شماره ۴۱۸ | ۱۳۹۳ يکشنبه ۱۱ آبان
صفحه را ببند
کشور در ماتم تاسوعا و عاشورای حسینی
گرد غم بر پیکر ایران نشست
شهروند| عاشورا از راه می‌رسد . هنگامه‌ای که آسمان را شکافت، هر‌سال عاشورا، را عزا می‌گیریم، عزای حسین (ع) را، دهمین روز از ماه محرم در گاه‌شماری هجری قمری، روز عاشورا است. روزی که سپاهیان حق و کفر مقابل هم صف کشیدند. خیمه در دو سوی صحرا، یکی به اندازه 72 تن و دیگری به اندازه هزاران نفر. یک نفر در مقابل‌هزار نفر، نحوه صف آرایی یاران حسین(ع) بود در مقابل نیروهای یزید، سکوت جایز نبود که سخن از شرف آدمی به میان آمده بود و رسالت الهی، عاشقان حسین، در صحرای کربلا، زیر تابش سوزان خورشید با لب‌های تفتیده از تشنگی، مقابل یزیدیان ایستادند و تا آخرین نفر و تا آخرین قطره خون شجاعانه جنگیدند و حماسه‌ای همیشگی خلق کردند. روزی که شگفت‌انگیز‌ترین تابلوی تاریخ بشریت نقش بست، نقشی که همه تاریخ در آن جمع شده است. هر‌سال عاشورا را عزا می‌گیریم، عزای حسین(ع) و یارانش را، اما آیین‌های عزاداری عاشورا و محرم به فراخور فرهنگ و شیوه‌های مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است و از دیرباز همواره در قالب هیات‌های مذهبی و راه‌اندازی دستجات و تکایا برگزار شده است.

 نخل برداري و نخل‌گرداني در یزد: اصلی‌ترین مراکز برگزاری رسم باشکوه دینی نخل‌برداري و نخل‌گرداني، در شهرها و آبادی‌های اطراف کویر مرکز ایران به چشم می‌خورد، از جنوب خراسان گرفته تا سمنان، دامغان، خمین، نواحی قم، کاشان، ابیانه، خور وبیابانک، زواره، اردستان، نائین و . . . ، و در بین این مناطق، بیشترین و شاخص‌­ترین نخل‌ها در استان یزد، متمرکز است.  به گونه‌­ای که می‌توان گفت، هیچ آبادی نیست که یک یا چند نخل امام حسین(ع) در آن یافت نشود. مراسم نخل برداری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد از ميان مراسم‌هاي ويژه محرم و عزاداری در یزد محسوب می‌شود که با همکاری و همدلی اهالی در تمام مراحل مراسم، از کمک مالی گرفته تا کمک در تزیین و عَلَم کردن و حمل آن در روز عاشورا و ...  برگزار می‌شود.  شاخسی واخسی در تبریز: «شاخسی واخسی» نوعی آیین سنتی عزاداری و در زبان محلی به معنی «شاه حسین، وای حسین» است که همه ساله از چند روز مانده به ماه محرم در بازار بزرگ و قدیمی تبریز آغاز و تا ظهر عاشورا ادامه می‌یابد.  این مراسم شب‌های تاسوعا و عاشورا، برگزار می‌شود؛ عزاداران حاضر، روی زانوهای خود نشسته، دست‌ها را به‌طور هماهنگ بالا می‌برند و محکم روی زانوهای خود می‌کوبند یا در روز، این عمل را با کوبیدن پا‌ها به زمین درحالی‌که دایره وار می‌چرخند انجام می‌دهند و اشعار و کلمات را همگی با هم تکرار می‌کنند.
گل گرفتن در خرم آباد: آیین عزاداری سنتی مردم خرم آباد نیز در روز عاشورا و البته در ایام محرم برگزار می‌شود.  مردم این خطه از خاک ایران زمین، به روش خاصی به عزاداری پرداخته، ابراز ارادت به اهل بیت(ع) می‌کنند.  یکی از مراسم اصلی خرم آباد یعنی سقا کردن طفلان به این صورت است که بر تن کودکان خود لباس سفید مانند لباس‌های عربی می‌پوشانند و تا در مدتی که صاحب نذر در نظر دارد لباس کودک او را دیگران تهیه می‌کنند. همچنین گل گرفتن از دیگر مراسم روزهای تاسوعا و عاشورا است.  در این مراسم یک استخر یا حوضی از آب و گلاب و خاک را مخلوط می‌کنند، خاک آن پاک و مطهّر باشد و اگر بتوانند از خاک قبور امام زادگان استفاده می‌کنند. در این ایام، گل را به سر و صورت و لباس خود می‌گیرند.
سنج و دمام در خوزستان:  سنج، دمام وبوق هر سه از سازهای تشکیل‌دهنده همنوازی در آیین عزاداری ایام محرم در خوزستان است که سابقه آن به بیش از100 سال می رسد، در آبادان نوازندگان سنج و دمام و بوق بین 5،  7 و 9 نفر متغیر است، به طور ی که یک نفر به عنوان اشکون جلوی صف دمام زنان قرار می گیرد و سایر نفرات در گاهی طرفین او می ایستند.
روزه گرفتن در سیستان و بلوچستان: نوحه‌خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی، برگزاری زیارت عاشورا، تعزیه خوانی ازجمله آیین‌های معمول مردم سیستان در ایام محرم به شمار می‌رود. پخت حلیم و شعله زرد، امتناع مردم سیستان از پخت غذا در سه روز قبل از واقعه عاشورا، پشت بام رفتن ریش سفیدان ازجمله آداب خاص مردم سیستان در ماه محرم  است.  در بلوچستان مردم اهل تسنن با آغاز ماه محرم با اجرای برنامه‌های وعظ و سخنرانی درمحافل مذهبی به استقبال از این ماه می‌روند.  در ماه محرم زنان دست از انجام کارهایی مثل حصیربافی و سوزن دوزی برمی دارند و بیشتر سعی دارند خود را با ذکر و تسبیح و نماز و روزه مانوس کنند.  بیشتر مردمان بلوچستان و برادران و خواهران اهل تسنن روزهای تاسوعا و عاشورا روزه می‌گیرند، آنها بر این باورند که گرفتن روزه در این ایام اجر و ثواب بسیاری دارد.  
کرمانشاه، دروازه کربلا: کرمانشاه، این شهر کهن که دروازه کربلاست و بیشتر مردمانش افتخار عنوان کربلایی دارند در ماه محرم حال و هوای غریبی دارد. از آیین‌های بسیار قدیمی ماه محرم در کرمانشاه تعزیه‌خوانی است. تهیه تابوت خونینی که روی آن کبوتری گذاشته شده، تهیه قنداق علی اصغر(ع)، حجله حضرت قاسم (ع) و قرار دادن دختر بچه‌ای مانند عروس در آن، ساختن دست ابوالفضل(ع) و پرتاب آن به هوا برای تحت‌تأثیر قرار دادن مردم از دیگر آیین‌های عزاداری مردم این شهراست.  
علم بندی در گیلان: اعتقاد و باور خاص مردم به حضرت ابوالفضل العباس، علی اکبر، علی اصغر، حربن یزید ریاحی و زنان و کودکان سیدالشهداء در این ایام و برگزاری آیین‌های ویژه سوگواری به نام آنان نمونه‌ای از باورداشت‌های مذهبی مردم این استان است.  یکی از آیین‌های عزاداری در این ماه علم بندی است که از یک روز مانده به ماه محرم تا روز هفتم این ماه در مناطق شهری و روستایی استان گیلان برگزار می‌شود. 


تعداد بازدید :  161