامانه رجوع میکند و بعد از انتخاب این گزینه و تکمیل مراحل پیشبینیشده، درخواست خویش را نهایی میکند. درخواست به صورت خودکار برای سامانه نیما ارسال میشود و در این مرحله صرافان از طریق سامانه سنا قادر خواهند بود كه درخواست بازرگان را مشاهده و با توجه به روابط خود با کارگزاران خارجی و انجامپذیر بودن درخواست، پیشنهاد تأمین ارز را با قیمت موردنظر خود اعلام کنند. او افزود: زمانی که بازرگان درخواست خود را ارسال میکنند صرافان در یک بازه زمانی میتوانند به پیشنهاد بازرگان پاسخ دهند، ضمن آنکه بازرگانان مختار هستند مقرون بهصرفهترین پیشنهاد را برای تأمین ارز کالای وارداتی خود انتخاب کنند. در مرحله بعد مابهازای ریالی ارز در حسابی که صراف انتخابشده معرفی کرده است توسط بازرگان از طریق سامانه نیما یا از طریق شعب بانکها واریز میشود و صراف زمانی که اطمینان حاصل کرد معادل ریالی به حساب وی واریز شده است، در سامانه درخواست تأمین ارز را تأیید میکند و مرحله پرداخت ارز به فروشنده خارجی را شروع میکند.