| حسین مسعودیان |
شهرها به‌عنوان بستری برای فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیِ شهروندان عموما هزینه‌هایی را نظیر نگهداری فضاهای عمومی، خرید تجهیزات مناسب جهت حمل‌ونقل و مدیریت پسماندها دارند و علاوه بر آن، حقوق و دستمزد پرسنل شهرداری را نیز باید به آن اضافه کرد. تاکنون بیشترین درآمد شهر از محل ساخت‌وساز تأمین می‌شد. امروزه همه کارشناسان این شیوه تأمین مالی شهر را مسبب نابودی محیط‌زیست و اضافه‌شدن بی‌رویه جمعیت و پاسخگونبودن کلیه خدمات شهری مطرح میکنند.
کارشناسان معتقدند؛ اخذ عوارض بازدارنده از سیستم‌های آلاینده و تخریب‌کننده محیط‌زیست می‌تواند به‌عنوان روش درآمدی پایدار، برای شهرها مورد استفاده قرار گیرد.
به نظر می‌رسد درآمد پایدار یکی از دغدغه‌های اصلی شورای شهر و شهردار جدید تهران یا سایر کلانشهرها باشد که نیازمند مرکز تحقیقاتی حرفه‌ای در این زمینه است تا بتواند درآمد‌های پایدار را بررسی و تهران را به شهری ایمن، آرام و قابل زندگی تبدیل کند. بدیهی است این مرکز کلیه عوارض را بررسی کرده و می‌تواند راه‌های جدید را به شورای شهر و بعضا به دولت و مجلس شورای اسلامی ارایه کند.
برخی از ایده‌های اولیه می‌تواند به شرح زیر باشد:
- بستن عوارضی خاص به مصرف بنزین، گازویيل، آب و برق در تهران
- عوارض از موتورسیکلت‌هایی که همراه بنزین، روغن نیز مصرف کرده و کلیه موتورسیکلت‌هایی که کاربراتوری بوده و از تکنولوژی‌های قدیمی استفاده میکنند.
این موتورسیکلت‌ها در 100کیلومتر بیش از 6 الی 7 لیتر بنزین مصرف میکنند.
- عوارض و جرایم سنگین و بازدارنده از وسایل نقلیه‌ای که بیش از استاندارد تولید صدا میکنند.
- بازنگری در شیوه پرداخت و دریافت عوارض نوسازی
- دریافت عوارض از کسانی که باغات تهران را تبدیل به برج کردهاند.
- معافیت عوارض از کسانی که هنوز خانه‌های ویلایی و با درختان انبوه را تبدیل به برج و ساختمان نکرده و فضای سبز خود را به خوبی نگهداری کردهاند.
- اخذ عوارض از تولید زباله و دریافت جرایم از زباله‌های تفکیک‌نشده.
- اخذ عوارض از خودروهای تهران با توجه به حجم موتور و قدمت آنها.
- اخذ عوارض ویژه از خودروهای غیرتهران و فروش طرح ترافیک به آنها.
- اخذ عوارض از خودروهایی که فاقد پارکینگ هستند.
- اضافه‌کردن مبلغ پارک‌متر‌ها.
بیان همه موارد فوق که ایجاد درآمدی پایدار است، باید به شیوه‌ای کاملا شفاف و بهره‌ور و در مقایسه با سایر شهرهای دنیا باشد.
این شیوه دریافت عوارض باید بین خدماتی که به شهروندان ارایه می‌شود و عوارضی که دریافت میکنند، موازنه عادلانه‌ای برقرار کنند تا شهروندان احساس رضايت کرده و متوجه شوند اگر پولی از آنها دریافت می‌شود، خدمات متقابلی دریافت میکنند.
در هرحال مرکز تحقیقات برای شناسایی عوارض به‌طور دایم مسائل شهری و خدماتی که مورد نیاز شهروندان است را بررسی می‌کند و راهکارهای مناسب را پیشنهاد می‌دهد.
به‌عنوان مثال، می‌توان به عوارض خروج از کشور اشاره داشت، در گزارشی که ترکیه از گردشگران خارجی در 6ماهه اول سال 2017 میلادی ارایه کرده است، حدود یک‌میلیون گردشگر ایرانی از ترکیه بازدید داشته‌اند. همچنین طبق آمارهای ارایه‌شده، در سال 93 حدود هفت‌میلیون نفر گردشگر ایرانی از مرزهای مختلف به خارج از کشور عزیمت کردهاند. اخذ عوارضی از آن برای همه شهرهای کشور می‌تواند درآمدی مناسب و پایدار محسوب شود.