شهروند| طی یکی ، دو سال اخیر فشار تورم بر اقتصاد خانواده‌ها به اندازه‌ای بوده که بسیاری از خانواده‌ها با کاستن از برخی از هزینه‌های زندگی سعی در ایجاد موازنه در هزینه‌های زندگی خود کرده‌اند. به عبارت دیگر رشد نرخ تورم که در سال‌های 91 و 92 به اوج خود رسید، باعث شد تا خانواده‌ها برای جبران هزینه‌های ضروری‌تر زندگی به یک عقب‌نشینی ناخواسته روی آورند و با کاستن از هزینه‌هایی مانند هزینه‌های فرهنگی و آموزشی فقط به فکر تأمین هزینه‌های خورد و خوراک و مسکن باشند. یک نگاه ساده به آمار هزینه‌های مصرفی یک خانواده معمولی نشان می‌دهد که مردم با در پی گرفتن نوعی زندگی صرفه‌جویانه هزینه‌های فرهنگی را تقریبا از زندگی خود حذف کرده‌اند. سالن‌های خالی سینما و بازار راکد کتاب خود مؤید این نکته است که مردم تا آن‌جا که بتوانند برای موارد فرهنگی هزینه نمی‌کنند. اگر سری به یک سالن سینما یا محل برگزاری کنسرت بزنید شاید کمتر یک زن و شوهر که دست چند کودک را گرفته‌اند ببینید. در واقع دیگر هزینه‌های خورد و خوراک و مسکن جایی برای این موارد باقی نمی‌گذارد و اگر هم پولی تصادفا در اختیار خانواده قرار گیرد ترجیح داده می‌شود که صرف پس‌انداز برای روز مبادا شود.
بر اساس آماری که اخیرا بانک مرکزی ارایه داده همراه با افزایش قیمت سوخت مردم برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها بیشتر به پیاده‌روی رو آورده‌اند. دراین بین نگاهی به درصد رشد هزینه حمل‌ونقل گواه این موضوع است. هزینه حمل‌ونقل در سال 92 با رشد 19.2درصدی نسبت به‌سال 91 سیر صعودی را نشان می‌دهد. یا این‌که هزینه‌های تفریح و موارد فرهنگی در سال 92 با 49درصد رشد نسبت به سال 91 دیگر جایی را برای صرف هزینه باقی نگذاشته است. در این بین اگر نگاهی هم به نرخ رشد تورم در سال 92 بیندازیم با رقم 34.7درصدی مواجه می‌شویم. این درحالیست که نرخ تورم در‌سال 91، 30.5،درصد در‌سال 90، 21.5،درصد و در‌سال 89، 12.4درصد بوده است. این رشد تورم خود برای کاهش هزینه‌هایی که از آنها به غیرضروری تعبیر می‌شود، کافی بوده است. اما در این بین نکته‌ای که مطرح است این‌که خانواده‌ها برای جبران این هزینه‌ها و برای بهبود وضع اقتصاد خانواده خود چه باید بکنند.
دو راهکار برای بهبود اقتصاد خانواده
«جمشید عدالتیان شهریاری» عضو هیأت‌رئیسه اتاق بازرگانی در پاسخ به این سوال به «شهروند» می‌گوید: درحال حاضر شرایط به گونه‌ای است که دو راه برای بهبود وضع اقتصاد خانواده‌ها وجود دارد. یکی کاهش هزینه‌های خانواده و دیگری افزایش درآمدهای خانوار. با توجه به تورم پیش‌آمده بیشتر خانواده‌ها با کاهش هزینه‌های غیرضروری خود برای بهبود وضع اقتصاد خانواده تلاش کردند اما اکنون در شرایطی قرار گرفتیم که کاهش هزینه‌ها بیش از این امکان‌پذیر نیست و خانواده‌ها باید با استفاده از راهکار افزایش درآمد به جنگ تورم و مشکلات اقتصادی بروند.
کاهش هزینه امکان‌پذیر نیست
اما کاهش هزینه‌های خانوار به پایین‌ترین سطح خود رسیده و شاید برای بسیاری از خانواده‌ها دیگر امکان‌پذیر نباشد. عدالتیان در توضیح این موضوع اضافه می‌کند: در اصل آن چیزی که مردم براي کاهش هزینه‌ها انجام دادند دیگر به کف رسیده و تقریبا می‌توان گفت بیشتر خانواده‌ها با تغییر در اقتصاد خانواده فقط به هزینه‌های لازم و ضروری پرداخته و از سایر هزینه‌ها مانند هزینه‌های فرهنگی کاسته‌اند. به گفته وی در این وضع کاهش هزینه‌ها برای برخی از خانواده‌ها دیگر امکان‌پذیر نیست و اگر بخواهند از هزینه‌های خود بکاهند باید هزینه‌های ضروری مانند خورد و خوراک و ... خود را محدود کنند.
افزایش درآمد خانواده
این عضو هیأت‌رئیسه اتاق بازرگانی در ادامه به راهکار افزایش درآمد در جهت بهبود وضع اقتصادی خانواده اشاره کرده و معتقد است: راهکار دیگر در این بین مربوط می‌شود به افزایش درآمد خانواده که معمولا با افزایش حقوق و دستمزد و همچنین سرمایه‌گذاری‌های مختلف یا شغل دوم و سوم انجام می‌شود. ولی موضوع نخست که همان افزایش حقوق و دستمزد است در اختیار خانوارها نیست و بر این اساس باید به سایر راهکارها اندیشید. این فعال اقتصادی خاطرنشان می‌کند: سرمایه‌گذاری برای افزایش درآمدهای خانواده با انجام مواردی مانند سپرده‌گذاری در بانک‌ها یا سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات تا آنجایی که هزینه‌های خانواده اجازه دهد، صورت می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری در شهرستان
سرمایه‌گذاری در شهرستان‌ها از جمله مواردی است که به بهبود وضع اقتصادی خانواده‌هایی که از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند، کمک می‌کند. عدالتیان با مطرح کردن این راهکار یادآور می‌شود: موضوع دیگری که در این بین مطرح است خانواده‌هایی که از شهرستان‌ها به تهران و شهرهای بزرگ مهاجرت کردند، هستند که این خانواده‌ها نیز ممکن است در شهرستان خود امکان سرمایه‌گذاری در زمینه کشاورزی یا صنعتی ولو کوچک را داشته باشند که به دلیل آشنایی بیشتر آنها به منطقه و همچنین پایین بودن هزینه‌ها عملیاتی‌تر است.
