ژاپن کشور بلایای طبیعی
ژاپن کشوری است که بر مدار کمربندی متحرک اقیانوس آرام  واقع شده؛ جایی که فعالیت‌های لرزه‌ای و آتشفشانی به‌طور مداوم رخ می‌دهد، اگرچه ژاپن تنها 0.25 درصد از مساحت کل کره خاکی را در برمی گیرد، با این حال تعداد زمین‌لرزه‌ها و فعالیت آتشفشانی در این کشور بسیار زیاد است. همچنین به دلیل شرایط جغرافیایی و آب و هوایی، این کشور همیشه در معرض خطرات مکرر مثل توفان، باران‌های سیل‌آسا و بارش برف‌های سنگین است. ژاپن هر ساله تعداد زیادی از مردم و زیرساخت‌های خود را به علت حوادث مختلف از دست می‌دهد؛ تا جایی که تا نیمه‌دوم دهه 1950 توفان‌های متعدد در مقیاس بزرگ و زمین لرزه‌ها باعث آسیب گسترده و تلفات چندین‌هزار نفری می‌شد؛ با این حال با پیشرفت  قابلیت‌های جامعه در پاسخ‌گویی به بحران‌ها و بلایا، کاهش آسیب‌پذیری در مقابل حوادث، سیستم‌های درحال توسعه مدیریت بحران، ترویج حفاظت زمین‌های ملی، بهبود فن‌آوری پیش‌بینی آب و هوا و ارتقای سیستم‌های اطلاع‌رسانی و ارتباطات فجایع، خسارت‌های ناشی از فجایع طبیعی سیر نزولی داشته است.
با وجود چنین تلاش‌هایی در جهت ارتقای سیستم‌های پاسخ‌گوی به بحران، در ‌سال 1995  بیش از 6‌هزار و 400 نفر در زمین‌لرزه منطقه«هانشین آوجی» جان خود را از دست دادند. همچنین در‌ سال 2009 بر اثر طوفان‌ها، سیلاب‌ها و بارش برف‌های سنگین بیش از 100 نفر ناپدید شدند. با همه این توصیف‌ها گفته می‌شود مردم ژاپن در دهه‌های آینده باید منتظر زمین‌لرزه‌هایی در مقیاس بزرگتر  و به همین ترتیب بلایای طبیعی گسترده‌تر هم باشند؛ به این ترتیب بلایای طبیعی به‌عنوان تهدیدی وحشتناک و شوم برای ایمنی و امنیت این کشور به قوت خود
 باقی می‌ماند.
 پیشرفت در وضع قوانین
و سیستم‌های مدیریت فاجعه
در ژاپن به دنبال تجربه تلخ حوادث و بلایای بسیار، سیستم مدیریت بحران توسعه‌یافته است. اقدامات قانون‌گذاری و نظام‌مند براساس قانون اقدامات متقابل بحران و قوانین مرتبط مدیریت بحران اتخاذشده است که به مهم‌ترین قوانین تصویب شده در این زمینه اشاره می‌شود:   
قوانین عمومی
قانون عمومی اقدامات متقابل بحران (1961) /   قانون جلوگیری از آلودگی دریایی و حوادث دریانوردی (1970) / قانون پیشگیری از حوادث در صنایع نفت و سایر امکانات نفت (1975) / قانون اقدامات ویژه در مقابل زلزله در مقیاس بزرگ  (1978) /  قانون اقدامات ویژه برای حوادث هسته‌ای (1999)/  قانون اقدامات ویژه برای توسعه مدیریت بحران زلزله تونانکای و ناکای (2002) /  قانون اقدامات ویژه برای توسعه مدیریت بحران برای زلزله منطقه ترانشه   (2004)
پیشگیری از حوادث و آمادگی
قانون کنترل  فرسایش (1897) / قانون ساختمان استاندارد (1950) /قانون جنگل  (1951) /  قانون اقدامات موقت برای پیشگیری از فاجعه و توسعه زمین‌های ویژه  (1952) / قانون خدمات هواشناسی (1952) / قانون ساحل (1956) / قانون پیشگیری از لغزش زمین (1958) /  قانون اقدامات ویژه برای پیشگیری از حوادث در مناطق مستعد طوفان (1958) / قانون اقدامات ویژه برای بارش‌های سنگین برف (1962) / قانون رودخانه (1964) / قانون اقدامات ویژه برای آتشفشان فعال (1973) /  قانون اقدامات مالی متقابل فوری ویژه زلزله و تشدید اقدامات پروژه‌های بهبود (1980) / قانون اقدامات ویژه برای اقدامات متقابل فاجعه زلزله (1995) / قانون توسعه مقاوم‌سازی ساختمان  در مقابل زلزله (1995) / قانون توسعه اقدامات متقابل بحران رسوب برای مناطق مستعد  (2000) / قانون اقدامات متقابل طغیان رودخانه شهری (2003)
واکنش اضطراری به بحران
قانون امداد اضطراری   (1947) / قانون سازمان مدیریت بحران و آتش‌سوزی (1947) /  قانون گارد ساحلی ژاپن (1948) / قانون خدمات آتش‌نشانی   (1948) / قانون کنترل  (1949)  
بازیابی و بازسازی
قانون بیمه ملی جنگل (1937) / قانون رسیدگی موقت به زمین‌های اجاره‌ای و مسکن شهری  (1946) / قانون جبران خسارت فجایع کشاورزی (1947) / قانون  اقدامات موقت یارانه‌ای برای طرح‌های بازیابی مناطق آسیب‌دیده کشاورزی، جنگل‌داری و شیلات (1950)/ پروژه‌های امکانات عمومی مهندسی عمران آسیب‌دیده از حوادث (1951) /  پشتیبانی مالی ویژه در مقابله با حوادث بسیار شدید (1962) / قانون بیمه زلزله (1966) / قانون اقدامات ویژه برای بازسازی مناطق شهری فاجعه‌زده (1995)/ قانون پشتیبانی از بازیابی امرار معاش قربانیان فاجعه (1998)
سیستم مدیریت بحران  
محافظت از شهروندان، زمین‌های ملی و معیشت و اموال مردم از بلایای طبیعی، یک اولویت ملی در ژاپن است. نقطه عطف تقویت سیستم مدیریت فاجعه پس از خسارت‌های بسیار ناشی از گردباد آیس‌وان در‌سال 1959 شکل گرفت و به تصویب قانون  عمومی اقدامات متقابل بحران در ‌سال  1961منجر شد که درواقع سرآغاز شکل گیری سیستم مدیریت جامع و استراتژیک فاجعه را در این کشور شکل داد. سیستم مدیریت فاجعه بعدها و به دنبال درس‌های آموخته از حوادث و بلایای متعدد مانند زلزله بزرگ‌ هانشین آووجی، بیشتر و بیشتر تقویت شده است. سیستم مدیریت فاجعه ژاپن تمام مراحل فاجعه اعم از پیشگیری و واکنش‌های اضطراری و همچنین بهبود و توانبخشی را در برمی‌گیرد. سهامداران مرتبط از بخش‌های دولتی و خصوصی، با نقش‌ها و مسئولیت‌های تعریف‌شده روشن و دقیق دولت و نهادهای ملی و محلی، در اجرای اقدامات متقابل پاسخ‌گویی به بحران و فاجعه همکاری می‌کنند.
بخش‌های اصلی قانون عمومی اقدامات متقابل بحران شامل تعریف مسئولیت‌ها در مدیریت بحران، سازمان‌های مدیریت فاجعه، سیستم برنامه‌ریزی مدیریت فاجعه، پاسخ اضطراری به بحران، اقدامات مالی و بازیابی و توانبخشی می‌شود.
مأموریت دولت
در مدیریت بحران
 سیستم دولتی ژاپن همراه با یک سری اصلاحات مرکزی در ‌سال 2001 عنوان«وزیر کشور برای مدیریت بحران» را با هدف یکپارچه‌سازی و هماهنگ کردن سیاست‌های کاهش بلایا و اقدامات وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط تأسیس کرد؛ وزیر کشور در مدیریت بحران مسئول تأمین امنیت همکاری میان سازمان‌های مرتبط دولتی در مسائل گسترده،  مدیرکل مدیریت بحران موظف به انجام برنامه‌ریزی سیاست‌های مدیریت اساسی بحران و پاسخ به حوادث در مقیاس بزرگ و همچنین هماهنگی‌های کلی است. علاوه بر این، با در نظر گرفتن درس‌های آموخته شده از زلزله بزرگ‌ هانشین آووجی سیستم اداری این نهاد  نیز با انتصاب معاون وزیر و رئیس مدیریت بحران و استقرار مجموعه مرکز اطلاعات برای تقویت مدیریت سیستم‌های زیرمجموعه در مواقع اضطراری مانند حوادث جدی تقویت شده است. بدین‌ترتیب، این تشکیلات نقش مهمی در حمایت از دولت در مورد مسائل مربوط به مدیریت بحران دارد.
شورای مرکزی مدیریت بحران
شورای مرکزی مدیریت بحران یکی از نهادهایی است که وظیفه سیاست‌گذاری‌های حیاتی و مهم در مدیریت بحران را براساس قانون اقدامات متقابل بحران برعهده دارد. اعضای این شورا شامل نخست‌وزیر، تمام وزرای کابینه و مدیران سازمان‌های دولتی مرتبط با اقدامات متقابل بحران را براساس قانون عمومی و قوانین تابعه توسعه می‌دهند.
سیستم برنامه‌ریزی مدیریت فاجعه شامل 3 مرحله است. برنامه پایه‌ای مدیریت فاجعه؛ که یک برنامه بنیادی برای کاهش خسارت‌های ناشی از حوادث و بلایا است و توسط شورای مرکزی مدیریت فاجعه آماده‌سازی می‌شود. برنامه عملیاتی مدیریت فاجعه؛ این برنامه توسط هر سازمان دولتی به صورت مجزا طرح‌ریزی می‌شود. برنامه محلی مدیریت فاجعه؛ این برنامه توسط هر یک از سازمان‌های شهری و استانی زیرمجموعه شورای مرکزی مدیریت بحران براساس برنامه مدیریت سوانح شکل می‌گیرد. بودجه ملی ژاپن برای مدیریت بحران حدود 1.2 تریلیون ین است که اختصاص اعتبارات برای هر حوزه مشخص  شده است به‌طوری که سهم تحقیقات فناوری علمی0.6٪.، پیشگیری از حوادث و آمادگی17.5٪، حفاظت از اراضی ملی 62.4٪ و بازیابی و توانبخشی 19.5٪ است.
سیستم‌های ارتباطی و اطلاعاتی مدیریت بحران
توسعه سریع و دقیق سیستم ارتباطات، برای استفاده موثر در بحران‌ها ضروری است، برای این منظور یک سیستم هشدار‌دهنده  آنلاین در ژاپن طراحی شده است که  ارتباط JMA (سازمان هواشناسی ژاپن) را با ​​ سازمان مدیریت ملی فاجعه و سازمان‌های زیرمجموعه و رسانه‌ها میسر می‌سازد. سازمان مدیریت بحران هم به همین منظور به‌طور انحصاری شبکه‌های ارتباطات رادیویی راه‌اندازی کرده است که با رادیو مدیریت بحران مرکزی و رادیو مدیریت بحران آتش اتصال دارند و این مراکز هم با تمام ایستگاه‌های آتش‌نشانی سراسر کشور، مراکز مدیریت بحران شهری و استانی و همین‌طور به مراکز محلی پاسخ اضطراری به بلایا ارتباط دارند. این سیستم مرکزی ارتباط رادیویی برای ارایه ارتباطات از طریق تلفن، انتقال داده‌ها و انتقال عکس از موقعیت فاجعه راه‌اندازی شده است و برای پشتیبانی بیشتر این سیستم اطلاع‌رسانی، یک سیستم ماهواره‌ای ارتباطی موبایلی برای نهادهای شهری هم در‌سال 2011 برای فرآیندهای هرچه بهتر مدیریت بحران راه‌اندازی شد. سیستم‌های ارتباطات بی‌سیم هم به‌طور همزمان با استفاده از بلندگو در فضای باز و گیرنده‌های رادیویی داخلی برای انتشار اطلاعات فاجعه به ساکنان و هشدار‌های وضع آب و هوایی شدید به  شهروندان از طریق تلویزیون و رادیو استفاده می‌شود.
سیستم یکپارچه اطلاعاتی مدیریت بحران
براساس درس‌ها و تجارب بزرگ از زلزله ‌هانشین آووجی، نظام مدیریت بحران ژاپن درحال ارتقا به تجهیز به یک سیستم یکپارچه مدیریت بحران است که این سیستم به درک درست اولیه از عمق فاجعه و تبادل صحیح اطلاعات بین سازمان‌های مربوطه کمک می‌کند تا امکان تصمیم‌گیری سریع  و مناسب برای عملیات پاسخگویی فراهم شود و میزان خطا به حداقل برسد. مهم‌ترین فاکتورهای سیستم یکپارچه اطلاعاتی مدیریت بحران به شرح زیر است:  
- عملکرد ارزیابی اولیه از آسیب ناشی از زلزله؛ این سیستم اطلاعات شدت زلزله را دریافت و به‌طور خودکار نسبت به زمین‌لرزه‌های بالای 4 ریشتر فعال می‌شود. این فاکتور میزان شدت و مقیاس آسیب‌های وارده ازجمله آسیب به بناهای ساختمانی و آسیب‌های انسانی را ظرف 10 دقیقه تخمین می‌زند.
- ارزیابی اولیه آسیب‌ها به‌وسیله ماهواره‌های مصنوعی؛ سیستم اولیه ارزیابی خسارت با استفاده از ماهواره‌های مصنوعی هنگام وقوع حوادث در مقیاس بزرگ با قابلیت مشاهده گسترده منطقه و ارایه ارزیابی‌های اولیه از میزان آسیب.
- سیستم اشتراک‌گذاری اطلاعات؛ این سیستم اطلاعات ارایه‌شده توسط آژانس‌های مدیریت فاجعه را با استفاده از یک نقشه GIS منتشر می‌کند که به این ترتیب می‌تواند آزادانه مورد دسترس همه قرار گیرد.
اقدامات کمک به آسیب‌دیدگان  
در طوفان و سیل‌های سال‌های اخیر، مشاهده شد که بیشتر قربانیان افراد مسن 65‌سال به بالا بودند.  هنگامی که این حوادث رخ می‌دهد، بسیاری از افراد مسن به خودی خود قادر به فرار از موقعیت‌های خطرناک نیستند. به همین دلیل ایجاد یک چارچوب که از طریق آن همسایه‌ها بتوانند به افراد مسن و از کار افتاده کمک کنند، به منظور این‌که آسیب‌ها و تلفات ناشی از بلایا به حداقل برسد، اهمیت حیاتی دارد. برای ارایه راهکارهای راهنمایی‌کننده این فرآیند، نظام مدیریت بحران دولتی ژاپن، یک نظام راهنمایی برای پشتیبانی از تخلیه مردم نیازمند کمک در حوادث  را در ماه مارس 2005 منتشر کرد که انتشار این نشریه تا مارس 2007 و آماده سازی اقدامات حمایت از افراد نیازمند به کمک در طول بحران ادامه داشت که نهایتا در قالب یک کتاب راهنما با مطالعات موردی حوادث اخیر در آمد و در اختیار سازمان‌های شهری درگیر در مدیریت بحران قرار گرفت. پشتیبانی‌های این حوزه تا تولید برنامه‌های کلی ترسیم سیاست برای ارایه پشتیبانی فاجعه به افراد نیازمند ادامه دارد.
آموزش کاهش خسارت‌های ناشی از بحران‌ها
 آموزش‌ها و تمرین‌های کاهش خسارت‌های ناشی از بحران‌ها، فرصت‌های خوبی جهت بررسی تأثیر فاجعه و سیستم‌های مدیریت بحران جهت اطمینان از پاسخگویی سریع و مناسب و به منظور افزایش آگاهی عمومی از طریق مشارکت گسترده ذینفعان است. قانون عمومی اقدامات متقابل مدیریت بحران تأیید می‌کند که متعهد به انجام آموزش‌های کاهش خسارت‌های بحران به منظور ترویج آموزش‌های مختلف است و تمرین‌های تخصصی مدیریت بحران در سراسر کشور سالانه برنامه‌های آموزشی خود در این حوزه‌ها را  اجرا می‌کنند.
در تقویم ژاپن اول سپتامبر روز کاهش فاجعه نام‌گذاری شده است. در این روز آموزش‌های مربوط به کاهش خسارت‌های فاجعه‌های بزرگ در تمام نقاط کشور با همکاری‌های سازمان‌های درگیر در مدیریت بحران برگزار می‌شود. به علاوه آموزش‌هایی براساس تجربه‌های اخیر از بلایای طبیعی هم در هر منطقه در طول‌سال به‌طور مداوم انجام می‌شود. در سال‌های اخیر متدهای آموزشی مانند سیستم‌های نقشه خوان به شهروندان بسیاری معرفی شده است که براساس آن شرکت کنندگان می‌توانند بدون دریافت هرگونه اطلاعاتی تصمیم بگیرند و براساس موقعیت شناسایی شده و معرفی شده اقدامات پاسخگویی خود را آغاز کنند.
پاسخ به بحران
 نمای کلی سطوح پاسخ به بحران: سازمان‌های ملی، استانی و محلی درگیر در مدیریت بحران نیاز به جمع‌آوری سریع و به اشتراک‌گذاری اطلاعات فاجعه و آسیب‌های ناشی از آن دارند؛ همچنین در این شرایط ارتباطات امن به‌طوری که به مسئولان اجازه اقدامات مؤثر اضطراری مانند جست‌وجو و نجات و عملیات پزشکی را بدهد نیز ضرورت دارد. براساس این اطلاعات، سازمان‌های محلی یک ستاد مدیریت بحران راه‌اندازی کرده و سازمان‌های مرتبط مکانیسم عملیات خود را طرح‌ریزی می‌کنند.  
دولت  اطلاعات فاجعه  را در مرکز ملی مدیریت بحران به صورت 24 ساعته جمع‌آوری می‌کند و هنگامی که یک فاجعه در مقیاس بزرگ اتفاق می‌افتد، یک تیم مرکزی متشکل از مدیران عالی رتبه، وزارتخانه‌ها و سازمان مدیریت فاجعه بلافاصله در مرکز مدیریت دفتر نخست‌وزیر به  تجزیه و تحلیل وضع فاجعه پرداخته  و گزارش نتایج به نخست‌وزیر ارایه می‌شود. در صورت لزوم جلسات بین وزارتی در سطوح ارشد و عالی رتبه برای تصمیم‌گیری سیاست‌های پاسخ‌های اولیه برگزار می‌شود. باتوجه به سطح آسیب، دولت می‌تواند یک ستاد ویژه به رهبری وزیر کشور در امور مدیریت بحران ایجاد کند و علاوه بر این، یک تیم تحقیقات از طرف دولت برای بررسی وجوه مختلف بحران در موارد ضروری تشکیل و به نواحی حادثه دیده اعزام می‌شوند.
 سیستم پشتیبانی گسترده از منطقه آسیب‌دیده: در موارد اتفاق افتادن حوادث در مقیاس بزرگ که فراتر از از قابلیت‌های واکنش سازمان‌های محلی است و به نوعی امکانات و ظرفیت‌های آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، مکانیسم‌های مختلف پشتیبانی گسترده از منطقه آسیب‌دیده توسط آژانس اضطراری پلیس ملی، واحد امداد و نجات، آتش‌نشانی و سازمان مدیریت بحران (تیم اضطراری نجات آتش) و گارد ساحلی ژاپن برای پشتیبانی عملیات تشکیل می‌شوند. علاوه بر این، نیروهای دفاع شخصی برای فعالیت‌های پاسخ اضطراری هم در صورت ضرورت به موقعیت اعزام می‌شوند. تیم‌های کمک‌های پزشکی فاجعه (DMATs) برای ارایه کمک‌های گسترده پزشکی و حمل‌ونقل مجروحان به مراکز درمانی به موقعیت حادثه اعزام می‌شوند.
 بازیابی و توانبخشی
در مرحله بازیابی و توانبخشی از بحران‌ها، هدف صرفا بازسازی بناهای تخریب شده نیست بلکه این مرحله شامل اقدامات قانونی، مالیاتی و بودجه‌ای هم می‌شود. بازیابی و توانبخشی در میان همه اهدافش بیشتر روی بهبود منطقه‌ای فرآیند مدیریت بحران متمرکز است که این کار، هم ساختن پناهگاه‌های امن برای آسیب‌دیدگان و هم شروع بازسازی زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی منطقه‌ای نواحی تخریب شده را شامل می‌شود.
باتوجه به الگوي مدرن كشور ژاپن در ساختار تشكيلاتي مديريت بحران مي توان از اين مدل در ساختار مديريت بحران دردیگر کشورها هم استفاده و براساس این الگو می‌توان يك فرآيند مدون براي پاسخ‌گویی به بحران‌ها تهيه كرد.