شهروند| خاک باز هم خوزستان را زمینگیر کرد؛ اینبار خاک با غلظت 18هزار میکروگرم بر مترمکعب در هوا نشست و این یعنی 120برابر حد مجاز. این شرح حال و روز دیروز خوزستان است: بیمارستانها به حال آمادهباش، مدارس تعطیل، انفجار و قطع برق، لغو پروازها، کاهش دید افقی به 50متر و باز هم بحران.
هواشناسی خوزستان از پیش اعلام کرده بود که 24بهمن، روزی خاکآلود برای استان است و این خاک منشأ داخلی دارد: کانونهای فوق بحرانی جنوبشرق اهواز که مدتهاست گردوخاک به پا میکند. از پیش اعلام شد که مدارس 27 شهر خوزستان در روز سهشنبه تعطیل خواهد بود و ساعت پایان کار ادارهها هم به 12 کاهش یافت. دیروز غلظت گردوخاک در اهواز به بیش از ۱۲برابر حد مجاز رسیده بود اما رفتهرفته این رقم افزایش پیدا کرد و غلظت غبار به 18هزار میکروگرم بر مترمکعب رسید. درست بهمن سال پیش تجربه غبار، باران و بعد قطعی برق پیش آمد و بنا شد مسئولان از این اتفاق درس بگیرند و اینبار هم اتفاق باز تکرار شد. این موضوع در جلسات ستاد مدیریت بحران هم مطرح و لزوم آمادگی دربرابر قطعی برق تأکید شد و عصر دیروز در نقاطی از اهواز صدای انفجار شنیده و برق قطع شد. مدیرکل فرودگاههای خوزستان اعلام کرد که تا اطلاع ثانوی هیچ پرواز ورودی و خروجی در فرودگاه بینالمللی اهواز انجام نخواهد شد و جادهها شاهد تصادفات زنجیرهای بودند که به دلیل کاهش شعاع دید پیش آمد. اگرچه پیشبینی شد با فعالیت سامانه بارشی از اواخر شب وضع گردوغبار بهتر خواهد شد اما این شرح حال مردم خوزستان در خاک است؛ بیابانهای وسیع خشکیده به این زودی زود از غبار خالی نخواهد شد و هربار باید دعا کرد که باران بیاید و باد بوزد تا نفسکشیدن 120برابر سختتر از حالت عادی نشود.
زندگی عادی در شرایط غیرعادی
دیروز یکی از صدها روز غبارآلود خوزستان بود و به جز اهواز، غبار دامن شوش، اندیمشک، آبادان، خرمشهر، شادگان و ماهشهر را هم گرفت. شهروندان در هوای غبارآلود زندگیشان را تعطیل نکردند و با ماسک به خیابانها آمدند. جواد خراسانی، یکی از شهروندان اهواز که از نفسکشیدن در غبار به سرفه افتاده و صدایش بم شده، در گفتوگو با «شهروند» وضع شهر را اینطور شرح میدهد: «اوضاع هوا وحشتناک است. بعدازظهر سهشنبه غلظت گردوغبار در اهواز به 9هزار میکروگرم بر مترمکعب رسید. در اهواز غلظت غبار شدیدتر از تمام نقاط خوزستان بود و به بیشتر از 60برابر حد مجاز هم رسید. گفتهاند؛ باران میآید و این غبار میرود اما همچنان مکافات داریم. شاید با باران برود اما باز هم برمیگردد. خاک مکافات همیشگی ماست.»
او ادامه میدهد: «مردم درحالی که گردوغبار بچه محصلها را تعطیل کرده، ناچارند در شرایط غیرعادی، زندگی عادیشان را داشته باشند. خیلی از مردم در اهواز شغل آزاد دارند و همین حالا در نادری که قدیمیترین بازار اهواز است، زندگی در خاک در جریان است. ما دو روز در هفته خاک داریم و اگر قرار باشد مدام تعطیل کنیم، بازاریها از نانخوردن میافتند.»
دیروز خوزستانیها در فضای مجازی به شدت گرفتن گردوغبار واکنش نشان دادند. «استوری»ها در اینستاگرام و پستها در توییتر پر از تصویر خیابانهای زرد و نارنجی خاک گرفته و ماشینهایی بود که روی شیشه خاک گرفتهشان تاریخ 24 بهمن 96 ثبت شده. مردم اهواز که دوهفته پیش به دنبال شدتگرفتن گردوغبار روبهروی ساختمان فرمانداری تجمع کرده بودند، دیروز به خیل مجازیها پیوستند و از شوخی با «خاک شش» نوشتند و گله از مسئولانی که سکوت کردهاند.
علاوه بر گلایه درباره کیفیت هوا، مسأله تعطیلی هم میان گلایههای شهروندان پررنگ بود. درحالی که مدیریت بحران خوزستان اعلام کرد؛ با توجه به بارندگی در شامگاه سهشنبه، مدارس روز چهارشنبه تعطیل نیستند، هشتگ «سلامتی مهمتر از تحصیل» در اعتراض به تعطیلنشدن چهارشنبه به راه افتاد.
جواد میگوید: «اطلاعیه دادهاند که اگر خاک تا 11شب برود، تعطیلی روز چهارشنبه منتفی است. سهشنبه مدارس تعطیل بود اما ادارات تا ساعت 12 باز بودند. ما فلسفه این کار را نمیفهمیم. یعنی ساعت 12 تعطیلشدن از خاکخوردن ما کم میکند؟ بزرگترها ریه ندارند؟»
با افزایش غلظت ریزگردها در اهواز در ساعت ۱۲ ظهر امروز به ۵۷ برابر حد مجاز توزیع ماسک در مرکز شهر آغاز شد. هرچند همه از شکل توزیع ماسکها راضی نیستند و گله از کمبود امکانات مقابله با غبار بسیار است.
میزان غلظت گردوخاك در کل استان در ساعت ١٦ به این شرح بود: آبادان 1773، امیدیه 2405، اندیمشک 2074، اهواز 3251، بندرامام 216، بهبهان 422، حمیدیه 5315، خرمشهر 825، دزفول 1000، سوسنگرد 1932، شادگان 149، شوش 4990، ماهشهر 261، هندیجان 2098، مسجد سلیمان 402 میکروگرم بر مترمکعب.
برق قطع شد، جادهها بند آمد
جاده امیدیه- اهواز در عکسهای دیروز راهی پرغبار بود که تهش معلوم نبود. کاهش دید باعث شد ماشینها در جاده ماهشهر به امیدیه به هم بکوبند و جاده بند بیاید. در جادههای دیگر دید به قدری کم شده بود که رانندهها با سرعت خیلی کم حرکت میکردند و حسابی ترافیک به راه افتاده بود. محور امیدیه به ماهشهر هم به دلیل تصادف زنجیرهای و نبود دید بسته شد.
مانی امیدی شهروند دیگر اهواز میگوید: «دیگر به خاک عادت کردهایم. سال پیش بهمنماه گردوخاک شد، کل خوزستان و وقتی باران زد، یک هفته برقها قطع شد. بارندگی شدید نبود و خاک روی کابلهای برق نشست و آنها را از کار انداخت. حالا باز هم این نگرانی پیش آمده که با بارش باران این اتفاق بیفتد. معاون استاندار هم صبح سهشنبه از این نگرانی گفت که امکان خاموشی وجود دارد.» وسط گفتوگو با مانی صدای انفجاری آمد و برقشان قطع شد. قطعی برق اینبار قبل از بارش باران اتفاق افتاد و با وزش باد شدید انفجاری اتفاق افتاد و بخشی از برق شهر قطع شد. مانی میگوید؛ قطعی برق در حصیرآباد، منبع آب، کانتکس و امانیه اتفاق افتاده است.
او میگوید: «به جرأت میتوان گفت از مهرماه تاکنون باران درست و درمانی در شهر نیامده. شاید اصلا بشود گفت باران نداشتهایم. دوماه پیش یک نصفه روز باران بارید اما مرکز و جنوب خوزستان خشک است. آمار روزهای غبارآلود دیگر از دستمان دررفته اما چند ماهی بود که تا این حد آلوده نشده بود. دوهفته پیش غلظت گردوغبار به 40برابر رسید اما روز سهشنبه برای خوزستان یک رکورد بود.»
غبار ابرها را عقیم کرد
کوروش بهادری، مدیرکل هواشناسی استان خوزستان به «شهروند» میگوید: «خیلی از شهرهای استان مثل شوش، اندیمشک، اهواز، آبادان، خرمشهر، شادگان و ماهشهر در غبار فرو رفتهاند و دید افقیشان تا 50متر هم کاهش پیدا کرده است.»
به گفته او، روز گذشته میزان غلظت گردوغبار در دستگاههای سنجش اداره محیطزیست اهواز غلظت 18هزار را هم نشان داد اما این وضع رفتهرفته بهتر شد و به 12هزار رسید؛ هرچند این رقم هم خطرناک است. بهادری با اشاره به این پیشبینی که گردوغبار تا شب سهشنبه ادامه دارد، می گوید: «انتظار میرود با سامانه بارشی از نیمهشب سهشنبه کیفیت هوا بهتر شود. در اکثر نقاط بارش خواهیم داشت، بهویژه نقاط شمالی و مرتفع که انتظار طغیان و سیلابیشدن رودخانهها را داریم، مثلا در لالی، مسجد سلیمان، ده دز و ایذه. در جنوب استان بارش کم است.»
او از این پیشبینی میگوید که روز چهارشنبه در اهواز کمتر از 10میلیمتر بارش اتفاق خواهد افتاد و موج دوم بارش از اواخر پنجشنبه یا جمعه تا روز یکشنبه هفته بعد خواهد بود که از موج اولی پربارشتر است. بهادری توضیح میدهد که گردوغبارها میتواند بر کاهش بارندگی در کشور تاثیرگذار باشد: «وقتی کانون گردوغبار یک منطقه فعال میشود، ذرات گردوغبار به ابرها نفوذ پیدا میکنند و هسته آن را میشکنند و با این کار ابر عقیم میشود.» به گفته او، این همان پدیدهای است که باعث میشود شدت بارش چهارشنبه در مناطق جنوبی استان خوزستان به نسبت برآورد کم باشد.
مدیرکل هواشناسی استان خوزستان با گفتن این موارد اضافه میکند: «بیابانها و کانونهای غبار در اطراف اهواز گسترده است و انتظار نمیرود که در کوتاهمدت بشود با گردوغبار مقابله کرد. بعضی مناطق آبگیری و نهالکاری شدهاند اما بیابانها بسیار گسترده است و علاوه بر اعتبار بالا، زمان زیادی میطلبد. اگرچه بودجه صندوق توسعه هم برای این کار پیشبینی شده است اما به این زودی نمیتوان کاری کرد و مردم بالاجبار غبار را تحمل میکنند.»
این شرایط فوق خطرناک است
دیروز غلظت گردوغبار در اهواز در ساعت 10 صبح به 47برابر حد مجاز و رفتهرفته به 60برابر و بیشتر از این هم رسید. اداره کل حفاظت محیطزیست خوزستان میزان ذرات ریزگرد در هوای اهواز را 1856میکروگرم بر مترمکعب اعلام کرد: «با توجه به اینکه میزان حد مجاز آلایندهها در هوا 150میکروگرم بر مترمکعب است، اکنون غلظت گردوغبار در اهواز بیش از 47برابر حد مجاز است.»
تا ساعت 10صبح میزان ریزگردها در ماهشهر 1122میکروگرم بر مترمکعب، در امیدیه 288میکروگرم بر مترمکعب، در سوسنگرد 200میکروگرم بر مترمکعب، در آبادان 117میکروگرم بر مترمکعب، در شادگان 125میکروگرم بر مترمکعب، در حمیدیه 330میکروگرم بر مترمکعب، در بهبهان 133میکروگرم بر مترمکعب، در شوش 114میکروگرم بر مترمکعب، در بندر امام 113میکروگرم بر مترمکعب، در هندیجان 103میکروگرم بر مترمکعب، در رامشیر 100میکروگرم بر مترمکعب، در دزفول 98میکروگرم بر مترمکعب و در خرمشهر 93میکروگرم بر مترمکعب اندازهگیری شد. مدیرکل فرودگاههای خوزستان گفت که با توجه به وقوع پدیده گردوغبار تا اطلاع ثانوی هیچ پرواز ورودی و خروجی در فرودگاه بینالمللی اهواز انجام نخواهد شد، چراکه دید افقی در فرودگاه اهواز به 200متر رسیده بود.
میزان گردوغبار در اهواز ساعت 11 به 7هزار و 135میکروگرم بر مترمکعب یعنی بیش از 47برابر حد مجاز رسید؛ یعنی در مرحله فوق خطرناک. در این ساعت غلظت غبار در ماهشهر 2هزارو 890 و حمیدیه یکهزارو 317 اعلام شد که به ترتیب 19 و 8برابر شاخص مجاز گردوغبار بود.