| شیده لالمی |
هزاران قطعه ماهی ساردین در ساحل بزرگ ترین اسکله صیادی کشور در بندر کُنارک تلف شدند. مسئولان محیط‌زیست و شیلات هنوز علت دقیق مرگ این ماهی‌ها را اعلام نکرده‌اند. صیادان محلی معتقدند مرگ این آبزیان به دلیل نتیجه صید بی‌رویه کشتی‌های ترال است اما کارشناسان محیط‌زیست مرگ ساردین‌ها را ناشی از عوامل دیگری می‌دانند.
سواحل بندر کنارک در سیستان و بلوچستان پر شده از لاشه ماهی‌های مرده‌ای که آب آنها را با خود آورده و روی شن‌های ساحل جا گذاشته است. تصاویر نشان می‌دهد که ساحل کنارک با بالا آمدن هزاران قطعه ماهی ساردین سفید شده و بوی نامطبوع ماهی‌های مرده هم منطقه را پر کرده است. کارشناسانی از سوی سازمان شیلات برای بررسی مرگ ماهی‌ها به این منطقه اعزام شده‌اند اما نتایج این بررسی‌ها هنوز اعلام نشده است. محسن‌علی گلشنی، مدیرکل شیلات استان سیستان و بلوچستان تلف شدن هزاران ماهی در ساحل کنارک را تأیید کرده و به ایرنا گفته است که «علت مرگ این ماهی‌ها در دست بررسی است». او مرگ ماهی‌ها به دلیل فعالیت کشتی‌های ترال را منتفی دانسته و گفته است که بعید می‌داند به دلیل صید ترال این ماهی‌ها مرده باشند. به گفته او «احتمالا بیماری جلبکی و آلودگی جریان‌های آبی عامل این رخداد و تلف شدن ماهی‌های ریز ساردین شده است.»
سایت خبری طلوع کنارک هم در گزارش‌هایی که درباره مرگ ماهی‌های ساردین منتشر کرده نوشته است: «این ماهیان که اکثرا از نوع شوریده، (کورگر و زرددمبه) هستند، تعداد آنها از هزاران بیشتر و شاید به میلیون‌ها برسد.» در عین حال «محمد ثنایی»، مدیر شیلات کُنارک درباره مرگ مرموز هزاران ماهی در سواحل این شهرستان گفته است دلیل مرگ این ماهیان هنوز مشخص نیست و گزارش بررسی‌ها تا چند روز دیگر اعلام می‌شود. به گفته او ماهی ساردین طبیعت حساسی دارد و کمبود اکسیژن ممکن است یکی از دلایل مرگ این ماهی‌ها باشد. درحالی‌که برخی منابع خبری تلف شدن هزاران قطعه ماهی ساردین در ساحل کنارک را ناشی از صید ترال دانسته‌اند اما امید صدیقی، کارشناس ماهی‌های آب‌های داخلی محیط‌زیست هم معتقد است که صید ترال نمی‌تواند عامل مرگ چند‌هزار ماهی ساردین باشد. به گفته او چندین‌سال است که صید ترال به‌طورکلی در کشور ممنوع است و تنها در فصل صید میگو اجازه صید به روش ترال داده می‌شود. یکی از نابوده‌کننده‌ترین روش‌های صید استفاده از تور ترال است. در این روش با استفاده از تور به شکل کیسه‌ای که انتهای آن کامل بسته شده است و کشیدن آن با شناور در بستر دریا یا لایه‌های میان‌آبی و با فاصله از کف دریا نسبت به صید آبزیان هدف اقدام می‌شود. به این ترتیب آبزیانی صید می‌شوند که ارزش تجاری و اقتصادی ندارند و بازگرداندن آنها به دریا نیز فایده‌ای به حال غنی شدن ذخایر آبزیان ندارد. حالا اما آنطور که صدیقی می‌گوید، مرگ هزاران قطعه ماهی ساردین در ساحل کنارک احتمالا ناشی از عوامل دیگری است. او به «شهروند» گفت: « این درست است که صید ترال روش پرخطری برای محیط‌زیست دریایی است اما تاجایی که من اطلاع دارم صید ترال در ایران محدود است و تنها در فصل صید میگو، اجازه صید ترال داده می‌شود البته ماه مهر هم فصل صید میگو است اما صید ترال هر قدر هم در مرگ‌ومیر آبزیان تأثیر داشته باشد اما نمی‌تواند منجر به تلف شدن همزمان هزاران قطعه ماهی شود و مرگ گسترده ماهی‌های ساردین در کنارک احتمالا دلایل دیگری دارد.» چنانکه صدیقی می‌گوید: مرگ این ماهی‌ها ممکن است دلیلی ویروسی و باکتریایی داشته باشد «وقتی ویروس یا باکتری عامل مرگ‌ومیر آبزیان است معمولا تلفات بالاست. کشند سرخ که با شکوفایی فیتوپلانکتون‌های مضر در آب‌های دریا اتفاق می‌افتد هم می‌تواند از دیگر دلایل مرگ ماهی‌ها باشد که اکسیژن آب را پایین می‌آورد و سمی در آب ترشح می‌کند که می‌تواند عامل مرگ تعداد زیادی از ماهی‌ها به‌طور همزمان شود.» به گفته صدیقی، برخی ماهی‌ها سریع‌تر دچار مرگ‌ومیر می‌شوند. با توجه به این‌که ماهی ساردین به صورت گله‌ای چندصدهزارتایی در آب حرکت می‌کنند احتمالا وارد منطقه‌ای شدند که در آن‌جا یا آلودگی وجود داشته یا اکسیژن آب به شدت کاهش یافته و همه با هم تلف شده‌اند. ساردین‌ها ماهی‌های سطری و کوچکی هستند و غذاهای ماهی‌های بزرگتر به شمار می‌روند. آنها نقش تعیین‌کننده‌ای در زنجیره غذایی آبزیان دارند اما حالا تلف شدن هزاران ماهی ساردین چه تاثیری بر سایر آبزیان دریای عمان خواهد داشت؟ صدیقی در پاسخ به این پرسش گفت: ساردین‌ها در سطح پایین هرم غذایی هستند و ماهیان بزرگتر از اینها تغذیه می‌کنند به همین دلیل نقش مهمی در زنجیره غذایی در دریا دارند و اگر مرگ‌ومیر آنها ادامه داشته باشد این زنجیره غذایی آسیب می‌بیند. اصولا کاهش ساردین‌ها منجر به کاهش سایر آبزیان به‌ویژه تن‌ماهیان خواهد شد که ارزش اقتصادی بالایی هم دارند. هرچه هست علت مرگ‌ومیر ساردین‌ها در سواحل کنارک در دست بررسی است. دیروز یک مقام آگاه در اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان مستقر در چابهار هم در گفت‌و‌گو با ایرنا از اعزام تیم‌های کارشناسی برای بررسی علت وقوع این رویداد خبر داده است. این مقام آگاه احتمال این‌که این نوع ماهی از سوی یکی از لنج‌ها در محدوده اسکله رها شده باشد را هم مطرح کرده است. به گفته او اگر بررسی‌ها به این نتیجه ختم شود، مسئولان لنج و دست‌اندرکاران مربوطه جریمه می‌شوند و لنج توقیف خواهد شد.