شهروند| در روز پرداخت حقوقها، صف طولانی مردمی در کنار دستگاه ایتیام تشکیل میشود و همه آنها، اعم از عموم مردم، کارکنان دولتی و بازنشستگان انتظار میکشند تا پول نقد را تا جایی که امکان دارد، دریافت کنند.
به گزارش نیویورکتایمز، «محمد ابوشعبان»
45 ساله دو ماه پیش به اجبار بازنشسته شد؛ حالا او 6 ساعت در صف منتظر مانده تا بتواند حقوق ماهیانه بازنشستگیاش را که 285 دلار است، دریافت کند. از زمانی که او بازنشسته شده حقوقش کاهش بسیار شدیدی داشته است. او پیشتر عضو گارد ریاستجمهوری تشکیلات خودگردان فلسطین بود و ماهیانه 1320 دلار دستمزد میگرفت.
ابوشعبان میگوید: «زندگی کاملا متفاوت شده است.» او دیگر نمیتواند شهریه دانشگاه فرزندش را تأمین کند و برای همسرش تنها سبزیجات و گوشت میخرد تا شکم 6 فرزندشان را سیر کند.
حالا او باید تقریبا همه دستمزدش را بگیرد و بهعنوان بدهی یک ماه گذشتهاش که به فروشگاه مواد غذایی دارد، بپردازد. او میگوید: «من تا 5روز دیگر همه حقوق این ماهم به پایان میرسد.»
در سراسر غزه زندگی روزانه برای فلسطینیهایی که سرزمینشان میان اسراییل و مصر قرار دارد، مدتهاست که به شکل دشواری درآمده است. در قلب این بحران اقتصادی -و عمدهترین دلیل آن- اختلاف درازمدت میان حماس و فتح است. حماس گروه شبهنظامی اسلامگرایی است که بر غزه حکمرانی میکند و فتح نیز حزب سکولاری است که در کرانه باختری تثبیت شده است. فتح تشکیلات خودگردان فلسطین را کنترل میکند اما در سال 2007 توسط حماس از غزه بیرون شد.
در فروشگاههای موادغذایی گداها از خریداران طبقه متوسطی که با اصرار میخواهند خریدهایشان را با کارت اعتباری بپردازند، درخواست پول میکنند. بینوایان با پول کمی که از آنها میگیرند میتوانند محصولات فاسدشده را بخرند. «ذکیه ابواجوا» زن 57 سالهای که حالا سبزیجاتی را که بهطور طبیعی به الاغها میدهند را برای سه نوه کوچکش میپزد، میگوید: «ما درواقع مردهایم؛ فقط نفس میکشیم.»
زندانها پر است از مغازهدارانی که به خاطر عدم پرداخت بدهیشان بازداشت شدهاند؛ در خیابانها هم مردم دايما در حال صحبت از خانههایی هستند که سرقت شدهاند. پسرهایی که مدرسه را به خاطر فروختن نعنای تازه یا نوشیدنی یا پاککردن شیشه خودروها کنار گذاشتهاند، با یکدیگر بشدت رقابت و بر سر مشتریها دعوا میکنند. در بازارهای آزاد قفسهها عمدتا پر هستند اما فروشندگان در حال خواندن قرآن هستند؛ چراکه مشتری وجود ندارد.
فروشندگان میگویند كه هیچ خریداری وجود ندارد، هیچ پولی در بین مردم نیست.
مقامات سازمان ملل هشدار میدهند که با کمشدن مواد دارویی، تعطیلی کلینیکها و قطع 12ساعته برق که بیمارستانها را تهدید میکند، زندگی در غزه در حال فروپاشی است. آب تقریبا به طور کامل غیر آشامیدنی و فاضلاب در حال آلودهکردن سواحل و مناطق ماهیگیری است. هر روزه مقامات اسراییلی و نیروهای امدادی ساختارها و تجهیزات خود را برای مقابله با هرگونه شیوع وبا محکمتر میکنند.
اسراییل بیش از یک دهه است که غزه را محاصره و قوانین سختگیرانه و شدیدی را برای ورود و خروج کالا به این سرزمین اعمال کرده است و امید دارد تا بدین وسیله حماس و دیگر گروهها را تحت فشار قرار بدهد و مردم، سرانجام آنها را به خاطر این شرایط از قدرت پایین بکشند.
سالهاست که حماس محاصره اسراییل را دور میزند و با گرفتن مالیات از کالاهای قاچاقشده از طریق تونلهایی که به صحرای سینا در مصر میرسند، درآمد کسب میکند؛ اما پرزیدنت عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهوري مصر، پس از به قدرت رسیدن در سال 2013 با بستن دروازه اصلی گذرگاه رفح حماس را تحت فشار قرار داد. مصر که منفعتی در تبدیلشدن به سرپرست دوفاکتوی غزه ندارد، از این فشار برای مجبورکردن حماس در بستن تونلهای سینا استفاده کرد.
برای حماس، با گزینههای اندک پیش رویاش، شرایط رو به وخامت است. یکی از این گزینههایی که حماس سه بار به آن متوسل شد؛ یعنی جنگ با اسراییل با امید به ایجاد همدردی بینالمللی و کمکهای پس از آن، ناگهان به یکی از گزینههای با حداقل جذابیت تبدیل شد. حماس اکنون برای کمکهای اندکی از سوی کشورهای عرب میتواند حساب باز کند. اسراییل نیز با پروژه مانع زیرزمینی خود به ارزش يكمیلیارد دلار در حال حاضر در حال بستن مرزهای خود در مقابل تونلهایی است که شبهنظامیان غزه سالها برای کندن آنها زمان و انرژی صرف کردهاند.
امیدهایی که رشد کرد اما فرو ریخت
سال گذشته محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، با توقف پرداختهایش برای سوخت نیروگاه برق غزه و توقف پرداخت به نیروگاه اسراییل برای انتقال برق از اسراییل به نوار غزه، فشارها به حماس را افزایش داد. عباس همچنین حقوق هزاران نفر از کارگران خود را که همچنان برای دریافت دستمزدهایشان در غزه باقی مانده بودند، کاهش داد. گرچه آنها دیگر پس از روی کارآمدن حماس شغلی نداشتند. این اقدامات موجب شد تا حماس تن به مذاکرات صلح دهد.
حماس مشتاق است که بار مسئولیت حکومتداری را از شانه خود بردارد و از آن خلاص شود –گر چه مایل به خلع سلاح نظامی خود نیست- با این حال، انعطافپذیری خود را در مذاکرات نشان داد و بهسرعت کنترل بر مرزها و جمعآوری مالیات را که برایش ماهیانه 20میلیون دلار درآمد داشت، واگذار کرد.
اما مجموعه اتفاقاتی مثل مهلت نامعلوم برای انتقال دولت به تشکیلات خودگردان فلسطین و حذف رئیس اطلاعات مصر در ماه گذشته که واسطه مذاکرات آشتی بود، امیدها را از بین برد و دو جناح را به هم ریخت.
اکنون حماس از کنارگذاشتن جمعآوری مالیات در داخل غزه خودداری میکند، تا زمانی که تشکیلات خودگردان فلسطین حقوق کارمندان خود را پرداخت کند؛ اما تشکیلات خودگردان نیز این کار را نمیکنند تا زمانی که حماس دست از این درآمد داخلی بکشد. «ناتان ترال» تحلیلگر گروه بحران بینالمللی که از نزدیک بر وقایع غزه نظارت دارد، میگوید: «سرسختترین افراد در تشکیلات خودگردان فلسطین معتقدند که آنها باید سرسپردگی کامل حماس را در دست داشته باشند؛ شامل برچیدن ارتش آنها.» او میگوید: «اکثریت قریب به اتفاق فلسطینیها این خواسته را کاملا غیرواقعی میبینند، اما تشکیلات خودگردان فکر میکند که این استراتژی جواب میدهد. بنابراین آنها اعتقاد دارند که باید بر فشارها بیفزایند و آن را ادامه دهند.»
هر چه این بنبست بیشتر میشود، اقتصاد غزه نیز تحت فشار بیشتری قرار میگیرد. در حالیکه هزاران نفر از کارکنان فلسطینی در نوار غزه مانند ابوشعبان مجبور به بازنشستگی زودهنگام شدهاند و کسانی که باقی ماندند هم کاهش 40درصدی را در حقوق خود داشتهاند، با این حال مقامات میگویند که حدود 40هزار کارمند حماس که اکثرا جزء نیروهای پلیس هستند، چندین ماه است که حقوقی دریافت نکردهاند.