| فربد فدایی | روانپزشک |
روزه، علاوه بر بالابردن قدرت مهار خواستههای نفسانی، همبستگی را افزایش و موجب احساس هویت گروهی میشود. این فریضه پسندیده را میتوان با رفتاری توأم با مهر و محبت و احترام به کودکان و نوجوانان آموخت.
گاهی بر مسائل جسمی مرتبط با روزهداری صحبت میشود بدون آنکه به ابعاد روانی آن توجه شود، درواقع بعد مثبت روانشناختی روزه فراتر از مسائل جسمی مرتبط با آن است زیرا به وسیله روزه، فرد روزهدار قدرت مهار خواستههای نفسانی خود را به دست میآورد. روزهدار میتواند بیاموزد که چگونه صبر کند و رضایتخاطر ناشی از یک کار دشوار را احساس کند. در روزهداری فرد باید وعده غذایی را که نمیخورد به دیگران وقف کند و غرض این نیست که در ساعاتی نخورد و در ساعاتی بیشتر بخورد.
یکی از اهداف روزهداری درک رنج محرومان است. فرد روزهدار با گرسنگی و تشنگی محرومان و حتی جانوران آشنا میشود و آن را درمییابد.
احساس همدلی یکی از آثار روزهداری است. در آموزههای دینی شاهد انفاق معصومین(ع) به دیگران هستیم، آنها حتی جانوران را نیز از غذا و آب بینصیب نمیگذاشتند.
بعد روانشناختی دیگر روزهداری، احساس همبستگی بین روزهداران است. وقتی مسلمانان کاری یکسان را انجام میدهند و با دیدگاه مشابه، مراسمی را به انجام میرسانند، احساس هویت گروهی بین آنها شکل میگیرد و سبب احساس امنیت و قدرت در آنها میشود.
بعد روانشناختی دیگر روزهداری این است که فرد روزهدار از دروغگویی، غیبت و رفتارهای ناپسند دیگر خودداری میکند و به همین دلیل است که میزان آسیبهای اجتماعی در ماه مبارک رمضان کاهش چشمگیری پیدا میکند، درواقع ماه رمضان نمونهای است برای سایر ماههای سال و فردی که بتواند آنچه را که در این ماه مقدر شده است، در اوقات دیگر سال نیز انجام دهد، فرد بهتری خواهد شد. یکی دیگر از آثار ماه مبارک رمضان این است که چون در این ماه سخنرانیها و مجالس متعددی با هدف آگاهی بیشتر از دین مبین اسلام برگزار میشود، روزهداران فرصت پیدا میکنند تا با معصومین(ع) آشنایی بیشتری پیدا کنند و مطابق دیدگاه یادگیری اجتماعی که معتقد است، فرد هر آنچه را ببیند میآموزد، این امر موجب میشود تا اندیشه و رفتار شایسته اسوههای صالح را بشناسند و این موضوع بهویژه در کودکان و نوجوانان که یادگیری در آنها سریعتر است، تأثیرات مثبتی را بهوجود میآورد که بعدها به صورت یک جامعه دیندار و متعالی شاهد آن خواهیم بود.
درواقع در ماه مبارک رمضان امکان همانندسازی با نمونههای عالی رفتار که همان معصومین(ع) هستند برای مردم فراهم میشود.
وقتی رفتار پدر و مادر از روی مهر و محبت و احترام نسبت به فرزندان باشد، آنان نیز گفتار و رفتار والدین را میپذیرند. درواقع وقتی والدین نشان دهند که در ایام ماه مبارک رمضان فضای مهربانی، آرامش و احترام در محیط خانواده گسترش مییابد فرزندان نیز به تکالیف این ماه علاقهمند میشوند و با توجه به تمایل آنان در تقلید از بزرگسالان بدون آنکه اجباری در کار باشد تمایل پیدا خواهند کرد که در حد توان خود آداب این ماه را انجام دهند.