آیت وکیلیان- شهروند| حدود چندماه پیش بود که احمد بیگدلی، نماینده مجلس در تذکر شفاهی خود خواستار لزوم رفع خلأهای قانونی در حمایت از داوطلبان هلالاحمر شد. نماینده مردم خدابنده در نشست علنی روز یکشنبه 18 تیر مجلس به رئیسجمهوری، رئیس مجلس، وزیر تعاون و رئیس جمعیت هلالاحمر یادآوری کرد که مسئولان امر در مورد خلأ قانونی حمایت از داوطلبان هلالاحمر که در اینگونه حوادث در راه کمک به هموطنان و نجات جان آنان، جان خود را فدا میکنند، فکر اساسی کنند. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در گفتوگو با «شهروند» میگوید که متاسفانه از داوطلبان هلالاحمر حمایتهای قانونی نمیشود، بنابراین ضروری است خلأ قانونی این موضوع رفع و در صورت امکان لایحه یا طرحی برای حمایت از این افراد ارایه شود. وی همچنین اعلام کرده که در بودجه 97 تسهیلاتی برای این افراد در کمیسیون تلفیق صورت گرفته و ابراز امیدواری کرد که به صحن رفته و به قانون تبدیل شود. این گفتوگو از نظر میگذرد.
آقای بیگدلی شما اخیرا به دنبال طرحی برای ارایه به مجلس برای حمایت از داوطلبان سازمان هلالاحمر بودید. این طرح چه بوده و به دنبال چه اهدافی است؟
ما یکسری نیروی امدادی داوطلب در جمعیت هلالاحمر داریم که به نظر میرسد بیشترین بار و فشار کاری بر دوش این افراد است. این افراد به صورت داوطلبانه کارهای امدادرسانی را در تمام حوادثی که رخ میدهد، انجام میدهند و درتمامی حوادث کوچک و بزرگ حضور فعال دارند، اما مسألهای که باید در نظر گرفت، این است که اگر به هر دلیلی برای این افراد در حین انجام ماموریت اتفاقی رخ دهد، این افراد نه مستمری میگیرند و نه پولی را خانوادههای آنها دریافت میکنند. این مسائل منجر به بروز مشکلاتی برای خانوادههای داوطلبان عضو هلالاحمر میشود. پیشنهادی را سال گذشته در مجلس ارایه دادم و البته بحث آن در بودجه امسال را نیز دادیم که امیدوارم مورد قبول مجلس قرار گیرد که مستمری آنان در این بودجه لحاظ شود. البته داوطلبانی که در هنگام حادثه ممکن است جانشان را از دست بدهند عده قلیلی هستند و میتوان گفت که در سال به زیر 20نفر میرسد. خب این افراد امکان دارد که در حین حادثه جان خود را از دست بدهند و همچنین بحث ازکارافتادگی نیز مطرح است؛ روی این اصل باید تحت پوشش بیمه قرار گیرند و خانوادههای آنها نیز مستمری دریافت کنند.
با توجه به اینکه بحث مستمری این افراد داوطلب در بودجه 97 مطرح شده، آیا نظر قاطبه نمایندگان مجلس نیز در این مورد مثبت بوده است؟
بله. قطعا اینگونه بوده است؛ زمانی که این موضوع را در کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح کردم، هم افرادی که از هلالاحمر حضور داشتند، رضایت داشتند و هم نمایندگان. این افراد تعدادشان اندک است و هم اینکه از انصاف خارج است که بدون هیچ دریافتی داوطلبانه کمک میکنند. امیدوارم در کمیسیون تلفیق مطرح شود و بعد به صحن برود و رأی لازم را آورده و تبدیل به قانون شود.
نکته دیگر اینکه بودجهای برای سال 97 بسته شده و کلیات آن مورد تأیید قرار گرفته اگرچه با انتقادهایی نیز مواجه شده است، اما میخواهم در مورد بودجه هلالاحمر سوال کنم؛ نظر شما در مورد کلیت بودجه جمعیت هلالاحمر با توجه به اینکه کشور ما در معرض انواع و اقسام اتفاقات طبیعی و غیرطبیعی قرار دارد، چیست، در این مورد توضیح دهید.
قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهم، باید بگویم که کلیات حوادث غیرمترقبه را در کشور یکپارچه کنیم. یعنی سازمانهای خدماترسان در حوادث غیرمترقبه باید یکی شوند. به دلیل اینکه هلالاحمر یک تشکیلات ملی است و نظر من این است که باید کلیت حوادث غیرمترقبه دست این سازمان باشد. بهعنوان مثال سازمان مدیریت بحران یا سایر سازمانهای دیگر که به نوعی زیرمجموعه وزارت کشور هستند، وجود نداشته باشد. به دلیل اینکه ما در مجلس بودجهها را تقسیمبندی میکنیم و در مواقعی که چنین اتفاقاتی رخ میدهد، سپاه، ارتش، نیروی انتظامی و بنیاد مسکن ستاد بحران و خود سازمان هلالاحمر پای کار میآیند. البته در گام نخست نمیتوان ایرادی بر آن وارد کرد اما بحث در اینجا موازیکاری است؛ اهداف و وظایف مشخص است اما طبیعی است که در سیر امدادرسانی بینظمیهایی به وجود میآید و فرآیند کار را در پارهای مواقع با مشکل مواجه میکند. در کشور ما سازمانهای متعددی برای انجام یک هدف مشخص وجود دارد و این سازمانها در کنار خود بودجههایی دارند و از سوی دیگر اگرچه نیروهای نظامی در اینگونه موارد هیچ تکلیفی ندارند و بودجهای برای این موارد ندارند و داوطلبانه ورود پیدا میکنند، اما زمانی که یک سازمانی وجود
داشته باشد و شرح وظایفش مشخص باشد، این سازمان مشخص است که چگونه برنامهریزی کند و بودجهها هم در اختیار این سازمان قرار میگیرد. با انجام این کار هم میتوان از انحرافات بودجهای جلوگیری کرد و هم با نظم خاصی میتوان مسائل را رصد و رفع کرد. بله همانطور که اشاره کردید، ما کشور حادثهخیزی داریم؛ مشکلات جادهای، ریلی، زلزله و سایر موارد. ما البته تجربیاتی هم در گذشته داشتیم و همه این تجربهها را باید در کنار هم قرار دهیم؛ برای مثال پیش از آنکه زلزلهای رخ دهد، برنامهریزیها و مدیریتهای لازم را اتخاذ کنیم، اما زمانی که زلزله اتفاق میافتد، تا یک هفته نمیتوانیم و نمیدانیم که باید چه کارهایی را تدارک ببینیم.
در مورد بودجه هلالاحمر این نکته را بگویم که چیزی حدود 500میلیارد تومان رای این سازمان کنار گذاشتهاند که از این مقدار در یکی از بندهای آن 200میلیارد تومان آن را برای خرید هلیکوپتر کنار گذاشتهاند و تجهیزات امدادی دیگر که البته این نیاز است، اما از این 300میلیارد تومان باقیمانده، 120میلیارد تومان آن را به صورت «هزینهای» برای هلالاحمر گذاشتهاند که این باید مدیریت شود و من فکر نمیکنم که هزینههای جاری هلالاحمر بالای 60میلیارد تومان باشد. هم ما تجهیزات و امکانات کم داریم و بهتر میدانید بالاخره در این مواقع امکانات و تجهیزات است که در کنار نیروی انسانی کمک میکند و منجر به رفع مشکلات میشود. اینها یک مقدار در هلالاحمر ساماندهی شود، چون فکر میکنم حدود 8هزار و 500 نفر در هلالاحمر حقوقبگیر وجود دارد که هر قدر هم بخواهیم حساب کنیم، به 120میلیارد تومان نمیرسد و این یکی از ایراداتی است که میتوان به بودجه هلالاحمر گرفت ولی هر قدر برای تجهیزات و امکانات بودجه کنار گذاشته شود، فکر میکنم کم است.بنابراین باید سهم خرید تجهیزات مدرن و مشکل گشا برای عملیات امدادی بیشتر شود
موضوعی که وجود داشت، با توجه به اینکه زمان زیادی از آن نگذشته است میپرسم، آن هم این است که زلزله کرمانشاه بود و این زلزله وقتی رخ داد، در فضای مجازی بسیاری وارد این ماجرا شدند و به قول شما سپاه و ارتش هم بود و از آنطرف هم مردم معمولی و سلبریتیهای سیاسی و فرهنگی هم وارد قضیه شده بودند و پول جمع میکردند. خیلیها به این ماجرا انتقاد کردند و گفتند که این ماجرا به مردم گفته نمیشود که دارید به این سلبریتیها کمک میکنید و ادله آنها این بود که این کمکها را به هلالاحمر تحویل دهید و از آنطرف گفته شد که شاید نمیخواهند در صداوسیما این ماجرا را برجسته کنند. میخواهم در مورد اقدامات هلالاحمر در زلزله اخیر کرمانشاه از شما بپرسم و اینکه چرا این یکسانسازی صورت نمیگیرد که مردم بدانند در اینگونه مواقع هلالاحمر مرجع است؟
دغدغه من همین پرسش شماست. ما هنوز بعد از 40سال به یک مرجع کامل نرسیدهایم که مردم به آن اعتماد کنند. نه اینکه اعتماد نداشته باشند، مردم میبینند که بهطور مثال زلزلهای در کرمانشاه میآید با آن وسعت. اگر مردم ورود نمیکردند، فکر میکنم یک مقداری مشکلات زلزلهزدهها بیشتر از این میشد. به دلیل اینکه سازمان واقعبین وجود ندارد و مردم سردرگم میشوند یا بعضی مواقع به سازمانهای خدماتی بیاعتماد میشوند، ولی وقتی یکبار مردم اعتماد کنند و در یک سازمانی ورود کنند و ببینند که خدمات شایستهای به مردم میدهند؛ دیگر مردم مشکلی از این مسأله نخواهند داشت. باور کنید مردم کشور ما نجیبترین و پاکترین و ایثارگرترین مردم دنیا هستند. در ژاپن همیشه زلزله میآید ولی هیچ موقع مردم ورود نمیکنند، چرا؟ چون میدانند یک سازمان و یک اداره یا یک ارگان خاصی وجود دارد و امکانات به اندازه کافی دارد و در طی دوماه یک زلزله 7 ریشتری را با آن وسعت خرابی را جمع و جور میکند و مردم خیالشان راحت است. اگر هم مردم ببینند اعتبارات آن سازمان کم است، ورود پیدا میکنند و کمک مالی میکنند، اما ما هنوز به این حالت نرسیدیم. مردم هنوز اطمینان ندارند که پول را در اختیار هر سازمانی قرار دهند، چرا؟ چون تجربههای قبلی را دیدند، هنوز خرابیهای زلزله بم را شاید اطلاعاتم دقیق نباشد اما نتوانستیم به نحواحسن جمع و جور کنیم یا زلزله سال گذشته خراسان را نتوانستیم. هنوز مشکل سرجای خودش پابرجاست. هنوز متاسفانه وعدههایی که به آنها داده شده، عملی نشده است. همین اتفاقات روی میدهد که افراد حقیقی ورود میکنند. اگر یک سازمانی این وظایف را برعهده بگیرد، مطمئنا مردم اعتماد میکنند و کوتاهی صورت نمیگیرد.
پس در واقع معتقد هستید که در کشور ما هلالاحمر بهعنوان سازمانی مرجع در روند امدادرسانی شناخته شود؟
بله. کاملا درسته. سازمان هلالاحمر هم یک سازمان ملی است و هم بینالمللی. باید تفکیک این نهادها را به رسمیت بشناسیم. باید این رسمیت را برای سازمان هلالاحمر به وجود آوریم و هم اینکه بازیگر اصلی در این میدان یا حوادث باشد.
با توجه به اینکه کشور ما از آن دست کشورهایی است که حادثهخیز است، چه توضیحاتی به مردم در مورد فرآیند جذب دواطلبانه افراد در سازمان هلالاحمر دارید؟
قبل از اینکه به این سوال شما پاسخ دهم، باید به این نکته اشاره کنم که در وضع کنونی در دنیا به اندازهای علم پیشرفت کرده است که به واسطه همین علم نقاط حادثهخیز را شناسایی میکنند. برای مثال در همین تهران شما نقطه به نقطه جاهایی که حادثهخیز است را میتوان شناسایی کرد، اما متاسفانه از آن طرف اجازه میدهیم که برجهای چند طبقهای ساخته شود. چرا اجازه میدهیم و چرا باید در نقاط حادثهخیز چنین ساختمانهایی ساخته شود. مقصران کسانی هستند که این مجوزها را صادر میکنند. مقصر اول اینجا را باید مسئولان امر دانست. آنها هستند که قانون را رعایت نمیکنند و زیرپا میگذارند. مردم به تجربه ثابت کردهاند که در هرحادثهای ورود کردهاند. نیاز هم نیست توصیهای داشته باشیم خود مردم خودجوش ورود کردهاند. مردم همیشه بار مشکلات را به دوش کشیدهاند.
در حادثه اخیر عملکرد هلالاحمر آنگونه که باید به تصویر کشیده نشد و توسط صداوسیما به محاق رفت.
من خودم هم همین انتقاد را به این سازمان دارم. این سازمان تنها تریبون یک جریان خاص است. بنده شخصا از طرف کمیسیون اجتماعی مجلس به نقاط زلزله اخیر رفتم و از نزیک شاهد امدادرسانی و کمکهای هلالاحمر بودم، اما متاسفانه این فرآیند امدادرسانی توسط صداوسیما انعکاس پیدا نکرد.