ضرورت جلب مشارکت بخش خصوصي و سرمايه‌گذاري در اجراي پروژه‌هاي عمران شهري را مي‌توان از مهمترين مباحثي دانست که همواره به‌عنوان اصلي‌ترين برنامه شهرداران و شوراها در شهر اراک مطرح بوده و هست اما به‌رغم سپري‌شدن 3 دوره از فعاليت شوراها، بحث سرمايه‌گذاري و راهکارهاي اجراي پروژه‌هاي مشارکتي همچنان به‌عنوان معادله‌اي مجهول براي مديران شهري باقي‌مانده و اکنون با شروع دومين سال از فعاليت شوراي دوره چهارم، بسياري از پروژه‌هاي عمراني در انتظار عملي‌شدن وعده‌ها براي مشارکت و فعاليت سرمايه‌گذاران، مدت‌هاست بلاتکليف رها شده‌اند! طرح‌هايي همچون 55 متري، مجتمع تجاري ميدان شهدا، طرح جامع ميدان شهدا، طرح سه ميدان و...
اين درحالي است که مجهولات معادله سرمايه‌گذاري و مشارکت با بخش خصوصي براي بسياري از کلانشهرهاي کشور سال‌هاست که حل شده و به راهکاري اصلي براي توسعه متوازن شهري و اجراي انواع پروژه‌هاي عمراني، رفاهي، خدماتي و فرهنگي تبديل شده و امروز چهره و سيماي اين شهرها را با تغييرات اساسي مواجه ساخته است. اما در شهري که اکنون عنوان کلانشهر را نيز به يدک مي‌کشد هنوز هيچ راهکار و برنامه‌اي براي رفع مشکل جذب سرمايه‌گذار و پايان دادن به اين تراژدي، انديشيده نشده و اين موضوع تنها در سخنان و جلسات متعدد مورد تاکيد قرار گرفته است.
در اين ميان ايجاد واحد و هيئت عالي سرمايه‌گذاري در شهرداري اراک که با مصوبه شورا در نخستين ماه‌هاي شروع به کار عباسي، شهردار جديد اراک انجام شد و اکنون با برگزاري اولين همايش فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري و مشارکت درکلانشهر اراک همراه شده را مي‌توان نويد‌بخش عزم مديريت شهري براي ارایه راهکارهاي حل مشکل سرمايه‌گذاري دانست. همايشي که بخشي از آن به بيان مشکلات و درددل‌هاي عده‌اي از سرمايه‌گذاران و انبوه‌سازان و پاسخ‌هاي مديران شهري اختصاص داشت.
ديدگاه‌هاي غلط و نگرش‌هاي سنتي،
مشکل اصلي در جلب مشاركت سرمايه‌گذاران است
دکتر نديم از صاحب‌نظران و مدرسان مبحث سرمايه‌گذاري که از ميهمانان ويژه اين همايش بود با تأکيد براينکه امروز دوره مديريت شهرها براساس اخذ عوارض محلي و درآمدهاي حاصل از صدور پروانه و ساخت‌وساز منسوخ شده است افزود: موثرترين و بهترين راهکار براي ايجاد تحولات جدي و اساسي در شهرها استفاده بهينه از انواع سرمايه‌هاي خرد و کلان و توسعه سرمايه‌گذاري است که اکنون در بسياري از کلانشهرهاي کشور نظير تهران، اصفهان، تبريز، مشهد و... به خوبي قابل مشاهده است.
مدير سرمايه‌گذاري شهرداري تبريز چالش اصلي در ضعف استفاده از توان و ظرفيت بخش خصوصي و حتي سرمايه‌هاي خرد مردمي در اجراي پروژه‌هاي مختلف شهري را ديدگاه‌هاي غلط و نگرش‌هاي سنتي عنوان کرد و گفت: تا زماني که تفکر ما کاهش سود سرمايه‌گذار و بيشتر شدن سود شهرداري باشد و در هنگام مذاکره با سرمايه‌گذار، تمام تلاش خود را براي افزايش سود شهرداري به کار بنديم نبايد نسبت به حل اين مشکل خوشبين باشيم و بايد بدانيم رکود در شهر ادامه خواهد داشت و نمي‌توانيم تغييرات اساسي ايجاد کنيم.
وي ادامه داد: اما زماني که سرمايه‌گذاري از اتاق شهردار خارج شد و با خود گفت سر شهرداري را کلاه گذاشتم بدانيد قطعا شهرتان به توسعه و پيشرفت خواهد رسيد.
دکتر نديم حمايت واقعي و عملي و پايبند بودن به تعهدات را لازمه جلب مشارکت سرمايه‌گذاران دانست و اظهار داشت: زماني که حدود شش سال پيش اولين ميثاق نامه حمايت از سرمايه‌گذاري در شهر تبريز توسط مسئولان ارشد، نمايندگان مجلس و مديران شهري امضا شد همه متعهد شدند که از سرمايه‌گذار حمايت واقعي داشته باشند و روند اجراي پروژه‌ها را مستمرا پيگيري و موانع موجود را برطرف کنند و همين عزم سبب شد تا امروز پس از 6 سال، 1720 قرارداد و طرح سرمايه‌گذاري به ارزش بيش از 65 تریليون ريال در کلانشهر تبريز اجرا شده يا درحال اجرا باشند.
وي اظهار اميدواري کرد با راهکارها و تجربه‌هايي که پس از اين همايش در جلسه خصوصي با شهردار و اعضاي شورا ارایه خواهم داد اقدامات عملي مسئولان از فردا آغاز شده و با پيگيري‌هايي که انجام مي‌شود بهار سال 94 شاهد شروع اجراي پروژه‌هاي مشارکتي مختلف باشيم و تحولات جدي و اساسي و قابل لمس در شهر اراک اتفاق بيفتد.
اميري‌راد، رئيس انجمن صنفي انبوه‌سازان استان: درشهر اراك براي صدور پروانه حداقل يك‌سال و نيم بايد انتظار كشيد
رئيس انجمن صنفي انبوه‌سازان استان با بيان اينكه مشکلات ما از مرحله ثبت شرکت شروع مي‌شود و تا زمان پايان اجراي پروژه ادامه دارد افزود: مهمترين مشكل در اجراي پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري، طولاني‌شدن زمان اخذ پروانه ساختماني است به طوري كه در شهر اراك براي صدور مجوز يك پروژه معمولي حداقل يك‌سال و نيم بايد انتظار كشيد در حالي كه اين زمان در ديگر شهرهاي كشور به كمتر از6 ماه مي‌رسد.
اميري‌راد ادامه داد: اگر صدور پروانه به شركت‌هاي خصوصي واگذار شود مشكلات ما كمتر و روند كار راحت‌تر خواهد شد.
وي تصريح كرد: نحوه محاسبه هزينه‌ها توسط شهرداري در بيشتر موارد نامشخص يا متفاوت است و بعضا در روند صدور مجوز، اتفاقات عجيب و غريب رخ مي دهد كه اين موارد قطعا به وجهه و اعتبار شهرداري آسيب وارد خواهد كرد.
عدم ثبات در قوانين و ضوابط از ديگر مشکلات مهم سرمايه‌گذاري است
وي تغيير پي‌درپي قوانين و ضوابط شهرسازي را از ديگر مشكلات برشمرد و گفت: اگر در قوانين و ضوابط ثبات وجود داشته باشد و با تغيير ساختار اجرايي شاهد تغيير ضوابط و قوانين نباشيم قطعا ميل و رغبت به سرمايه‌گذاري و مشاركت با شهرداري نيز بيشتر خواهد شد.
صحبت‌هاي برخي از سرمايه‌گذاران
و بيان مشكلات
زمان، مهمترين عامل در بازگشت سرمايه و اجراي پروژه سرمايه‌گذاري است بنابراين از مديران شهري مي خواهيم زمان را از ما نگيرند و تقاضا داريم براي تصميم‌گيري اينقدر كميسيون مشورتي و جلسات بي‌نتيجه برگزار نكنند و سرمايه‌گذار را بلاتكليف نگذارند.
وقتي براي صدور يك مجوز ساخت بايد مدت‌ها منتظر بمانيم چطور مي‌توانيم به ساير وعده‌ها خوشبين باشيم و با شهرداري مشاركت كنيم، از شعار دادن و حرف‌هاي قشنگ زدن دست برداريد و مشكلات و موانع سرمايه‌گذاري را ريشه‌اي و بنيادي حل كنيد.
متأسفانه اعتمادي به عملكرد درست سيستم شهرداري نداريم و احساس امنيت در سرمايه‌گذاري وجود ندارد.
اطلاع‌رساني شهرداري درخصوص پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري اصلا مناسب نيست و تا زماني كه شفافيت و اطلاعات دقيق وجود نداشته باشد تمايلي به مشاركت و سرمايه‌گذاري نيز نخواهيم داشت.
چرا بايد با تغيير مديران، ضوابط و قوانين هم تغيير كند و سليقه افراد ملاك صدور مجوز و تاييد يك طرح باشد؟! چه تضميني وجود دارد كه با تغيير افراد توافقات و قراردادها اجرايي و عملياتي شوند؟!
در مناقصه پروژه مجتمع تجاري ميدان شهدا شركت كردم و تنها يك برگ كاغذ به من دادند! تا زماني كه در ارایه يك پروژه شهري، مشخصات و اطلاعات دقيق طرح نامشخص باشد و هيچ اطلاعاتي به سرمايه‌گذار داده نشود كسي تمايلي به سرمايه‌گذاري نخواهد داشت.
علاوه بر اينكه بدنه شهرداري و سيستم سنتي آن بسيار كند و ضعيف عمل مي‌كند و همين موضوع سبب آزار سرمايه‌گذار مي‌شود.
در عملكرد ساير دستگاه‌ها هم مشكلات بسياري وجود دارد و همين موضوع باعث عدم علاقه به سرمايه‌گذاري شده است.
پاسخ‌هاي مديران شهري
عباسي، شهردار اراك: من هم سال‌ها درحوزه ساخت‌وساز و انبوه‌سازي فعاليت داشته‌ام و همه مشكلات و كاستي‌هاي موجود در مسير سرمايه‌گذاري را به وضوح ديده‌ام و لمس كرده‌ام. بنابراين امروز كه به‌عنوان شهردار در خدمت شما هستم قطعا تا جايي كه ضوابط و قوانين اجازه دهد از شما دفاع و حمايت خواهم كرد، امروز نه فقط شهرداري بلكه مجموعه مديريت ارشد استان مصمم به حمايت واقعي از سرمايه‌گذاران هستند، ما براي رشد و توسعه شهري نيازمند مشاركت و ياري و کمک شما هستيم و امروز با برگزاري اين همايش، آماده شنيدن همه مشكلات و صحبت‌هاي شما هستيم تا بتوانيم با همفكري، راهكاري براي حل اين مشكلات پيدا كنيم و با استفاده از سرمايه‌هاي خرد وكلان، شهري توسعه‌يافته و آباد بسازيم. اين اتفاق بدون همدلي و شفافيت درانجام كارها رخ نخواهد داد.
محمودي، رئيس شوراي اسلامي كلانشهر اراك: در يك‌سال گذشته مهمترين دغدغه ما رفع موانع و مشكلات پيش‌روي سرمايه‌گذاران و حمايت واقعي از آنان بوده است و آمده‌ام تا اشتباهات گذشته راجبران كنم.
درخصوص صدور پروانه مطابق قانون، شهرداري مكلف است از تاريخ درخواست ظرف مدت
14 روزپروانه و مجوز ساخت را صادر كند و كوتاهي و سهل‌انگاري در اين خصوص پذيرفتني نيست. در جهت حمايت از سرمايه‌گذاران در مدت 4سال شوراي دوره چهارم تعرفه عوارض، تراكم و صدور پروانه را ثابت نگه خواهيم داشت و اگر برخلاف اين مصوبه عمل شود قطعا برخورد خواهيم كرد، اگر در مصوبات شورا اشكال و ايرادي مي‌بينيد حتما نظرات خود را بيان كنيد چرا كه وظيفه ماست نواقص موجود را اصلاح كنيم و با رفع مشکلات، مسير سرمايه‌گذاري را هموار کنيم.
زنديه وكيلي، معاون عمراني استاندار: صحبت‌هاي امروز تلنگري جدي به ما به‌عنوان مسئول بود كه تلاش و عزم خود را براي حل مشكلات سرمايه‌گذاري بيشتر كنيم اما اين نكته را هم بايد مورد توجه داشته باشيم كه سرمايه‌گذاري تعريف و مفهوم خاص خود را دارد. آيا به هر كسي كه يك ساختمان مرتفع در هرجايي و با هر شرايطي بسازد و به بافت و منطقه خوب شهري آسيب جدي وارد كند و حقوق شهروندي را ناديده بگيرد مي‌توان عنوان سرمايه‌گذار داد؟! آيا هدف سرمايه‌گذاري فقط گردش پول و سرمايه به هرقيمتي است؟!
مهمترين اقدامي كه ما براي ايجاد اعتماد و اطمينان متقابل با سرمايه‌گذاران انجام داديم باقي ماندن و عدم تغيير همه مصوبات و تعهدات گذشته كميسيون ماده 5 بود اگرچه به بسياري از اين تصميمات انتقاد جدي داشته‌ايم و داريم.
اشکال اساسي که سبب ضعف در مشارکت سرمايه‌گذاران شده اين بوده که ما به‌عنوان مدير شهري و مسئول سياست‌گذاري و تصميم‌گيري، تاکنون هيچ برنامه مشخصي در اين خصوص ارایه نداده‌ايم و فرصت‌ها و پتانسيل‌هاي سرمايه‌گذاري توسط شهرداري‌ها شناسايي و به سرمايه‌گذاران معرفي نشده است. بنابراين تا زماني که اين نقص جدي برطرف نشود وضعيت سرمايه‌گذاري درشهر اراک به همين شکل خواهد بود. اميدواريم با تشکيل کميته حمايت از سرمايه‌گذاري شاهد اقدامات عملي دراين خصوص باشيم.
******
از اظهارات مسئولان و مديران شهري اينگونه به‌نظر مي‌رسد که شعار حمايت از سرمايه‌گذاران که در سال‌هاي گذشته هيچ‌گاه با اقدام عملي همراه نشد، اکنون به‌عنوان مهمترين برنامه شهرداري و مديريت ارشد استان مطرح شده است. بايد منتظر ماند و ديد برگزاري اولين همايش فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري شهر اراک در آينده چه اقدامات، برنامه‌ها و تصميماتي را درپي خواهد داشت و آيا بهار سال 94 شاهد شروع اجراي پروژه‌هاي مشارکتي و آغاز روند توسعه و عمران پرشتاب کلانشهر اراک خواهيم بود؟!