وقف، یکی از مهمترین جلوه‌های کنش‌های نیک‌خواهانه تاریخی ایرانیان در زندگی اجتماعی به شمار می‌آید. وقف و موقوفات در سرزمین پهناور ایران در گذر تاریخ خود، همواره جایگاهی ویژه داشته‌اند، تا آن‌جا که بخشی مهم از مسأله مالکیت و اقتصاد را در خود گرفته، بر آن حوزه‌ها تأثیر می‌گذارده‌اند. وقف در سرزمین ایران اما یک پیامد و دستاورد مهم اجتماعی و فکری داشته است. موقوفات که از سنت وقف برآمده‌اند در جای‌جای این سرزمین به یاری تداوم اندیشه دینی و مذهبی در روزگاران گوناگون آمده، بستری اقتصادی فراهم آورده‌اند تا دین مداران و اندیشه دینی بتوانند در گذر روزگار، بی‌آن که گزندی از زمانه و دگرگونی‌های آن ببینند، جایگاه خود را در جامعه حفظ کنند. ژان شاردن، جهانگرد پرآوازه فرانسوی در دوره صفوی به نکته‌ای در شیوه اداره مسجدهای بزرگ در تاریخ ایران اشاره می‌کند که می‌تواند آغازی بر یک بررسی در این زمینه باشد «معمولا مساجد بزرگ موقوفات بزرگ و درآمد فراوان دارند».