محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبهای با خبر آنلاین، به موضوعات مهمی ازجمله نقش برجام برای ایران و توفیقات آن و چشمانداز روابط ایران و عربستان پرداخته است. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این مصاحبه با بیان اینکه برجام، موانع اقتصادی را رفع کرده، گفته است که قرار نبود برجام، بازی اقتصادی در جامعه بینالمللی را نیز آموزش دهد. دکتر ظریف همچنین گفته است که برجام، دست آمریکاییها را بسته و آنها میدانند که اگر برجام را نقض کنند، در جامعه بینالمللی منزوی خواهند شد.
محمدجواد ظریف، درپاسخ به سوالی در مورد اینکه با توجه به مشکلات ایران بعد از برجام و موانع موجود در مسائل اقتصادی، برجام چه محدودیتهایی را برداشته، گفت: «مثالی که من برای بسیاری از دوستان در این خصوص زدم، مثال فردی است که دست و پایش شکسته و به دکتر میرود و میگوید اگر دست و پایم خوب شد، میتوانم پینگپنگ بازی کنم؟ دکتر هم میگوید بله. بعد مریض میگوید ولی من الان هم پینگپنگ بلد نیستم.» ظریف ادامه داد: «به یاد داشته باشیم برجام موانع را رفع کرده و آن گچ را از دست و پای ما باز کرد ولی برجام قرار نبوده به ما بازی اقتصادی در جامعه بینالمللی را آموزش دهد، ما مانع را برداشتیم.»
وزیر امور خارجه ایران همچنین در پاسخ به این سوال که بعد از برجام، ایران تا چه اندازه توانسته در مسیر کنشگری در منطقه و افزایش سطح مبادلات در جهان حرکت کند، گفت: «در حوزه منطقه در زمانی که مسئولیت را در دولت یازدهم به عهده گرفتم، در هیچیک از مذاکرات امنیتی منطقهای ما را وارد نمیکردند. امروز پای ثابت همه بحثهای منطقهای جمهوری اسلامی ایران است.»
آقای ظریف در ادامه با اشاره به اینکه قبلا برخی گمان میکردند که چون ایران، تولیدکننده نفت است، قدرتهای جهانی نمیتوانند ایران را از اقتصاد جهانی کنار بگذارند، گفت: «نهتنها ما را به راحتی کنار گذاشتند بلکه قیمت نفت هم پایین آمد.» ظریف ادامه داد: «موضوع مهم، ورود به زنجیره ارزش جهانی است. این باعث میشود، نبود ما ایجاد مشکل کند. زمانی که سرمایهگذاری گسترده در کشور شکل میگیرد، منافع اقتصادی برای دیگران در کشور ایجاد میشود، حذف شما دشوارتر میشود. اگر هیچ منفعتی در ایران برای هیچکس نباشد، طبیعتا به راحتی شما را حذف خواهند کرد.»
ظریف ادامه داد: «نکته بعدی این است که توفیق برجام در دوحوزه قابلتوجه است. یک اینکه گرچه خصومت آمریکاییها علیه ما کم نشد، اما انتخابهای آمریکا کم شد. در گذشته هر روز تحریم جدیدی علیه ایران وضع میکردند و امروز برای ابراز خصومتشان تنها به چند حوزه محدود هستند؛ چون برجام دستشان را بسته است. نکته بعدی این است که احساس میکنند اگر برجام را نقض کنند، در جامعه بینالمللی منزوی میشوند. امروز تمام کسانی که آقای ترامپ را نصیحت میکنند که از برجام خارج نشو، استدلال میکنند، خروج از برجام به معنی انزوای آمریکاست. اینها واقعیتهایی است که نقطه قوت ماست. برخی در داخل فکر میکنند اینها نقطه ضعف ماست. اشتباه میکنند.» دکتر ظریف با اشاره به ارتباط اقتصادی محدود ایران و آمریکا افزود: «ما با آمریکا ارتباط اقتصادی چندانی نداریم و در حد بسیار محدودی است و اصرار چندانی هم بر این ارتباط نداریم، اما آنچه برای ما حایز اهمیت است، این است که آمریکا مزاحم روابط ما با دیگران نشود و برای این، ضرورت دارد که دیگران احساس کنند میتوانند بدون هزینه بالا روابطشان را با ما گسترش دهند. به همین دلیل است که درچند ماه گذشته با وجود اینکه بیشترین هجمهها توسط آقای ترامپ علیه برجام و جمهوری اسلامی صورت گرفته، بیشترین میزان سرمایهگذاری هم در ایران صورت گرفته است. چه توتال و چه رنو و چه دیگر سرمایهگذاریهایی که شاهدش هستیم.»وزیر امور خارجه ایران در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا اروپا حاضر میشود ایران را به مبادلات اقتصادی کلان خود با آمریکا ترجیح دهد، گفت: «اروپا الزاما مجبور نیست بین رابطه با ایران و رابطه با آمریکا یکی را انتخاب کند. اروپا میتواند با مقاومت در برابر زیادهخواهیهای آمریکا هم رابطه با ایران را داشته باشد و هم مانع فشار آمریکا بر بنگاههای اروپایی. من یقین دارم اقتصاد اروپا بزرگتر از آن است که آمریکاییها بتوانند آن را کنار بگذارند. همینطور که اروپا نمیخواهد آمریکا را کنار بگذارد، آمریکا هم نمیخواهد اروپا را کنار بگذارد.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران چه گزینهای پیشرو دارد، گفت: «درصورت خروج آمریکا از برجام انتخابهای گستردهای در مقابل ایران و اروپا وجود دارد که یکی از آن خروج از برجام است و انتخابهای دیگری هم وجود دارد که آن بستگی به رفتار اروپاییها دارد. البته این انتخابی که بعد از خروج آمریکا، ما هم از برجام خارج شویم، همیشه روی میز ماست.»
آقای ظریف در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا از برجام خارج شود، واکنش اروپا نسبت به برجام چه خواهد بود، گفت: «فعلا اروپاییها تأکید بر این دارند که در هر شرایطی برجام را اجرا خواهند کرد.»
محمدجواد ظریف، در بخش دیگری از سخنان خود، به تنش میان ایران و عربستان اشاره کرد و دلیل آن را این موضوع دانست که «عربستان احساس کرده با آزادشدن جمهوری اسلامی از حصار تحریمها، قدرت ایران آزاد شده و رفع محدودیتها قدرت ایران را افزایش داده است.» آقای ظریف ادامه داد: «سعودیها این نگرانی را داشتند که برجام زنجیرها را از پای ایران باز میکند، به ضرر آنها تمام میشود. البته به نظر من اشتباه میکردند، چون آزادشدن قدرت ایران به ضرر کسی نیست و به نفع ثبات همه منطقه است.»
دکتر ظریف، در پایان مصاحبه خود، در پاسخ به این پرسش که چشمانداز روبهروی روابط ایران و عربستان چگونه است، گفت: «من معتقدم؛ سیاستهایی که دولت سعودی دنبال کرده، چه در سوریه، چه در یمن، چه در بحرین، منفعتی برایشان نداشته است. من احساس میکنم، هرچه زودتر به این نتیجه برسند که همه ما در منطقه، چارهای جز همکاری نداریم. جمهوری اسلامی هیچوقت منفعتش در تعارض با دیگران نبوده است. ما کشوری هستیم که هم خودمان قدرتمندیم و هم دنبال منطقهای قدرتمند هستیم. هم خودمان امن هستیم و هم دنبال منطقه امنیم.»
آقای ظریف ادامه داد: «من هنوز چشمانداز واضح و مشخصی برای تغییر ندیدهام؛ اما اگر چنین تحولی در تفکر سعودی پیدا شود، حتما تحول مثبتی است و با واکنش مثبت ایران مواجه خواهد شد.»