احمد براهوئینژاد فعال اجتماعی
اولین همایش توسعه و عدالت آموزشی در ایران با حضور برخی وزرا و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و بسیاری از دولتمردان، صاحبنظران عرصه آموزش، فعالان اجتماعی، فعالان رسانهای، اندیشمندان، فعالان حقوقکودک، نمایندگان سازمانهای مردمنهاد و علاقهمندان برگزار شد. این همایش هرچند نمیتواند یکتنه بار عدالت آموزشی کشور را بر دوش بکشد اما حضور در آن و اطلاع از امکانات سایر استانهای کشور، میتواند تا حدی دورنمای آموزشی ما را مشخص کند. با اطلاعاتی که از امکانات آموزشی به دست آمده، واضح است استان سیستانوبلوچستان بر قله محرومیت آموزشی ایستاده است اما شاید با تدابیری که از سوی دولت و مجلس اندیشیده شود، بتوان میزان قابل توجهی از این محرومیت را التیام داد. برگزاری همایش «توسعه و عدالت آموزشی در ایران» حداقل خروجیاش این است که شاید تلنگری باشد به دولت و مجلس تا در سیاستگذاریها و اتخاذ تصمیمات خود، بازنگری کرده و با توجه ویژه به استان سیستان و بلوچستان تلاش بیشتری برای رفع نابرابریها (که دامنه این استان را بیش از دیگر استانها درنوردیده است) درپیش گیرند.
مقصر دانستن دولتهای گذشته و بیان مشکلاتی که با گذشت بیش از ٣ دهه از انقلاب، نمیتواند تاثیری در وضع موجود داشته باشد، دردی از آلام تن رنجور نظام آموزشی ما نمیکاهد بلکه این وضع، نیازمند آن است تا فارغ از نالهکردن و حسرتخوردن، با همفکری و همکاری همهجانبه و ارایه راهکارهای اساسی برای حل مشکلات این حوزه، اقدام کرد. با نگاهی به آمارها و بودجه آموزش و پرورش میتوان نتیجه گرفت، وزارت آموزش و پرورش بهطور کامل نمیتواند با توجه به گستردگی مشکلات آموزشی در استان سیستان و بلوچستان نسبت به رفع آن اقدام کند و انتظار میرود، دیگر وزارتخانهها، سازمانها و نهادها نیز (با توجه به اینکه از توسعه آموزش در این استان نفع میبرند) برای تأمین کاستیهای آموزشی در این استان، همکاری نزدیک داشته باشند. همچنین مشارکت همهجانبه سازمانهای مردمنهاد، فعالان اجتماعی و نهادهای مدنی و تمرکز زدایی، میتواند راهگشای حل مشکلات باشد. البته نیاز است که آموزشوپرورش و دیگر سازمانهای مربوطه فعالیت خیرین و فعالان اجتماعی و دیگر افراد و گروههایی را که در جهت توسعه آموزشی فعال هستند، تسهیل کند. نبود توجه به مشکلات آموزشی در این استان و افزایش نابرابریها و بیعدالتیها، مشکلات بسیاری را در جامعه پدید میآورد و موجب میشود (باتوجه به شرایط خاص استان) چنین موضوعاتی دستاویز اقدامات خصمانه قرار گیرد و این احتمال وجود دارد از این رهگذر، خسارتهای ناشی از پیامدهای آن، جبرانناپذیر باشد.
به هر روی، فقدان منابع مالی و کمبود بودجه بخشی از مشکلات آموزش و پرورش بوده و بخش دیگر آن به مدیریت برمیگردد و چنانچه مدیران توانمند، دلسوز و فعال بر مسند امور باشند، میتوانند بسیاری از مشکلات را رفع کنند و برای ارتقای کیفیت آموزشی نیز گامهای مثبتی بردارند. تغییر سیستمهای آموزشی تاکنون نتوانسته به تنهایی اثر مطلوبی در کیفیت آموزشی استان سیستان و بلوچستان پدید آورد و باعث سردرگمی معلمان و خانوادهها شده است.
نیاز است وزارت آموزش و پرورش با تحقیق و بررسی مستقل و پژوهش میدانی در زمینه افت کیفیت آموزشی و به اشتراکگذاری نتایج آن با اندیشمندان، کارشناسان و سیاستگذاران برای برنامهریزی اصولی در مسیر دست یافتن به راهکارهای عملی اقدام کنند تا اولین گامها برای رسیدن به توسعه و عدالت آموزشی
برداشته شود.
حمایت از مدیران که توانایی جلب حمایت گسترده مردم را دارند و میتوانند برای حل مشکلات با دیدی گسترده و روشن تلاش کنند، سبب میشود موفقیت برای پیشبرد اهداف آموزشی در آینده، چند برابر شود. باید بر این نکته نیز توجه داشت، آنچه مهم و اساسی است و میتواند در حل مشکلات آموزشی کمک کند، ارتقای کیفیت آموزشی در مدارس و خصوصا مقطع ابتدایی است. با ارتقای کیفیت آموزشی و پیشرفت دانشآموزان ابتدایی، آنان انگیزه بیشتری برای ادامهتحصیل پیدا خواهند کرد. مطالعات مستمر و پژوهشهای مداوم و مرحلهای به متخصصان و سیاستگذاران امر آموزش این امکان را میدهد تا به ضعفهای موجود در سیستم آموزشی پی برده و در اخذ تصمیمات و برنامهریزیها براساس این ملاحظات به پیش روند.
تداوم برگزاری همایش عدالت و توسعه آموزشی در آینده و بررسی میزان اثربخشی این همایش در بهبود وضع موجود، کمک خواهد کرد تا در صورت موفقیت همایش در دست یافتن به اهداف موردنظر زمینه همفکری و همکاری بیشتری برای تغییر وضع آموزشی دانشآموزان مناطق محروم را فراهم آورد. اگرچه آنچه در این همایش بیشتر مورد تأکید قرار گرفت، حکایت از وضع بد آموزشی در مدارس استان سیستان و بلوچستان در صدر محرومیت قرار گرفتن آن در میان استانهای دیگر کشور دارد، اما براساس آمار ارایه شده توسط مسئولان کشور، ایران نیز در میان بسیاری دیگر از کشورها در رتبه پایینتری قرار داشته و ضروری است برنامهریزیهای لازم برای پیشرفت و ارتقای کشور انجام گیرد و شاهد تغییر وضع به سمت پیشرفت باشیم.