شهروند| «فیلمنامههای پیش را که مرور میکنم، آنچه بین همه آنها مشترک است و از «رقص در غبار» تا «گذشته» پررنگتر و آگاهانهتر شده، علایم سوال است، علایم سوالی که فیلمنامه به فیلمنامه چندوجهیتر شده است. اگر با این نوشتهها توانسته باشم جسارت پرسشگری را در تماشاگران تقویت کرده و ترسشان را از کاشتن بذر سوال در ذهنها بکاهم، از زمانی که برای نوشتن صرف کردهام راضی و خشنودم که دنیای امروز ما بیش از آنکه نیاز به مقام و مسئول پاسخگو داشته باشد محتاج مردمی است پرسشگر. مردمی که از گذاشتن علامت سوال در برابر هر آنچه برایشان ثابت و قاطع است نهراسند.»
اینها را اصغر فرهادی فیلمساز برجسته و حالا جهانیترین چهره سینمایی ایران در مراسم رونمایی از کتابش «هفت فیلمنامه از اصغر فرهادی» گفت. مراسمِ رونمایی در دفترِ نشرِچشمه که به تازگی در مجتمع کوروش در غربِ تهران افتتاح شده است، انجام شد. استقبال از این مراسم بسیار زیاد بود؛ بسیار زیادتر از آنچه حتی خودِ فرهادی انتظار داشت. بهطوری که بسیاری از افراد ایستاده برنامه را دنبال میکردند و جمعیت تا بیرون از درهای ورودی تماشاگر مراسم بودند. برای همین هم هست که تعجبش را از این میزان استقبال بیان کرد. فرهادی در این مراسم همچنین سخنرانی کرد و به سوالاتِ خبرنگاران پاسخ داد؛ مثلا اینکه تأکید کرد که هنوز کشوری که در آن فیلم بعدیاش را خواهد ساخت، مشخص نیست و ممکن است در ایران فیلمش را بسازد یا در کشوری دیگر. از حاضران خواست که این فیلمنامهها را با این نگاه که از پیش به آن فکر شده است، نخوانید و تنها بهعنوان تجربهای که پیش از این تجربه شده است، به آن نگاه کنید. از این گفت که بسیاری از اتفاقاتی که در فیلمنامههایش رخ میدهد، ناخودآگاه است: «شاید حُسن کار در این باشد که بیشتر از ناخودآگاه آدم بیاید، البته آگاهیها و اطلاعات وسیلهای برای رسیدن به این ناخودآگاه است؛ ضمن اینکه در فیلمنامهنویسی سماجت و پشتکار بسیار مهم است و آن بانک عاطفی که از کودکی در ذهن پُرشده در ناخودآگاه به کمک نویسنده میآید.»
اصغر فرهادی همچنین به این مسأله اشاره کرد که این کتاب چکیده تجاربش است. تجاربی که فیلمنامه به فیلمنامه جلو رفته است. او اعتقاد دارد یک فیلمنامهنویس باید به همهچیز آگاه باشد و بعد شروع به نوشتن بکند، البته او در عینِ حال این مسأله را که بسیاری میگویند فرهادی مثل یک مهندس نشسته و ساختار را نوشته است، هم درست نیست؛ چون بسیاری از آنچه روی کاغذ آورده است، براساس ناخودآگاهش شکل گرفته است؛ برای همین است که میگوید: «تا چند وقت پیش سیگار میکشیدم و خیلی راحت این سیگار کشیدن هم در فیلمنامههایم میآمد اما از زمانی که ترک کردهام، دیدم ناخودآگاه هیچکدام از کاراکترهایم سیگار نمیکشند.»
او فیلمسازی است با دنیایِ خودش. با اعتقاداتی که خاصِ خودش است. برای همین است که میگوید همیشه از این هراس داشته است تا چیزهایی مانند مصاحبه کردن یا آماده شدن کتابی از کلاسها و گفتوگوهایش به چیزی غیر از شغل اصلیاش تبدیل شود و این چیزها را دوست ندارد چون اعتقاد دارد که فیلمساز نباید این تعریف و تمجیدها را به خود بگیرد. او همچنین یادش ماند که از همسرش – پریسا بختآور- تشکر کند و بگوید که تمامِ فیلمنامههایش را با همراهی او نوشته است. او همچنین از دوستانش در سنین مختلف هم تشکر کرد. از محمود کلاری، حسین جعفریان و حمید فرخنژاد که در این سالها او را همراهی کردهاند. از نشر «چشمه» که با وجود بیانصافیهایی که این سالها به آن شد، کارش را ادامه داد و همچنین منتقدانی که قبل از ساختن فیلمهایش، فیلمنامههایش را میخوانند و نظر میدهند و آنهایی که بعد نظر میدهند، این همه دوست خوب برایش بسیار باارزش و غنیمت است.
در ادامه مراسم اما دیگران بودند که از او گفتند. برای مثال علی معلم، - منتقد و تهیهکننده سینما- به این مسأله اشاره کرد که خوشبختانه ایشان در طول مسیری که طی کرده از جمله سینماگرانی شده که از او حکایت میشود و حکایتنویس نیست: «فرهادی نکتهای را به سینمای اجتماعی که معمولاً متکی بر وقایع اتفاقیه است، اضافه کرد که آن درام «پرتنش» است و معتقدم کارهایش در سینمای ایران خواهد ماند. او در داستانگوییاش ریتم دارد. چیزی که بسیاری از فیلمسازان شاخص از آن برخوردار نیستند و فرهادی بهخوبی بلد است، به خاطر همین هم مخاطبان غیرایرانی نیز با کارهایش ارتباط برقرار میکنند.»
امیر پوریا، سعید عقیقی و مهرزاد دانش از منتقدان حاضر در این مراسم بودند که درباره اهمیت فیلمنامههای اصغر فرهادی به اظهارنظر پرداختند.
پس از پایان مراسم اصغر فرهادی با حضور در فروشگاه نشر «چشمه» در پردیس کوروش، کتابش را برای خریداران امضا کرد که صف طولانی تشکیلشده برای خرید این کتاب و امضای آن توسط فرهادی بسیار جلب توجه میکرد. کتاب «هفت فیلمنامه از اصغر فرهادی» شامل فیلمنامههای «رقص در غبار»، «چهارشنبه سوری»، «شهر زیبا»، «دایره زنگی»، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» است که در یک کتاب به همراه عکسهای فیلم جمعآوری شده است و به قیمت 44هزار تومان عرضه میشود.