امدادگران وظایف زیادی برعهده دارند. کارشان ساده نیست و در شرایطی با مصدومان و اطرافیانشان روبهرو میشوند که عادی نیست و به همین دلیل امکان بالارفتن خطای انسانی بیشتر از قبل به چشم میآید. در این بین آییننامهها و وظایفی برای این قشر تعریف شده که آشنایی با آنها خالی از لطف نیست.
آیيننامهها
يك امدادگر، در حيطهاي از آیيننامههاي گوناگوني عمل میکند كه شامل آیيننامههاي محلي، سازماني و كشوري است و طبیعی است که باید با آنها آشنا باشد. ممكن است امدادگر به گواهينامهاي احتياج داشته باشد كه صلاحيتش را بهعنوان يك امدادگر تأييد کند يا در سازمان استاني يا كشوري نامش رسما ثبت شده باشد. امدادگر مسئول است كه هرگونه گواهينامه لازم يا عضويت خود را در سازمانهاي مربوطه همواره بهروز و معتبر، حفظ و تمديد کند.
عمل به وظيفه
مسئوليت قانوني يك امدادگر جهت عمليات امداد و ارایه مراقبتهاي اورژانسي را وظيفه كاري ميگويند. نخستین اصل قانوني، توجه عمل به وظيفه است. يك شهروند عادي كه به صحنه تصادف خودرو وارد ميشود، از لحاظ قانوني ملزم به توقف و ارایه مراقبتهاي فوري از مصدوم نيست اما در صورتي كه يك امدادگر به صحنه تصادف اعزام میشود، اين يك مسئوليت و وظيفه كاري است. امدادگر بايد سریع در صحنه حادثه اقدام كند و مراقبتهاي فوري اورژانسي را با تجهيزات موجود در محدوده و آموزشهايي كه ديده، انجام دهد؛ چراکه هرگونه نقص و ايراد در عمليات امداد يا ارایه مراقبتهاي فوري اورژانسي باعث ميشود كه امدادگر يا سازمان يا هر دو در معرض مسائل قانوني قرار بگيرند.
استانداردهاي مراقبت
روشي است كه اشخاص طبق آن روش بايد عمل كنند يا بايد مراقبت را ارایه دهند. در زمينه ارایه مراقبت به مصدومان يك امدادگر، نميتواند مسئول كليه سطوح مراقبت باشد كه از يك پزشك انتظار ميرود، اما مشمول ارایه سطوحي از مراقبتهاست كه شخصي با آموزشهاي مشابه تحت شرايط يكسان انجام ميدهد. بهعنوان شخصي كه در دورههاي امدادگري آموزش ديده است، انتظار ميرود كه از دانش و مهارتهايي كه آموخته، استفاده کند. شرايطي كه در آن امدادگر اين مراقبتها را بايد ارایه دهد و شايد بر استانداردهاي مراقبت نيز تأثير داشته باشد. براي مثال، اگر در تاريكي و باران كار ميكند، شايد به خوبي كسي كه در اتاق روشن كار ميكند، قادر به انجام وظيفه نباشد. با پذيرفتن استانداردهاي مراقبت بايد با حداكثر توانايي خود اقدامات امدادي را انجام داد، آنگونه كه يك فرد محتاط و منطقي با آموزشهاي مشابه در اين شرايط عمل ميكند.
مسئوليتها و صلاحيت اخلاقي
جامعه و سازمان با مسئوليتهاي خاص اخلاقي به يك امدادگر به شما سپرده شده است و این فرد در زمينه تشكيل و پذيرش استانداردهاي حرفهاي رفتاري مسئوليتهايي دارد. اين كار مستلزم داشتن دانش و مهارتهاي روز جهت ارایه مراقبتهاي خوب به مصدومان است. همچنين مسئول تجديدنظر در زمينه كارهایي كه انجام داده شده و ارزيابي تكنيكهاي مورد استفاده است. بايد زمان عمليات، فعاليت امدادگريشان را ارزيابي کرده و سعي كنند نتايج اقداماتشان را از طريق پزشكان راهنما يا پرسنل بيمارستان، پيگيري كنند.
امدادگر هميشه باید در جستوجوي راههایي براي بهبود عمليات اجرایي خود باشد. تداوم كلاسهاي آموزشي و تشكيل دورههاي جديد جهت مطابقشدن با مسائل روز طراحي شده است. رفتار اخلاقي مستلزم داشتن صداقت است. گزارشات امدادگران جهت انعكاس دقيق وضعيت موجود تهيه میشود، به همین دلیل هرگز نباید گزارشي را تغيير دهد. یک امدادگر نباید فراموش کند كه عملياتي كه در چند دقيقه اول عمليات اورژانسي انجام ميدهد، ممكن است باعث مرگ يا تداوم زندگي مصدوم شود.
مقابله با فشارهاي رواني
ارایه مراقبتهاي پزشكي اورژانسي تجربهاي است كه يك امدادگر در زمينه ايجاد فشارهاي رواني كسب خواهد كرد. وظيفه يك امدادگر اين است كه خود را در بدترين شرايط قرار دهد تا بتواند جلوي فشارهاي رواني غيرضروري را بگيرد. بعضي از تقاضاهای كمك، پرتنشتر از انواع ديگر است و به همین دلیل ممکن است از نقطهنظر زماني جهت مداواي مصدوم دچار مشكل شوند. بنابراين امدادگر جهت پيشگيري يا كاهش فشارهاي رواني غيرضروري ابتدا باید علایم و نشانههاي رواني را بشناسد و زندگي خود را با روشهايي كه باعث كاهش اين فشارها ميشود، مطابقت دهد و در صورت نياز، به سرويسهايي كه در اين زمينه خدماتي ارایه ميدهند، مراجعه کند.
واكنشهاي طبيعي به تنشهاي رواني
از آنجايي كه يكي از سختترين فشارهاي رواني مرگومير است، از واكنشهاي سوگواري بهعنوان اساسيترين شكل براي ظاهرشدن اين تنشها ياد خواهيم كرد. بنابراين آشنايي با مراحل سوگواري به ما كمك خواهد كرد تا با افراد مختلف كه ممكن است در يكي از مراحل ذكر شده باشند، چگونه برخورد كنيم.
پيشگيري از فشارهاي رواني
تکنيکهاي بسياري جهت پيشگيري از فشارهاي رواني وجود دارد که هر فرد با توجه به منابع شخصي، مثل اعتماد به نفس، خونسرد بودن، انسجام و تعادل خود را از دست ندادن و استوار بودن، ميتواند به پيشگيري از فشارهاي رواني بپردازد.
الف ) تکنيکهاي روانشناختي مقابله با استرس:
1- کساني که ميدانند چه پيش ميآيد نسبت به کساني که نميدانند چه در پيش است بهتر قادر خواهند بود با فشارهاي رواني مقابله کنند.
2- يادگيري مهارتهاي ويژه مورد نياز در موقعيتهاي تنشزا ميتواند افراد را در مقابله موثر ياري دهد، چنانچه بسياري از حوادث کوهنوردي ناشي از نارسایي آموزش و عدم آمادگي لازم در اين زمينه است.
3- يادآور شدن نيروي عظيم روح انسان که ميتواند بر هر گونه درد، رنج، مانع و مشکلي غلبه کند.
4- مشاهده الگوهايي که به طريقي موثر با فشارهاي رواني مقابله ميکنند نيز ميتواند به کساني که در موقعيتهاي خطرناک قرار دارند، کمک کند.
5- حمايت اجتماعي از موجوديت شخص به ميزان کافي، هم در آسيبپذيري و هم در مقابله وي با فشا رواني نقش عمدهاي دارد.
ب ) تکنيکهاي مقابله با استرس از ديدگاه قرآن:
يکي از عواملي که تاثيرات استرس را به حداقل ميرساند، اعتقادات مذهبي و ديني است. مسلماناني که قرآن را هدايتگر و راهنماي زندگي خويش ميدانند، براساس تعاليم قرآن با مشکلات و سختيهاي زندگي بسيار موفقتر برخورد ميکنند که از چند شیوه آن نام میبریم:
1- مشکلات را جزیي از زندگي دانسته، لذا به پيشواز مشکلات رفته و انتظار وقوع آن را دارند.
2- مصائب، مشکلات و ناگواريها را بهعنوان امتحان، خواست، قضا و صلاحديد الهي تلقي کرده، بدينوسيله آنها را مورد ارزيابي قرار ميدهند.
3- در برابر عوامل استرسزا، اميد به گشايش و حل آنها در وجودشان باقي است و آينده را روشن ميبينند.
4- برخي از مصائب را ناشي از گناهان خود دانسته، لذا بهاصطلاح خويش از آنها پيشگيري به عمل ميآورند.
5- علاوه بر موارد فوقالذکر، قرآن راهبردهاي خاص را در برخورد با فشارهاي رواني به مسلمانان توصيه میکند که عبارتند از: نماز، صبر، مقاومت، توکل، دعا، توبه، ذکر، توجه به امور باقي و دلکندن از امور فاني. بنابراين ميتوان گفت ايمان نقش مهم و اساسي در قدرت روحي و رواني شخص دارد و افراد هر چه ايمان قويتر و محکمتري داشته باشند در پيشگيري از استرس بسيار موفقتر خواهند بود.
ج- تکنيکهاي رفتاري فيزيولژيکي مقابله با استرس:
يک روش بسيار سالم در اين مرحله پیشنهاد ميشود که به خاطر سپردن آن هم ساده است: بخوريد، بنوشيد و شاد باشيد.
1- بخوريد: يک رژيم غذايي متعادل و سالم در پيشگيري و کاهش فشارهاي رواني بسيار موثر است. در صورتي که در اين مورد مشکل داريد، ميتوانيد به پزشکان و کارشناسان تغذيه مراجعه کنید که در اينجا فقط يک مورد ساده ذکر ميشود. خوردن مقدار زيادي شيريني باعث افزايش قند خون شده و 2ساعت به طول ميانجامد تا قند خون پایين بيايد. پایين آمدن قند خون باعث ميشود که ميل شما به شيريني زياد شود. بهتر است که به مقدار کافي نان، حبوبات، برنج و ماکاروني بخوريد. اينها به مدت طولانيتري انرژي براي شما تامين ميکند و بالا و پایين رفتن مقدار قند خون را که به علت قند اضافه است، کاهش ميدهد.
2- بنوشيد: بهطور متوسط شما روزانه نياز به 8 ليوان آب داريد و نوشيدن مقدار کافي از مايعات براي افراد فعالي که عمليات امدادونجات را انجام ميدهند، لازم است. کمشدن آب بدن خطرات عمدهاي براي شما دارد. از مصرف بيش از اندازه مواد کافیيندار خودداري کنيد. همانطور که ميدانيد کافیين مادهاي است که باعث ميشود آدرنالين در خون آزاد شود و باعث افزايش فشار خون و در نتيجه افزايش فشارهاي رواني ميشود و با محدودکردن مصرف نوشيدنيهاي نسکافهدار مثل چاي و قهوه شما ميتوانيد فشارهاي رواني را کاهش دهيد.
3- شاد باشيد: يک شخص شاد آسيب زيادي از فشارهاي رواني نميبيند. مهم اين است که روش زندگي شما تعادل داشته باشد. از محصولات تنباکو استفاده نکنيد، زيرا اين محصولات ايجاد کنند فشارهاي رواني است. بهطور منظم ورزش کنيد که ورزش از بين برنده بسيار خوب فشارهاي رواني است.
کاهش فشارهاي رواني:
کاهش فشارهاي وقايع بحراني، برنامه جامعي است که قابل دسترسي از طريق بسياري از بخشهاي ايمني جامعه است، اين برنامه شامل موارد زير است:
1- آموزش مقابله با فشارهاي رواني قبل از زمان سانحه: اين آموزشها اطلاعاتي را که در برخورد با سوانح و فجايع نياز داريد در اختيار شما قرار میدهد.
2- حمايت رواني توسط افراد همقطار در صحنه حادثه: اين کار يا بايد به وسيله سرويسهاي حمايتي حوادث وخيم در محل حادثه در موقعيتهاي پرتنش از حادثهديدگان يا به وسيله خود شما صورت گيرد.
3- کنکاش منتقدانه فشارهاي رواني ناشي از سوانح و فجايع: اين اقدام جهت کمکردن واکنشهاي رفتاري و اقدامات لازم امدادگران در موقعيتهاي خاصي که قرار ميگيرند، است. شامل جلسهاي میان امدادگران و مسئولان با آموزشهاي ويژه است که هدف از آن اجازه بحث آزاد در مورد احساسات، ترسها و شرايط رواني موجود در منطقه است و راهکارهاي لازم جهت حل مشکلات روحي، رواني امدادگران و مردم در اختيار امدادگران قرار ميگيرد.