وحیده حقانی| صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) در آخرین گزارش خود از حملات فزاینده به کودکان در مناطق مختلف جهان گزارش داده و می‌گوید، در سراسر جهان، در مناطق جنگی، هزاران کودک در اهداف خط مقدم هستند که به‌عنوان سپرهای انسانی یا جنگجو به کار گمارده شده‌اند. در سال گذشته میلادی (2017) این موارد به میزان تکان‌دهنده‌ای افزایش پیدا کرده است.
یونیسف می‌گوید قوانین بین‌الملل که برای حفاظت از کودکان وضع شده است، آشکارا نادیده گرفته می‌شوند. «مانوئل فانتین»، مدیر امور اضطراری یونیسف می‌گوید: «کودکان در خانه، محل بازی و مدرسه مورد حمله قرار می‌گیرند و این‌گونه بی‌رحمی در مورد کودکان را نمی‌توان پذیرفت.»
آژانس سازمان ملل متحد در مورد عادی‌شدن وحشی‌گری که میزان آن در گزارش‌های سالانه هر‌سال بیشتر می‌شود، هشدار داده است. خبرنگاران روزنامه نیویورک‌تایمز نیز با تعقیب کودکان شوربختی که در جنگ گیر افتاده‌اند و از این نزاع‌ها رنج می‌برند، مجموعه‌ای از روایات آنها را از سراسر جهان جمع‌آوری کرده‌اند. در گزارش یونیسف به مناطقی اشاره شده که سال گذشته در آن بیشترین صدمه به کودکان وارد شده است. ازجمله این مناطق جمهوری آفریقای مرکزی است که در آن کودکان هدف حمله قرارگرفته و کشته می‌شوند یا توسط گروه‌های مسلح ربوده شده و مورد تجاوز قرار می‌گیرند. با افزایش فزاینده درگیری‌های خشونت‌بار در این منطقه، گروه‌های مسلح از این کودکان به‌عنوان سرباز استفاده می‌کنند. در شمال‌شرق نیجریه و کامرون، بوکوحرام از ۱۳۵ کودک برای حملات انتحاری استفاده کردند که پنج‌برابر سال ۲۰۱۶ بوده است.
کودکان مسلمان روهینگیا هم هنگام رانده شدن از محل زندگی خود در استان راخین، هدف بیشترین حملات خشونت‌بار قرار گرفتند. در سودان جنوبی، ارتش و گروه‌های مسلح 19هزار کودک را به سربازی اجباری کشانده‌اند. جنگ یمن نیز براساس آمار رسمی 5هزار کودک کشته یا مجروح برجای گذاشته است که گفته می‌شود شمار واقعی بسیار بیشتر از آمار رسمی است. در شرق اوکراین ۲۲۰هزار کودک در معرض خطر انفجار مین و سایر مواد منفجره‌ای قرار دارند که از جنگ در این منطقه به جای مانده است.
در گزارش یونیسف همچنین آمده است که بعضی از کودکانی که توسط گروه‌های افراطی ربوده شده‌اند، بعد از آن‌که به نیروهای امنیتی سپرده می‌شوند بازهم مورد آزار قرار می‌گیرند. یونیسف به مواردی هم اشاره می‌کند که میلیون‌ها کودک به آب و غذا، وسایل بهداشتی، دارو و درمان دسترسی نداشته و در اثر سوءتغذیه، بیماری و آسیب‌های شدید روانی، بهای سنگینی برای جنگ می‌پردازند. یونیسف از تمام طرف‌های درگیر جنگ خواسته است که به تعهدات خود براساس قوانین بین‌الملل احترام بگذارند و از حمله به کودکان و اماکن غیرنظامی نظیر بیمارستان و مدرسه دست بردارند.
خشونت مطلق در افغانستان
به گزارش یونیسف، دست‌کم 700 کودک در 9 ماهه سال 2017 در افغانستان کشته شده‌اند. از آن‌جایی که خشونت در مناطق شهری غیرنظامی کشور شدت یافته، کودکان نیز اغلب در آتش ناشی از این نزاع‌ها گرفتار شده‌اند. پس از یک انفجار در یک زمین بازی که منجر به مرگ 5کودک شد، خبرنگاران گزارش دادند که بمب‌های انفجاری دست‌ساز، بزرگترین عامل تلفات کودکان در افغانستان است.
مبارزات جدید در جمهوری آفریقای مرکزی
مبارزات و نزاع‌های جدید در جمهوری آفریقای مرکزی موجب شد تا بیش از 150هزار نفر از خانه‌هایشان فرار کنند؛ بالاترین نرخ فرار، از آغاز جنگ در این کشور در 3سال اخیر. یونیسف می‌گوید کودکان زیادی در این میان کشته شدند؛ به آنها تجاوز شد، ربوده شدند یا به استخدام گروه‌های مسلح درآمدند. به‌طور جداگانه، ارتش اوگاندا، در ماموریتی برای گرفتن «جوزف کنی» رهبر ارتش مقاومت «لرد»، با اتهام تجاوز، بردگی جنسی و استثمار دختران جوان مواجه شد.
مبارزه با دیکتاتوری در کنگو
در اواسط سال 2016، پس از آن‌که دولت از به رسمیت شناختن یک رئیس جدید سر باز زد، نزاع‌ها در منطقه «کاسای» در کنگوی مرکزی آغاز شد. یونیسف تخمین زده است که این نبردها از زمانی که آغاز شده‌اند، 850هزار کودک را مجبور به فرار از خانه‌هایشان کرده است.
همچنین این آژانس سازمان ملل متحد در سال 2017 گزارش داده که چند صد کودک در نزاع‌ها کشته شده یا به‌عنوان سپر انسانی به اسارت گروه‌های مسلح درآمده‌اند. به گفته گروه‌های امدادی، به بیش از 600مدرسه حمله شده و صدها‌هزار کودک به خاطر این‌که کشاورزان، دو فصل کشت پیاپی را از دست داده‌اند، در معرض قحطی قرار دارند. این نزاع‌ها، همچنین پس‌زمینه سیاسی هم دارد: «مویز کاتومبی»، در میان قوی‌ترین دشمنان «جوزف کابیلا»، قرار دارد؛ تاجری اهل کاسی که جاه‌طلبی‌های ریاست‌جمهوری خود را پنهان نکرده است. دوره دوم ریاست‌جمهوری آقای کابیلا در کنگو، در پایان‌سال 2016 به پایان رسید، اما کابیلا در سالهای ۲۰۰۶ و مجددا در نوامبر ۲۰۱۱ در انتخاباتی که ناظران بین‌المللی آن را فاقد اعتبار دانستند، بار دیگر به ریاست‌جمهوری کنگو انتخاب شد.
کابیلا که از سال ۲۰۰۱ میلادی رئیس‌جمهوری کنگو است، طبق قانون اساسی حق شرکت مجدد در انتخابات ریاست‌جمهوری را ندارد، حال آن‌که براساس رأی دادگاه می‌تواند تا زمان برگزاری انتخابات در مسند قدرت باقی بماند. درحالی‌که قرار بود این انتخابات ماه نوامبر انجام شود، حزب حاکم برگزاری آن را تا سال۲۰۱۸ به تعویق انداخت؛ امری که مردم را به برپایی اعتراضات خیابانی واداشت.
ماموریت خودکشی برای بوکوحرام
داستان دانش‌آموزان دختر مدرسه «چیباک» که توسط بوکوحرام در سال 2014 ربوده شدند، در سراسر جهان پیچید. برخی از آنها در مبادله اسرا آزاد شدند، اما جنایات این گروه علیه کودکان با آزادی آنها پایان نیافت. به گفته یونیسف، در شمال شرق نیجریه و کامرون، بوکوحرام دست‌کم 135کودک را مجبور کرد تا در سال2017 به‌عنوان عامل انتحاری، خود را منفجر کنند. خبرنگاران نیویورک‌تایمز با دختر 16سالهای به نام مریم و 17دختر دیگر که از این ماموریت‌های انتحاری فرار کرده و جان سالم به در برده بودند، مصاحبه کرده است.
سپرهای انسانی در عراق
خبرنگاران نیویورک‌تایمز، گزارش‌هایی را که در ماه مارس منتشر شد مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند و اعلام کردند که شمار زیادی از غیرنظامیان –که بسیاری از آنها کودکان بودند- در حملات هوایی آمریکا در موصل کشته شده‌اند. ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا در تلاش برای بازپس‌گیری موصل، دومین شهر بزرگ عراق از دست نیروهای داعش این شهر را بمباران کردند. پس از آن‌که ارتش عراق در ماه جولای علیه داعش اعلام پیروزی کرد، یکی از عکاسان نیویورک‌تایمز، میزان خرابی‌های به بار آمده در این نبرد وحشتناک را مستند کرد. او به سراغ کودکانی رفت که داعش از آنها به‌عنوان سپر انسانی استفاده کرده بود. بسیاری از آنها خانواده‌های خود را در خشونت‌ها از دست داده و به اردوگاه‌های آوارگان منتقل شده بودند.
کودکی از دست رفته در سوریه جنگ‌زده
همچنان که جنگ سوریه در ماه مارس وارد ششمین سال خود شد، یونیسف اعلام کرد که سال 2016، بدترین سال برای کودکان سوری بوده است و در این سال دست‌کم 652 کودک در نتیجه بمباران‌ها و خشونت‌ها جان خود را از دست داده‌اند.
کودکانی که در مناطق تحت کنترل شبه‌نظامیان افراطی رشد کرده‌اند، در معرض خشونت وحشتناکی قرار گرفته‌اند. خبرنگاران نیویورک‌تایمز با خانواده‌های سوری در بیروت لبنان دیدار کرده‌اند. این خانواده‌ها، روایت‌های هولناکی را در مورد فرار خود از چنگ افراط‌گرایان تعریف کرده‌اند که در این میان، کودکان آنها همه این خشونت‌ها را شاهد بوده‌اند. در نخستین روز مدرسه در سوریه در ماه سپتامبر، نیویورک‌تایمز نگاهی انداخته است به شرایط کودکانی که در مناطق تحت‌کنترل شورشیان بوده و در میان همه خرابی‌ها و ادامه داشتن جنگ، تصمیم رفتن به مدرسه را گرفته‌اند.
زندگی به‌عنوان یک پناهجوی روهینگیایی
حدود نیم‌میلیون نفر از مردم روهینگیایی که در ایالت راخین بوده‌اند، به بنگلادش، کشور همسایه گریخته‌اند. یونیسف می‌گوید تقریبا 60درصد از این افراد، کودکان هستند. بسیاری از آنها از خانواده‌های خود جدا شدند یا پس از حملات و شاهد بودن خشونت‌های وحشیانه، خود به تنهایی گریخته‌اند. یکی از خبرنگاران مجله تایمز، از یک اردوگاه پناهندگان در بنگلادش در نزدیکی مرز با میانمار بازدید کرد؛ جایی که پناهجویان روهینگیایی، روایات ترسناکی از جنایات ارتش دولتی میانمار را تعریف کرده‌اند. یک زن تعریف کرد که چگونه نوزادش را از آغوش او گرفتند و به آتش انداختند و سپس به آن زن تجاوز کردند. سایر بازماندگان نیز روایات مشابهی را تعریف کرده‌اند از این‌که سربازان دولتی میانمار را دیده‌اند که چگونه نوزادان را چاقو می‌زدند، به دختران تجاوز می‌کردند و پسربچه‌ها را سر می‌بریدند.
سربازان کوچک در سودان جنوبی
سودان جنوبی یکی از جدیدترین کشورهای جهان است و البته درگیر جنگ. آنچه به‌عنوان یک خصومت میان دو سیاستمدار برجسته این کشور آغاز شد، 4سال پیش به یک جنگ مستقیم تبدیل شد که غالبا شکل قومی به خود گرفته است. این جنگ کشور را چندپاره کرده است. خبرنگار نیویورک‌تایمز در ماه فوریه از سودان جنوبی دیدن کرد؛ جایی که او شاهد یک سرباز کودک بود که حالا نوجوان شده و مجددا پیش خانواده خود بازگشته است. یونیسف می‌گوید، بیش از 19هزار کودک برای این جنگ داخلی به استخدام درآمده‌اند و بیش از 2300 کودک نیز از آغاز جنگ، کشته یا زخمی شده‌اند. این نزاع‌ها موجب آوارگی بیش از 4میلیون نفر در سودان جنوبی شده است، جمعیتی برابر با یک‌سوم جمعیت کل کشور. بیش از نیمی از آوارگان، کودکان هستند.
افزایش استخدام کودکان در سومالی
به‌گزارش یونیسف در سال 2017 در هر ماه نزدیک به 200کودک در سومالی به گروه‌های مسلح فرستاده می‌شوند. این رقم با روندی که در سال 2015 آغاز شده و توسط دفتر دبیرکل سازمان ملل، مستند ثبت شده بود، متناسب است و افزایش استفاده از کودکان را در گروه‌های مسلح نشان می‌دهد. برخی با وعده پرداخت هزینه‌های تحصیل یا قول شغل؛ برخی دیگر هم ربوده و به زور به خدمت گرفته می‌شوند. براساس این گزارش، اکثریت قاطع این سربازان کوچک به گروه الشباب که گروهی مرتبط با القاعده هستند، فرستاده می‌شوند؛ با این حال، 15درصد این کودکان سرباز نیز در ارتش سومالی به استخدام درمی‌آیند.
دوراهی کودکان یمنی
عربستان سعودی و متحدانش بیش از دو‌سال است که یمن را بمباران می‌کنند و امیدوارند شورشیان این کشور که قدرت را در دست دارند، تسلیم شوند. این جنگ، کشور را ویران، فقر را گسترده و مردم را گرسنه کرده است. بسیاری از خانواده‌های ناامید، حالا دو راه را برای فرزندانشان پیش‌روی خود دارند؛ فروش آنها به‌عنوان عروس یا اجازه استخدام آنها به‌عنوان سرباز. یونیسف اعلام کرده که بیش از 5هزار کودک در یمن کشته یا مجروح شده‌اند و 11میلیون کودک دیگر نیز نیازمند کمک‌های انسانی‌اند. جنگ در یمن در تاریخ ٢٢ مارس ٢٠١٥ پس از آن‌که حوثی‌های شمال که توسط واحدهای نظامی وفادار به رئیس‌جمهوری سابق، علی عبدالله صالح حمایت می‌شدند، به سوی شهر تعز حرکت کردند، شدت گرفت. چهار روز بعد، یک ائتلاف از سوی عربستان‌سعودی به‌سرعت شکل گرفت و این کمپین بمباران شهرهای یمن را به قصد عقب‌راندن نیروهای حوثی که ٤ شهر بزرگ یمن ازجمله صنعا را در کنترل داشتند، آغاز کرد. از آن زمان، جنگ علیه حوثی‌ها برای به کنترل درآوردن شهر تعز ادامه داشته است. ائتلاف سعودی با تاکتیک محاصره به منظور محدود‌کردن دسترسی به منابع ازجمله آب، مواد غذایی و منابع پزشکی و دارویی، سعی در شکست حوثی‌ها دارد. در زمان صلح یمن ٩٠درصد مواد غذایی خود را وارد می‌کرد؛ بیش از ٧٠درصد این واردات معمولا از بندر حدیده بود؛ ائتلاف به رهبری عربستان‌سعودی محدودیت‌های سنگینی را در این بندر اعمال کرد تا زمانی که در ٦ نوامبر این بندر را به‌طور کامل بست. ماه گذشته سازمان حقوق بشری «نجات کودکان» بابت ٦٠٠مورد جدید از کودکان گرسنه زیر ٥سال هشدار داده است.
مواد منفجره در اوکراین
منطقه شرقی اوکراین که تحت کنترل شورشیان است، 220هزار کودک را در خود جای داده که آنها در معرض تهدید مین و سایر مواد منفجره‌ای هستند که ناشی از درگیری حدودا 4 ساله میان جدایی‌طلبان و دولت «کی‌یف» است. این نزاع در اواسط دسامبر اوج گرفت. یک روستای اوکراینی و یک شهر با حملات توپخانه‌ای مواجه شدند که در آن‌جا 8 نفر زخمی و 50 خانه آسیب دید.