| پروانه مافی | رئیس فراکسیون خانواده مجلس شورای اسلامی |
اهمیت ورزش برای افراد جامعه با توجه به اثرات اجتماعی مثبت آن بر همگان روشن است و بارها توسط علوم مختلف از جمله روانشناسی، پزشکی و... ثابت شده است. علاوه بر بحث پزشکی و سلامت اجتماعی که تأثیر مستقیم و معنادار بر کاهش بیماری‌های جسمی و روحی از جمله تنش‌های عصبی، اجتماعی و اختلالات ارتباطی بر جای می‌گذارد که در این نوشتار مجال بررسی این مبحث وجود ندارد، بررسی اهمیت ورزش برای زنان و مسائل موجود در بخش ورزش حرفه‌ای مد نظر است.
امروزه زنان در عرصه‌های مختلف ازجمله خانواده و جامعه نقش سازنده ایفا می‌کنند که تأمین قوای جسمی و روحی آنان با ورزش می‌تواند در سلامت نسل، بهداشت جامعه و همچنین انجام مناسب تکالیف نقش بسزایی ایفا کند. درحال حاضر، حدود 60درصد زنان مشکل کم‌تحرکی و 50درصد از زنان مشکل اضافه‌وزن دارند که لزوم فراهم کردن شرایط برای تمرین‌های منظم ورزشی به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های روزانه‌شان ازجمله ضروریات این قشر و سایر زنان است، زیرا انجام مسئولیت‌های سنگین مدیریت خانه، تربیت کودک و... بنیه سالم و نیرومند می‌طلبد. علاوه بر بحث سلامت جسمی، تشویق زنان برای تحرک بدنی، زمینه حضورشان در اجتماع را فراهم می‌کند که منجر به افزایش اعتماد به‌نفس و تقویت تعاملات زنان در سطح اجتماع می‌شود.
با توجه به اهمیت این موضوع، فراهم کردن امکانات زیرساختی و فضاهای مناسب برای ورزش زنان از گام‌های اولیه است، اما حقیقت امر آن است که زمینه‌سازی این تمهیدات عملیاتی نشده و فقدان امکانات و تجهیزات ورزشی از بزرگترین معضلاتی است که مانع از ورزش زنان شده است. البته این کمبودها فقط در سطح ورزش عادی و روزانه شهروندان نیست و دایره‌ای به مراتب گسترده دارد. متاسفانه در بحث ورزش حرفه‌ای این نقصان پررنگ‌تر است و فقدان فضاهای مناسب تمرینی و اختصاص بخش عمده‌ای از بودجه حوزه ورزش به ورزش مردان، با وجود درخشش زنان در سال‌های اخیر موجب فاصله گرفتن و مهاجرت ورزشکاران و قهرمانان شده است.
باید این واقعیت را مطرح کرد که زنان ورزشکار در طول دهه‌های گذشته با موانع و محدودیت‌های متعددی مواجه بوده‌اند، اما در طول این مدت با عزم و تلاش توانستند تا حدی این موانع را از پیش پا بردارند و به موفقیت‌های مهمی دست پیدا کنند؛ به‌عنوان مثال در سال 1396 اتفاق نادری در ورزش زنان رخ داد. بعد از 68 سال، کیمیا علیزاده به‌عنوان نخستین زن ورزشکار در تاریخ ایران توانست به مدال المپیک دست یابد.
در بحث آسیب‌شناسی علل عدم مشارکت جدی زنان ورزشکار ایرانی و در نتیجه کاهش میزان توفیق این قشر، می‌توان به چند مسأله اساسی اشاره کرد. مسأله نخست آن است که ورزش حرفه‌ای با توجه به تعریفی که از آن استنباط می‌شود در بخش ورزش زنان تحقق پیدا نکرده است. یکی از دلایل اصلی این امر عدم کفاف درآمد حاصل از حرفه ورزش است که همین مسأله سبب دوشغله یا سه‌شغله شدن بسیاری از ورزشکاران شده است. استمرار این روند در بلندمدت زمینه نزول ارجحیت ورزش در میان ورزشکاران نسبت به سایر برنامه‌ها و کاهش کیفیت این حرفه را ایجاد می‌کند، البته این مسأله علاوه بر ورزشکاران در میان سرپرستان، مربیان و داوران زن نیز احساس می‌شود. از سوی دیگر، عدم جریان‌سازی برای تبلیغ و نبود جریان رسانه‌ای برای تشویق زنان ورزشکار موفق و معرفی‌شان به جامعه یکی از مصادیق وجود فاصله میان ورزش زنان و مردان در کشور است، هرچند در سال‌های اخیر استفاده از ابزارهای فرهنگی و همه‌شمول همچون فیلم سینمایی «از صفر تا سکو» رشد خوبی داشته و پیامدها حتی در کوتاه‌مدت نیز قابل رویت بوده است. مسأله سوم آن است که متاسفانه برخی از رشته‌های ورزشی که عمدتا بر سنین کودکی و نوجوانی متمرکز است به علت ضعف مدیریتی نتوانسته است در یک رویکرد زنجیره‌ای به سایر رشته‌های ورزشی اتصال یابد و همین امر سبب وداع بخش قابل توجهی از دختران موفق در چنین رشته‌های ورزشی‌ای (ازجمله ژیمناستیک) با رشته مورد علاقه یا به‌طورکلی عرصه ورزش شده است. یکی دیگر از مسائل پیش روی ورزش زنان، عدم تعریف سازوکار مشخص و فقدان زیرساخت‌های استعدادیابی برای شکوفایی توانمندی دختران است که نباید از آن غفلت کرد.
برای توصیف وضع فعلی ورزش زنان باید به اتفاقی که در هفته گذشته روی داد، استناد کرد. مسابقه فوتسال میان دوتیم مشکی‌پوشان و مس رفسنجان در شهر مشهد، در نبود حداقل امکانات و خدمات برگزار شد و تصاویر دردناکی که از آن در رسانه‌های مجازی مخابره شد، به‌خوبی گویای واقعیت موجود است.
موارد فوق‌الذکر نشان می‌دهد که ورزش زنان با مسائل ریز و درشت متعددی دست و پنجه نرم می‌کند، البته باید اذعان کرد که حضور آقای سلطانی‌فر، وزیر فعلی ورزش و جوانان با توجه به انتصاب خانم فرامرزی به‌عنوان معاون وزارتخانه نشان داد که گوش شنوایی برای رفع مسائل ورزش زنان و پیگیری مطالبات دختران ورزشکار وجود دارد و فرصت مغتنمی است برای ورزشکاران زن که درخواست‌های خود را پیگیری کنند. زنان مجلس شورای اسلامی اهتمام جدی به منظور برقراری ارتباط متناسب و دوطرفه مابین وزارتخانه مذکور و بدنه ورزشکاران را دارند و به همین منظور در روند بررسی لایحه بودجه 97رفع کمبود زیرساخت‌های ورزش زنان و تخصیص ردیف بودجه اختصاصی برای این موضوع را در دستور کار دارند. نهایتا امیدواریم با برداشتن گام‌های تدریجی، مستمر و البته با شتابی بیش از پیش، ورزش زنان به سطحی که شایسته‌اش است، برسد.