حسام خراسانی| اهمیت آثار تاريخي و هنری بر هیچ فرد یا سازمانی پوشیده نیست. با توجه به همین مهم جمعیت هلال‌احمر درصدد شد ساختمان موزه علی‌اکبر صنعتی و آثار ماندگار این استاد را حفظ کند و مرمت، بازسازی و احیای این موزه به همت جمعیت‌هلال احمر و با همکاری سازمان میراث فرهنگی و سازمان زیباسازی شهرداری تهران آغاز شد.
این موزه در ضلع شمال غربی میدان امام‌خمینی واقع شده است. ساختمانی کهنه‌رنگ در دو طبقه و یک زیرزمین که میراثی از دوران قاجار به شمار می‌آید با سر دری سرخ و سفید که بر آن نوشته شده: «نمایشگاه آثار استاد علی‌اکبر صنعتی»
تأسیس این موزه به روزهای پیش از انقلاب اسلامی بازمي‌گردد؛ به دورانی که استاد علي‌اكبر صنعتي با همکاری «جمعيت شیر و خورشید سرخ سابق» از ساختمانی که در میدان امام خمینی که در آن زمان «توپخانه» نامیده می‌شد به‌عنوان کارگاه هنری استفاده می‌کرد. موزه استاد علی‌اکبر صنعتی با وجود این‌که در فهرست آثار ملی نیز قرار گرفته است، مدتی به دلیل ساخت متروی تهران و باز شدن یکی از درهای ایستگاه متروی امام خمینی(س) در زیر ساختمان موزه صنعتی و احتمال ریزش ساختمان به حالت تعطیل درآمد اما در خردادماه امسال جمعیت هلال‌احمر مرمت و بازپیرایی این بنا را در دستورکار خود قرار داد و توافقنامه جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان متولی و مدیر اجرایی پروژه با اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران، سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری منطقه 12منعقد شد.
شروع عملیات احیای موزه
مهندس مهدی آیتی، مدیرکل دفتر فنی و مهندسی عمران جمعیت هلال‌احمر به «شهروند» گفت: «در تیرماه سال‌جاری با انعقاد قرارداد مشاوره و پیمانکاری میان جمعیت هلال‌احمر و شرکت آذر 79 که از سوی اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران عملیات طراحی، مرمت و بازپیرایی موزه شروع شد. »
طراحی و اجرای عملیات تخریب، خاکبرداری، زیرسازی و اجرای کانال ناکش، حفاظت از مجسمه‌های هنری در حین اجرای پروژه، اجرای عایق رطوبتی و اندود، عملیات کاشی، سرامیک، سنگ پلاک، آجر فرش، عملیات نصب شیشه و رنگ‌آمیزی، مرمت بدنه موزه، مرمت سقف شیروانی، عملیات کارهای چوبی سنتی، تأسیسات برقی و مکانیکی از جمله فعالیت‌های پیش بینی شده برای بازسازی موزه بودند.
این فعالیت‌ها پیش‌بینی شده در بخش مطالعات و طراحی 60درصد و در بخش بازسازی ساختمان حدود 15درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
آیتی خاطرنشان کرد: «مرمت و قالب‌گیری از آثار با هزینه سازمان زیباسازی شهر تهران و با هماهنگی جمعیت هلال‌احمر و اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران در دستور کار قرار گرفته است.»
تکمیل پروژه با هزینه سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری منطقه 12 با هماهنگی جمعیت هلال‌احمر و اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران انجام خواهد شد.
متاسفانه بنای موزه صنعتی به خاطر کیفیت ساخت پایین این بنا و عدم نگهداری مداوم و مناسب دچار آسیب‌های زیادی در این زمینه شده بود.
زمینی که پی بنای موزه صنعتی در آن قرار گرفته از جنس شن و ماسه است. این گونه زمین‌ها اگر دارای دانه‌بندی خوب باشند به‌طوری که دانه‌های ریز فضای خالی بین دانه‌های درشت‌تر را پرکرده و تولید جسم توپر و متراکمی کرده باشند و این دانه‌بندی به وسیله ماده چسبنده مثل خاک رس به اندازه لازم به هم متصل باشد برای ساختمان بسیار مناسب است. در بنای موزه استاد صنعتی بیشتر دیوارها باربر بوده و نقش مهمی در انتقال نیروها به پی‌ها دارند.
آیتی خاطرنشان کرد: «تمامی پوشش‌های سقف طبقات همکف و زیرزمین به صورت تیر و طاق ضربی اجرا شده است اما پوشش نهایی طبقه اول به صورت شیروانی است.» مدیرکل دفتر فنی و مهندسی عمران جمعیت هلال‌احمر افزود: «سست‌ترین نوع سقف برای فضاهای موزه‌ای در مقابل نیروهای زلزله، طاق ضربی است زیرا ملات این گونه طاق‌ها گچ و خاک است که قادر به تحمل هیچ‌گونه نیروی کششی نیست و به محض کوچکترین تکانی که در اثر نیروی زلزله به طاق وارد شود فرو می‌ریزد.»
«فرهاد علی‌اکبری‌گاوزن» مدیر موزه و مرکز اسناد ملی جمعیت هلال‌احمر با اشاره به تأکید ریاست جمعیت هلال‌احمر به بازسازی موزه علی‌اکبر صنعتی در گفت‌و‌گو با «شهروند»گفت: «در بازدیدی که 10ماه پیش دکتر فرهادی رئیس جمعیت هلال‌احمر و احمد مسجدجامعی رئیس وقت شورای اسلامی شهر تهران از این موزه داشتند، دستور لازم برای مرمت، بازسازی و احیای موزه استاد علی‌اکبر صنعتی صادر شد.»
علی‌اکبری‌گاوزن ادامه داد: «از همان زمان برنامه‌ریزی لازم جهت هماهنگی‌ها با سازمان‌های مربوطه صورت پذیرفت.»
مدیر موزه و مرکز اسناد ملی جمعیت هلال‌احمر با اشاره به اهمیت آثار گفت: «تمام مجسمه‌ها زیرنظر سازمان زیباسازی شهرداری تهران کاور شدن تا هنگام مرمت و بازسازی ساختمان از آسیب در امان باشند.»
سرگذشت علي‌اكبر صنعتي
علي‌اکبر صنعتي، در سال 1295 هجری‌شمسی، در کرمان به دنيا آمد. تحصیلات ابتدایی را در تهران سپری کرد و در نزد استادانی همچون ابوالحسن خان‌صديقي، استاد علي‌محمد حیدریان، حسين‌خان شيخ، استاد اسماعيل آشتياني، حسينعلي خان‌وزيري و مرحوم علي رخسارا، طاهرزاده، بهزاد (مینیاتوریست)، به کسب و تعلم هنر پرداخت.
او در سال 1319 لیسانس خود را در رشته نقاشی گرفت، در همان سال به كرمان رفت و برحسب وظيفه و اداي دين نسبت به پرورشگاهي كه در آن پرورش يافته بود، 40تن از كودكان يتيم پرورشگاه را انتخاب کرد و به آنها تعليم نقاشي داد.
آثار موجود در موزه مرحوم علي‌اكبر صنعتي، آثار تركيبي ساخته شده از گچ و سنگ هستند كه مرحوم صنعتي آنها را در دل ستون‌ها و ديوارهاي ساختماني كه از سوي جمعيت شير و خورشيد وقت در اختيار او قرار گرفته بود، ساخته و پرداخته است؛ همين موضوع باعث شده تا گروهي از كارشناسان انتقال مجسمه‌هاي صنعتي به هر محل ديگري را غيرممكن و موجب نابودي اين آثار اعلام كنند و تنها تاكيدشان بر بازسازي هرچه سريع‌تر ساختمان فرسوده موزه باشد.
استاد صنعتی نزدیک به ۶هزار تابلو و بیش از هزار مجسمه گچی، سنگی و برنزی از شخصیت‌های علمی و ادبی ایران و تیپ‌های گوناگون دارد.