شهروند| روزی نیست که بدون آتشسوزی شب شود. حالا دیگر آتشسوزیها روزانه شدهاند. هر روز بخشی از جنگلها و مراتع کشور در آتش میسوزند و خاکستر میشوند. شمال، جنوب، شرق و غرب هم ندارد؛ از تالاب هامون گرفته تا پارک ملی گلستان. از جنگلهای زاگرس تا مراتع و جنگلهای فارس.
آخرین قدمی که آتش برداشت، شنبه بعد از ظهر بود که به جان میانکاله افتاد و بزرگترین آتشسوزی میانکاله را در دهه اخیر رقم زد. در پی این آتشسوزی، پناهگاه حیات وحش میانکاله 8 ساعت در آتش سوخت، بیش از 80 هکتار از پوشش گیاهی آن به خاکستر تبدیل شد و پناهگاه قرقاول خزری و دراج از دست رفت.
به گفته زمان رضا احمدی رئیس اداره حفاظت محیطزیست شهرستان بهشهر، آتشسوزی در ساعت 17 روز شنبه آغاز شد و تا ساعت یک بامداد دیروز ادامه داشت. حجم آتش زیاد بود و باد هم با آتشی که گونههای گیاهی میانکاله را میسوزاند، همراهی کرده و آتش را وسعت داد. آتش پراکنده بود و این امر احتمال عمدی بودن آن را افزایش داده است.
او با اشاره به اینکه 70درصد گونههای گیاهی که در آتش سوخت سازیل بود، به «شهروند» میگوید: «30درصد پوشش گیاهی که آتش گرفت، انار وحشی و تمشک بود. در این منطقه قرقاول خزری و دراج زندگی میکنند که گزارشی مبنی بر تلف شدن حیات وحش به دست ما نرسیده و میتوان گفت تنها زیستگاه حیات وحش خسارت دیده است.» رئیس اداره حفاظت محیطزیست شهرستان بهشهر درخصوص دلیل آتشسوزی میانکاله یادآور میشود که «علت آتشسوزی در دست بررسی است. اما با توجه به اینکه آتشسوزی به صورت پراکنده بود، به نظر میرسد که عامل انسانی دلیل آن بوده است. آگاهی شهرستان وارد عمل شده و دلیل آتشسوزی و عوامل آن در دست بررسی است.»
بزرگترین آتشسوزی 7سال اخیر
در میانکاله
آتش در ماههای گذشته سه بار به جان میانکاله افتاده و پناهگاهی را که به علت اهمیت بسیار بهعنوان ذخیرهگاه زیستکره در جهان ثبت شده سوزانده است. گونههای گیاهی را از بین برده و به زیستگاه حیات وحش خسارت وارد کرده است.
در این آتشسوزی هم رد و نشانی از انسان دیده میشود و باز هم کمبود امکانات برای مهار آتش، وسعت آتشسوزی را گسترش داده است. سالهاست که اتفاقها و مشکلات تکراری، بلای جان محیطزیست شده و هر روز چندین هکتار زمین سوخته را روی دست محیطزیست میگذارد؛ زمینهایی که اگرچه از بین نرفتهاند و باز هم امکان رویش دارند اما سالها زمان میبرد تا بار دیگر به جنگل یا مرتعی تبدیل شوند. در همین خصوص، حر منصوری دیدهبان پناهگاه حیات وحش میانکاله با اشاره به اینکه آتشسوزی، شنبه بعدازظهر، بزرگترین آتشسوزی در 6-7سال اخیر بوده است، به «شهروند» میگوید: «سال گذشته هفت مورد و امسال تاکنون سه مورد آتشسوزی در این منطقه اتفاق افتاد که مورد اخیر بزرگترین آتشسوزی در 6-7سال گذشته بوده است.»
او با تأکید بر اینکه بار دیگر کمبود امکانات برای مهار آتش به گستردگی و مهار دیرهنگام آتش منجر شده، یادآور میشود: «به گفته شاهدان عینی آتشسوزی حدود ساعت 4 بعدازظهر در قسمت میانکاله صحرا شروع شد. اما حدود ساعت 7 بود که با تلاش سازمان محیطزیست ماشین اطفای حریق از اداره منابع طبیعی و بندر امیرآباد به محل رسید و آتش پس از نیمهشب مهار شد.»
دیدهبان محیطزیست میانکاله با انتقاد از مسئولان، فرمانداران و نمایندگان مجلس استان مازندران و گلستان مبنی بر کمکاری در حفظ منابع طبیعی یادآور میشود: «اولین پناهگاه حیات وحش در ایران همین پناهگاه میانکاله است ولی متاسفانه به دلیل کمکاری و کماهمیت دادن مسئولان شرق مازندران و استان گلستان ما هرساله شاهد فجایع زیستمحیطی، همچون آتشسوزی در این مناطق هستیم. سازمان محیطزیست، توان مالی تأمین تجهیزات و تأسیسات لازم را ندارد. در پارک ملی گلستان با آن همه وسعتش تنها یک ماشین اطفای حریق وجود دارد که با وجود فرسوده بودن ماشین و وضع راههای پارک گلستان عملا کاری نمیتوان در زمان آتشسوزی کرد. مسئولان به این قضیه بسیار کم اهمیت میدهند و مطمئن هستیم که حفظ محیطزیست و پناهگاه میانکاله جزو اولویتهای آخری آنهاست وگرنه 68هزار و 800 هکتار که پر از درخت و پوشش گیاهی حساس به آتشسوزی است نیاز به چندین ایستگاه اطفای حریق دارد که متاسفانه حتی یک ماشین آتشنشانی در این منطقه وجود ندارد.»
منصوری، با توجه به شواهدی که وجود دارد، پای انسان را در وقوع این آتشسوزی محتمل دانسته و میگوید: «در میانکاله خیلی کم اتفاق میافتد که آتشسوزی به دلایل طبیعی حادث شود. چون به علت وضع آب و هوایی این منطقه که اگرچه ممکن است شرجی باشد ولی دما در آن بهحدی نمیرسد که سبب آتشسوزی شود. بنابراین به علت شواهدی که معمولا در منطقه بعد از آتشسوزی دیده میشود یا اختلافاتی که دامداران با محیطزیست دارند، برخی برای جبران عمدا اقدام به آتشسوزی منطقه میکنند. بهعنوان مثال برخی با آتش زدن منطقه توجه محیطبانان را به آتش میکشانند تا آنها با خیال راحت به شکار غیرمجاز بپردازند و همینطور دامداران معمولا پوشش گیاهی را آتش میزنند تا جوانه دوباره آنها خوراک دامشان شود. همچنین برخی افراد سودجو هم هستند که با آتش زدن منطقه سعی در گرفتن سند زمین سوخته برای خود میکنند به این صورت که بعد از آتش گرفتن زمین، این افراد کارشناس میآورند که این زمین کشاورزی بوده تا بتوانند برای آن سند تهیه کنند.»
احتمال سوختن
تخمها و جوجههای پرندگان میانکاله
هر چند رئیس اداره حفاظت محیطزیست شهرستان بهشهر، از آسیب ندیدن حیات وحش در این آتشسوزی خبر داده و میگوید، گزارشی مبنی بر مرگ گونههای حیوانی در منطقه نداشتیم، اما مدیر دیدهبان میانکاله از احتمال سوختن تخمها و جوجههای پرندگان میانکاله خبر میدهد و میگوید: «در مواقع آتشسوزی معمولا حیاتوحش منطقه فرار میکنند و کمتر آسیب میبینند اما به دلیل سوختن آشیانه آنها در صورتی که تخمها یا جوجههایشان در لانهها باشد به احتمال زیاد نابود میشوند ولی به دلیل اینکه تمام شواهد پس از آتشسوزی از بین میرود تخمین درستی از میزان آسیب به حیاتوحش در منطقه نمیتوان زد.»
از فروردين تا مرداد امسال4800 هکتار از جنگلهای فارس در آتش سوخت
آتشسوزی میانکاله یکی از هزاران آتشسوزیای است که در دو ماه گذشته، جنگلها و مراتع یا به عبارتی زیستگاههای حیاتوحش را به خاکستر تبدیل کرد. آتشی که چهارهزار و 800 هکتار از جنگلهای فارس را سوزاند و حالا مسئولان اعتقاد دارند خسارتی که آتش به درختان و پوشش جنگلی استان وارد کرده تا 10سال آینده هم جبران نخواهد شد.
به گزارش مهر، استان فارس با داشتن بیش از دومیلیون و 250هکتار جنگل 17درصد جنگلهای کشور را به خود اختصاص داده است. این استان با داشتن پوششهای گیاهی متنوع یکی از استانهای مهم کشور به شمار میرود اما طی چندسال اخیر به دلیل خشکسالیهای پیدرپی جنگلهای استان با مشکلات و آفات زیادی روبهرو شده است. یکی از این مشکلات حریقهای گستردهای است که طی سال گذشته و چند هفته اخیر سطح وسیعی از جنگلها و عرصههای زیستمحیطی و منابع طبیعی فارس را از بین برد.
کاظم بردبار مدیرکل منابع طبیعی استان فارس در اینخصوص میگوید: «متاسفانه فارس با داشتن 17درصد جنگلهای کشور همچنان از داشتن بالگرد اطفای حریق این عرصهها محروم مانده تا آتش، درختان 500ساله را به راحتی نابود کند. در سالجاری، چهارهزار و 800 هکتار از جنگلهای این استان طعمه حریق شده که بیش از 30میلیارد تومان خسارت وارد کرده درحالیکه درسال گذشته در فصل گرما فقط دوهزار و 850 هکتار طعمه حریق شده بود اما الان دوبرابر شده است.»او با اشاره به اینکه این خسارتها بهزودی جبران نخواهد شد، اظهار داشت: «به نظر میرسد که تا 10سال آینده و حتی بیشتر نیز این درختان ازبینرفته جبران نشود.»