گمانهزنی بازیگران و کارگردانانی که در هر دوره از جشنواره میتوانند گرمابخش سالنهای نمایش فیلم در آن دوره جشنواره باشند؛ از جذابترین بحثهایی است که همه ساله با نزدیک شدن به برگزاری مهمترین و بزرگترین رویداد سینمایی کشور در رسانهها و نشریات به انجام میرسد، یعنی در عین اینکه حضور بازیگران و کارگردانان صاحبنام و آثارشان در هر دوره از جشنواره میتواند گرما و جذابیتهای هر سال جشنواره را بیشتر کند؛ صرف نام آنها و شایعات و شنیدههای زیادی نیز که درباره حضور یا عدمحضور آنها پیش از آغاز این فستیوال به گوش میرسد نیز میتواند گرمابخش صفحات روزنامهها و نشریات در روزهای منتهی به جشنواره باشد. در حقیقت همانگونه که در روز اهدای جوایز اهدای سیمرغهای کارگردانی و بازیگری برای علاقهمندان به سینما و خود سینماگران از جایگاه ویژهای برخوردار است؛ حضور یا عدمحضور برخی از کارگردانان و بازیگران نیز مهم جلوه میکند و چهبسا همین نامهای مطرح و باسابقه است که به اعتبار جشنوارهای چون فجر میافزاید. امسال نیز بسان هر سال پس از اعلام اسامی فیلمهای راه یافته به بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره معلوم شد که تعداد زیادی از کارگردانان و بازیگران مطرح و شناختهشده در فهرست غایبان جشنواره سیوششم قرار دارند. بازیگران مطرحی که حضورشان قطعا شوروحال و اعتبار بیشتری به جشنواره میداد. اما نکته جالب غیبت برخی است که در دوره گذشته از برندگان سیمرغ بودند و امسال حتما جای خالیشان بیشتر از دیگران به چشم خواهد آمد. این گزارش نگاهی دارد به چهرههای مهم و سرشناسی که جشنواره بدون حضور آنها برگزار میشود.
کارگردانهای غایب
درست است که نمیتوان انتظار داشت تمام کارگردانان شناختهشده در هر دوره از جشنواره فجر حضور داشته باشند، اما بههرحال نمیشود انکار کرد که با حضور فیلمسازانی چون مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، مجید مجیدی، اصغر فرهادی، فریدون جیرانی، کیومرث پوراحمد، سیروس الوند، احمدرضا درویش، کیانوش عیاری، پرویز شهبازی، علیرضا رئیسیان، همایون اسعدیان، کمال تبریزی، تهمینه میلانی، رخشان بنیاعتماد و پوران درخشنده جشنوارهای بهتر و گرمتر در انتظار بود...در حقیقت جشنواره فیلم فجر بهعنوان بزرگترین اتفاق سینمایی ایران که طی سالهای گذشته میزبان فیلمسازان بزرگ و برجستهای بوده و به نوعی جشن سینمایی ایران محسوب میشود؛ امسال در سیوششمین دورهاش از وجود و حضور بیشتر کارگردانانی که در دورههای گذشته سیمرغهایی چون بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را دریافت کردهاند، بیبهره خواهد بود. دو نفر از پرافتخارترین کارگردانان جشنواره در جمع این غایبها هستند: مجید مجیدی و اصغر فرهادی. مجید مجیدی کارگردان کهنهکار و با سابقه سینمای ایران که آخرین فیلمش محمد(ص) موفقیتهای فراوانی را به دست آورد، با دریافت چهار سیمرغ بلورین بیشترین تعداد سیمرغ را در اختیار دارد و اصغر فرهادی کارگردان بینالمللی سینمای ایران با سه سیمرغ در رده دوم قرار دارد، ازجمله سرشناسترین غایبها هستند. داریوش مهرجویی، کارگردان باسابقه ایرانی نیز که رکورددار نامزدی در جشنواره فیلم فجر است و تاکنون 10 بار برای کارگردانی در این جشنواره نامزد شده و دو بار برای فیلمهای هامون و پری موفق به دریافت این جایزه شده است نیز یکی دیگر از غایبان جشنواره است. وی که پس از ساخت دو فیلم میهمان مامان و سنتوری دچار افت شدیدی شد و با تولید آثاری همچون اشباح و چه خوبه که برگشتی انتقادات زیادی را نصیب خود کرد، با اینکه به نظر میرسید امسال با قسمت دوم فیلم سنتوری2 در جشنواره حضور خواهد داشت، اما با آغاز نشدن تولید این فیلم نام او نیز به غایبان جشنواره اضافه شده است. نفر دیگر کیانوش عیاری است که تاکنون دو بار در سالهای 64 و 66 برای دو فیلم تنوره دیو و آن سوی آتش موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده است، اما بعد از آن دیگر نتوانست این جایزه را به خانه ببرد. او که سال گذشته فیلم ناکام کاناپه را جلوی دوربین برده بود، امسال مشغول ساخت سریال هشتادوهفت متر بوده و در فجر حضور ندارد. فرزاد موتمن، فریدون جیرانی، رخشان بنیاعتماد، تهمینه میلانی، کیومرث پوراحمد، سیروس الوند، پرویز شهبازی، علیرضا رئیسیان، همایون اسعدیان، کمال تبریزی، پوران درخشنده و... از دیگر غایبان این دوره از جشنواره فیلم فجر به حساب میآیند.
برندگان سیمرغ، مهمترین غایبان امسال
همچون کارگردانهای شناختهشده، بازیگرانی هم هستند که امسال در جشنواره فیلم فجر فیلمی ندارند. نکته عجیب در این میان بسان کارگردانان، غیبت بازیگرانی است که در دوره گذشته سیمرغ بهترین بازیگر را چه در نقش اصلی و چه مکمل دریافت کردند و امسال هیچ فیلمی از آنها در جشنواره به نمایش درنمیآید. برخی از این بازیگران از سال گذشته در اثری جدید جلوی دوربین نرفتند و برخی دیگر نیز فیلمشان به دلایل مختلف نتوانسته است در جشنواره حضور پیدا کند.محسن تنابنده که سال گذشته برای فیلم فراری جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد و ثریا قاسمی برای بازی در ویلاییها سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل را از آن خود کرد، دو چهره مهمی هستند که امسال هیچ فیلمی در جشنواره ندارند. همچنین بازیگرانی چون امیر آقایی، مهرداد صدیقیان و علی مصفا که جزو نامزدهای جایزه بهترین بازیگر نقش اول سال گذشته بودند نیز امسال هیچ فیلمی از آنها در جشنواره حضور ندارد.از میان بازیگران زن نیز غزل شاکری، هدیه تهرانی، پریناز ایزدیار که سال گذشته نامشان در میان نامزدهای دریافت سیمرغ بازیگر به چشم میخورد، از غایبان جشنواره سیوششم به شمار میآیند.
پرکارترینهای غایب
سال گذشته شقایق فراهانی با چهار فیلم عنوان پرکارترین بازیگر جشنواره سیوپنجم فجر را به خود اختصاص داد، اما او امسال هیچ فیلمی در این رویداد سینمایی ندارد. حمیدرضا آذرنگ نیز که سال گذشته در میان بازیگران مرد لقب پرکارترین را از آن خود کرده بود، امسال تنها با یک فیلم به نام تنگه ابوغریب ساخته بهرام توکلی به جشنواره میآید. فرهاد اصلانی نیز که در دورههای اخیر این رویداد سینمایی همواره با آثار مختلفی به جشنواره آمده و توانسته با فیلمهایش بدرخشد، امسال جزو بازیگران کمکاری است که تنها یک فیلم مغزهای کوچک زنگزده ساخته هومن سیدی را دارد. اصلانی در سالهای اخیر حضوری پررنگ در جشنواره داشته است. او در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در آسمان پرستاره شد. اصلانی همچنین برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلمهای خرس و زندگی خصوصی از سیامین دوره جشنواره فجر هم شد و در سیودومین دوره از جشنواره نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در قصهها شد. او برای بازی در فیلم دوران عاشقی هم در سیوسومین دوره جشنواره فیلم فجر نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و در سیوچهارمین دوره نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در دختر شد.
ستارههای غایب
از میان سوپراستارهای سینما که شاید هرسال بهطور مستمر در جشنواره فیلم فجر حضور ندارند، هستند چهرههایی که حتی چندسال یک بار هم علاقهمندان و طرفدارانشان را با بازی در فیلمی که در جشنواره به نمایش درمیآید، غافلگیر میکنند و نبودشان در این رویداد سینمایی حتما به چشم میآید.برای مثال الناز شاکردوست است که سال گذشته با فیلم خفهگی فریدون جیرانی به جشنواره پا گذاشت، امسال در جشنواره حضور ندارد. البته شاکردوست فیلم سینمایی سراسر شب فرزاد موتمن را داشت که به جشنواره راه پیدا نکرد و باعث غیبت این بازیگر در این رویداد سینمایی شد. حامد بهداد و شهاب حسینی نیز که هم در دورههای گذشته حضوری نسبتا چشمگیر و موفق داشتند و هم همواره بهعنوان دو بازیگر پرطرفدار میان مردم نامشان مطرح است، از غایبان جشنواره امسال هستند. پریناز ایزدیار که در جشنواره سیوچهارم سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن را برای بازی در فیلم ابد و یک روز دریافت کرد و سال گذشته نیز فیلم تابستان داغ را در جشنواره داشت، امسال در این رویداد حضور ندارد. هدیه تهرانی که سال گذشته اسرافیل را داشت، غزل شاکری و پگاه آهنگرانی که در دوره قبل با سارا و آیدا در جشنواره بودند، طناز طباطبایی که ویلاییها را بازی کرده بود و نگار جواهریان که نگار فیلم قبلی او در جشنواره سیوپنجم بود هم ازجمله چهرههای غایب امسال هستند. همچنین محمدرضا گلزار، محمدرضا فروتن و ترانه علیدوستی نیز سه چهره محبوب سینمای ایران هستند که سهمی در جشنواره امسال ندارند.