شهروند| در ورای سکوت بازار طلای ایران، در سطح جهانی میان سرمایه‌گذاران بازار غوغایی برپاست. روز جمعه کاهش ناگهانی بهای طلا در بازارهای جهانی سرمایه‌گذاران و کارشناسان را چنان شگفت‌زده کرد که سایت کیتکو (یکی از مطرح‌ترین سایت‌های تحلیل قیمت و بازار طلا) آن را دروغ‌ هالووین خواند. در این روز قیمت طلا در سطح جهانی سقوط کرده و به 1180 دلار به ازای هر اونس رسید؛ این رقم کمترین بهای طلا از جولای 2010 تا‌کنون است. اما تمام نوسان‌های جهانی بازار طلا درحالی اتفاق می‌افتد که بازار ایران تقریبا تعطیل است. به دلیل عزاداری و ایام تعطیل، بازار ایران تا آخر هفته عملا تعطیل محسوب می‌شود و با این حساب قیمت روز پنجشنبه که بهای یک گرم طلای 18 عیار در بازار ایران 94650 تومان بود، در روز شنبه به 93610 تومان رسید.
اما بررسی ماجرا نشان می‌دهد که روند سقوط از آنجا آغاز شد که ژاپن اعلام کرد، اقدامات محرک اقتصادی خود را گسترش خواهد داد. بهای نقطه‌ای طلا به کف 1167.20 دلار به ازای هر اونس رسید اما پس از آن کمی بهبود یافته و به 1173 دلار رسید که هنوز هم 26.50 دلار کمتر از قیمت پنجشنبه بود. به این ترتیب به نظر می‌رسد پایان برنامه خرید اوراق قرضه فدرال رزرو روزگار تلخی برای طلا رقم زده باشد.
 شیب نزولی ادامه‌دار طلا
در هفته آتی ناظران بازار منتظر هرگونه اشاره‌ای هستند، از اظهار نظرهای بانک مرکزی اروپا گرفته تا وضع بازارهای آسیا، تا درباره سرمایه‌گذاری در طلا تصمیم بگیرند، اما بیش از آن در انتظار گزارش دستمزدهای بخش‌های غیرکشاورزی هستند که در ماه اکتبر منتشر می‌شوند. در نظرسنجی سایت کیتکو، 36 کارشناس شرکت کردند که از میان آنان 22 نفر پاسخگو بودند. میان این کارشناسان 14 نفر کاهش قیمت، 7 نفر افزایش قیمت و یک نفر عدم تغییر در بازار را پیش‌بینی کرد. هفته قبل، شرکت‌کنندگان در بازار چندان امیدی به بازار نداشتند و در بازار صبح جمعه بهای طلای تحویل دسامبر در مقایسه هفتگی با 67 دلار کاهش روبه‌رو شده بود.
افرادی که کاهش طلا را پیش‌بینی می‌کردند، معتقد بودند پایان برنامه خرید اوراق قرضه فدرال رزرو به دلار قدرت بیشتری می‌دهد و از سوی دیگر چارت‌های فنی بازار نیز نوسان داشتند. ویکتور تیانپیریا استراتژیست کالا در بانک ANZ می‌گوید: تصور می‌کنم در هفته آتی بهای طلا همچنان با کاهش روبه‌رو باشد زیرا دلار قدرت بیشتری می‌گیرد و اقدامات آسان‌گیرانه بانک ژاپن نیز بهانه دیگری برای پایین ماندن قیمت فلز زرد‌رنگ است. به عقیده این گروه از کارشناسان پس از آن‌که فدرال رزرو سیاست‌های پولی را به حالت نرمال برگرداند، وضع برای طلا بدتر خواهد شد و قیمت این فلز بیشتر از گذشته کاسته می‌شود زیرا این اقدامات به کاهش تورم نیز منجر می‌شوند.
اقدامات بانک ژاپن سرآغاز سقوط
هرچند چندی قبل به دلیل انتشار بهبود وضع اقتصادی آمریکا و کاهش آمار بیکاری این کشور از ارزش طلا کاسته شد اما این بار اقتصاد ژاپن تیشه به ریشه طلا زد. بانک این کشور در اقدامی ناگهانی به گسترش سرعت اقدامات آسان‌گیرانه رأی داد و به این ترتیب بورس توکیو اوج گرفت و در نتیجه ارزش ین در مقابل به حداقل رسید. بانک مرکزی ژاپن پایه پولی را سالانه 80‌هزار ‌میلیارد ین افزایش خواهد داد که بالاتر از سطحی است که قبلا در نظر گرفته شده بود(حدود 60 تا 70‌هزار ‌میلیارد ین).
از سوی دیگر تمام شدن برنامه خرید اوراق قرضه از سوی فدرال رزرو آمریکا به قدرت گرفتن دلار منجر شد. همزمان شدن این اقدام با اقدامات آسانگیرانه بانک ژاپن و کاهش ارزش پول این کشور، سبب شد بهای طلا کاسته شود. اکنون کارشناسان منتظر زمان اعلام افزایش نرخ سود بانکی هستند که از دسامبر 2008 تاکنون نزدیک به صفر نگه داشته شده است. تمام این عوامل سبب شد ارزش دلار در مقابل یورو به 1.2572 برسد.
اکنون بازار مبادلات فیزیکی کلید بهبودی وضع است اما فصل جشنواره هند در آخر هفته جاری تمام می‌شود. در عوض سرمایه‌گذاران چشم امید به سوی چین دارند که‌ سال گذشته بزرگترین مصرف‌کننده طلا شد. آنها امیدوارند دومین اقتصاد بزرگ دنیا به بازار طلا کمک کند.
پیام‌های نا امید‌کننده بازار طلا
ادل تولی، تحلیلگر بانک یوبی‌اس می‌گوید: ورود خریداران فیزیکی به بازار در این حالت گامی بسیار مهم است اما به نظر می‌رسد توجه این دسته خریداران برای تضمین بازار کافی نیست و نشانگر آن است كه طلا همچنان نوسان دارد.
اکنون کارشناسان این سوال را می‌پرسند که آیا می‌توان انتظار داشت که خرید فیزیکی در آینده نزدیک افزایش یابد؟ در پاسخ باید گفت با توجه به این‌که فستیوال طلا یا تعطیلاتی که خرید طلا را ترغیب کند در پیش نیست، چنین اتفاقی بعید به نظر می‌رسد.
آمار منتشر شده از سوی ژاپن نیز ناامید‌کننده است زیرا شاخص CPI مرکزی توکیو نیز 5/2‌درصد و نرخ بیکاری کشور6/3‌درصد تخمین زده شده‌اند. در اروپا و در خارج از منطقه یورو نیز شاخص‌های قیمت مصرف‌کننده در حد پیش‌بینی شده 4/0‌درصد است. آمار خرده‌فروشی آلمان و فرانسه کمتر از حد معمول و به ترتیب 2/3- و 8/0- بوده است که هیچ‌کدام پیام امیدوار کننده‌ای برای طلا ندارند.
بازار ایران قاعده و فرمول ندارد
در همین رابطه سعید خاکی، فعال بازار طلا درباره پیش‌بینی وضع بازار داخلی به «شهروند» می‌گوید: پیش‌بینی بازار داخلی بسیار دشوار و پیچیده است زیرا بازار ایران قاعده و فرمول مشخص و ثابتی ندارد و از اتفاقات مختلفی متاثر می‌شود. به همین دلیل ریسک بازار طلا در ایران بالاست و افرادی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت داشته باشند بهتر است از بازار طلا چشم‌پوشی کنند و سرمایه خود را در جای دیگری به کار گیرند. این فعال بازار ادامه می‌دهد: درحال حاضر کاهش قیمت اونس طلا در بازار جهانی مقارن شده است با ایام محرم و صفر که کاهش تقاضای بازار داخلی را به دنبال دارد. به همین دلیل در بازار ایران شاهد افت قیمت طلا بوده‌ایم اما پیش‌بینی من این است که افت قیمت طلا در بازار ایران تا 15 صفر ادامه خواهد داشت و پس از آن دوباره روند صعودی به خود می‌گیرد. علت این موضوع نیز آن است که دولت تلاش کرده است قیمت دلار را ثابت نگه دارد بنابراین با پایان ماه‌های محرم و صفر و برگشت تقاضا به بازار داخلی، قیمت طلا به نرخ‌های قبلی برمی‌گردد.
الگوی خرید ایرانی‌ها با بازار جهانی هماهنگ است
جمالی دیگر فعال بازار طلا نیز درباره پیش‌بینی‌اش از آینده بازار ایران می‌گوید: مشتریان ایرانی الگوی خرید ویژه‌ای دارند این به آن معناست که کاهش قیمت‌ها برای آنها انتظار افت بیشتر نرخ‌ها را ایجاد می‌کند. بنابراین در زمان ارزان شدن طلا سطح تقاضا نیز در بازار کشور افت پیدا می‌کند اما به محض استارت خوردن اولین پله‌های افزایش قیمت، حجم تقاضا در بازار ایران بالا می‌رود و به گران‌تر شدن قیمت‌ها منجر می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت که با رصد قیمت‌ها در بازار جهان می‌توان رفتار مشتریان ایرانی را پیش‌بینی کرد! درحال حاضر که در بازار جهانی شاهد افت قیمت‌ها بوده‌ایم در بازار داخلی نیز سطح تقاضا کاهش دارد اما اگر قیمت‌ها در بازار جهانی افزایش پیدا کند با وجود رکود بازار در تعطیلات محرم، میزان تقاضا بالا می‌رود و مردم برای خرید سکه و طلا به صف می‌شوند زیرا جایگاه طلا بین مشتریان ایرانی یک کالای زینتی صرف نیست و مفهوم کالای سرمایه‌ای و سرمایه‌گذاری دارد.
دولت خواهان ثبات قیمت طلا است
مجید میرزاعلی، فعال بازار طلا به نکته دیگری اشاره می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: دو عامل نرخ اونس طلا و قیمت دلار در بازار ایران تاثیرگذار است اما پیش‌بینی من از بازار این است که هر گرم طلا حداکثر تا 2‌هزار تومان کاهش قیمت داشته باشد و نرخ‌های بازار داخلی بیشتر از این کاهش نخواهد داشت زیرا رفتارهای دولت برای تعیین نرخ دلار نشان‌دهنده آن است که خواهان ثبات قیمت طلا در بازار داخلی است. مصداق این ادعا این است که همزمان با کاهش نرخ طلا در بازار جهانی قیمت دلار در بازار ایران افزایش داشت تا دو عامل تعیین‌کننده نرخ داخلی به موازنه برسد و شوک قیمتی ایجاد نشود.
این گفته میرزاعلی به افزایش رسمی قیمت دلار و پوند توسط بانک مرکزی در صبح شنبه اشاره دارد که همزمان با کاهش قیمت اونس در بازار جهانی رقم خورده است.