فاطمه صفری| پرداختن به امور فرهنگی و هنری یکی از دغدغههایی است که دولتها به نوبه خود از آن سخن گفتهاند و گاهی نیز کارهایی انجام شده است، اگرچه در برخی برههها این دغدغه به مسأله دولتها بدل نشد و دوران سخت خود را تجربه کرد. رسیدگی به فرهنگ و هنر یکی از وعدههای دولت یازدهم بود تا کورسوی امیدی در دل اهل هنر و فرهنگ روشن شود؛ وعدهای که باید گفت تا حدودی توانست محقق شدن را به خود ببیند، البته سریالی همچون سرزمین کهن در همین دوران واکنشهایی را به خود دید و درنهایت سبب شد این سریال تاریخی توقیف و اصلاحیه را پذیرا شود، اما با همه این اوصاف در مجموع میتوان گفت حال فرهنگ و هنر طی چهارسال گذشته خوب بود؛ حال خوبی که منجر به اعتراض برخی نمایندگان مجلس شد! نمونه این اعتراضها صحبتهای احسان قاضیزادههاشمی در مورد استانداردهای فیلمهای سینمایی و سریالها بود؛ گفتهای که در آن از عدم وجود قوانین مدون در این حوزه انتقاد شده بود؛ سخنانی که بعد از رفع توقیف سریال «عاشقانه» و اکران مجموعه تلویزیونی «نفس» به میان آمد، چراکه پس از نمایش «نفس» بود که این نماینده مجلس خواسته جدی خود از مسئولان وزارت فرهنگ را فارغ از دولتها مبنی بر خروج از اعمال رفتارهای سلیقهای و اجرای قوانین و ضوابط ثبتشده روی کاغذ بیان کرد؛ «ضوابط سلیقهای و مقطعی باید کنار گذاشته شوند، باید آییننامهای که به تایید هیأت وزیران و مجلس شورای اسلامی میرسد، اعمال شود، نه اینکه یک فیلم به بهانه خاصی مثلا استفاده از کلاهگیس توقیف شود و فیلم یا سریال دیگری با همین ویژگی امکان نمایش عمومی پیدا کند. در بسیاری از حوزههای فرهنگی و هنری همچون کتاب ضوابط مشخصی از سوی شورایعالی انقلاب فرهنگی تدوین و اعمال میشود، اما متاسفانه در حوزه سینما هنوز قوانین مدونی که روی کاغذ آمده باشد، تدوین نشده، به همین دلیل فیلمها قربانی اعمال سلایق فردی یا گروهی میشوند.» خواستهای که مکررا آن را شاهد بودیم؛ اعمال سلیقههای شخصی در عرصه سینما و تلویزیون.
سلیقهای رفتار نشود
توقیف و رفع توقیف قصه قدیمی عرصه سینما و تلویزیون است؛ قصهای که بارها و بارها تکرار شده است و بیشک بعد از این هم ادامه خواهد داشت، اما هنوز که هنوز است وقتی از این مسأله سخن به میان میآید ذهنها بهخودیخود «کاناپه» را تداعی میکنند؛ فیلمی که میتوانست عنوان بهترین باشد، اما برای حضور در جشنواره باز ماند؛ بازماندهای که عزم آن داشت تا بهترینی را برای خود رقم زده و در خاطرهها ماندگار شود. مهمترین دلیل این بازماندن و شاید تنها دلیل آن استفاده از کلاهگیس بود. این درحالی است که در فیلمهای دیگری بدون هیچ دغدغهای از کلاهگیس استفاده شد و تنها فیلم ناکام این عرصه کاناپه بود. البته نباید از نظر دور داشت که بحث توقیف همانند مباحث دیگر مخالفان و موافقانی دارد؛ دو گروهی که هریک برای خود دلایلی نیز دارند. فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون فرهنگی معتقد به تعامل است و به «شهروند» میگوید: «بهنظر من بهترین کار این است که از ابتدای امر فیلمسازی مجموعه عوامل دخیل تعامل خوبی با هم داشته باشند و قبل از اکران فیلمها و حتی زمان گرفتن مجوز تهیه فیلم افراد مسئول در این حیطه با تعامل، نظرات خود را با یکدیگر در میان بگذارند. البته این عضو کمیسیون فرهنگی نیز اعمال سلیقههای شخصی را نمیکند و اذعان میکند: «واقعیت امر این است که تهیه هر فیلمی هزینههایی را دربردارد؛ هزینههایی که توقیفها تحمل آنها را برای تهیهکنندگان دوچندان میکند و شاید بهتر باشد قبل از هزینهکردها مسائل حلوفصل شوند. واقعیت این است که ما نیازمند تعامل هستیم و نیاز است تعامل قبل از پروانه ساخت صورت بگیرد. تمام درگاههایی که با هم در یک مجموعه کار میکنند با تعامل و همفکری میتوانند مشکلات را برطرف کنند که این امر بیانگر تعامل از ابتدای کار است و نه اینکه مراحل و ساخت آن طی شده باشد.» این درحالی است که برخی دیگر بر این باورند که بهترین عملکرد این است که فیلمهای توقیفشده، توقیفشده باقی بمانند و رنگ پرده سینما را به خود نبینند؛ گروهی که شاید به این مسأله نمیاندیشند که توقیف هر فیلمی هزینه گزافی را روی دست، دستاندرکاران خود میگذارد. برای روشن شدن ماجرا مبنی بر اینکه آیا رفع توقیف فیلمهای توقیفی امری درست است یا خیر، پای صحبت کارشناسان این عرصه نشستهایم که در ادامه میخوانید.
پیشینه
همواره توقیف
با نگاهی به چند دهه گذشته متوجه این مهم میشویم که فیلمها همواره دستخوش توقیف یا اصلاحیه قرار گرفتند؛ آدمبرفی در دهه هفتاد یکی از فیلمهایی بود که بنا به دلایلی اجازه اکران به این فیلم داده نشد.
فیلم آدمبرفی
یکی از متفاوتترین آثار میرباقری آدمبرفی است که در سال1373 ساخته و برای اکران بر روی پرده سینما ارایه شد. اما این ابتدای ماجرا بود، چراکه چنین فیلمی با اعتراضهای تندی روبهرو شد که مهمترین این اعتراضها مربوط به محتوای فیلم بود. همچنین همزمانی اکران فیلم آدم برفی و تحفه هند موجب شد که تحفه هند نیز حاشیههایی را به دنبال داشته باشد. اما با وجود آنکه اکران این فیلم بهطور کامل متوقف شد، نسخه ویدیویی آن تکثیر و در دسترس مردم قرار گرفت. جالب است بدانیم این فیلم پس از سهسال رفع توقیف و با مجوز قانونی برای بار دوم بر روی پرده سینما رفت که با وجود در دسترس بودن نسخه ویدیویی این فیلم با استقبال مردم روبهرو شد. البته حضور تصویربرداری در کشور ترکیه و هزینه حضور چهرههای سرشناسی همچون اکبری عبدی، داریوش ارجمند و پرویز پرستویی در «آدمبرفی» مزید بر علت بود.
مکس
اما در دهه هشتاد اثری کمدی ساخته سامان مقدم تا مدتهای مدیدی برای بر روی پرده رفتن سینما با مشکلاتی روبهرو بود تا آنکه در بازه زمانی ۲۲بهمن تا ۲۲اسفند توانست روی پرده بماند و در این مدت با استقبال بسیاری از مردم روبهرو شد. اما نگاه سلیقهای در آن زمان موجب شد تا مدت کوتاهتری بر روی پرده سینما بماند.
مارمولک
مارمولک یکی از پرسروصداترین فیلمهای دهه هشتاد به کارگردانی کمال تبریزی است. این فیلم مضمونی جسورانه و نگاه انتقادی به جامعه و روحانیت داشت که در قالب یک کمدی اجتماعی به بسیاری از ابهامات جامعه پاسخ میداد، ولی در زمان خود با بیمهریهای بسیاری روبهرو شد و پس از جشنواره فیلم فجر تنها برای 20روز بر روی پرده ماند و با فشار برخی از ارگانها، به اکران این فیلم خاتمه داده شد.
سنتوری
داستانی غمانگیز که در نوع خود یکی از بهترین کارهای داریوش مهرجویی بهشمار میآید، چراکه جایگاه او را بهعنوان یک فیلمساز مولف بیش از پیش در سینمای ایران تثبیت کرد. سنتوری از دسته فیلمهایی است که نهتنها فیلم در جشنواره بیستوپنجم به نمایش درآمد و جایزه بهترین بازیگری سیمرغ را دریافت کرد، بلکه بهترین فیلم از نگاه مردم را هم دریافت کرد. سنتوری یکی از فیلمهایی است که هیچگاه رنگ پرده سینما را به خود ندید و نتوانست اکران عمومی داشته باشد.
به رنگ ارغوان
سیاسیترین فیلم ابراهیم حاتمیکیا به رنگ ارغوان که پس از چهارسال توقیف توانست در بیستوهشتمین جشنواره فیلم، جایزه بهترین فیلم را بهدست آورد و پس از گذشت 5سال یر روی پرده سینما رفت.
نگاه مخالف
به نگاه تیزبینانه نیازمندیم
پروانه سلحشوری، عضو کمیسیون فرهنگی| توقیف فیلم اتفاق ناخوشایندی است که در کشور ما اتفاق میافتد، چراکه قوانین برای این موضوع در نظر گرفته شده است که این موضوع در کشور ما مخافان و موافقان بسیاری را به دنبال دارد. پروانه سلحشوری، عضو کمیسیون فرهنگی در این زمینه معتقد است: «برای ساخت هر فیلم، ابتدا ممیزیهایی پشت سرگذاشته میشود، به همین جهت زمانی که فیلمی در دست تولید قرار میگیرد از چنین گذرگاهی عبور کرده است.»
این نماینده مجلس ضمن توضیح مطالعه سناریوهای ابتدایی ازجمله مقولاتی است که باید به آن توجه داشت، در این زمینه بیان کرد: «باید توجه داشت در ابتدا سناریوهایی وجود دارند که مورد مطالعه قرار میگیرند و سپس مراحل آن طی میشود تا پس از تولید دیگر دستخوش توقیف قرار نگیرند. به همین جهت اگر فیلمی پس از تولید، توقیف شود آسیب جدی مالی به تهیهکننده و بازیگران وارد میشود که مشکلزاست.»
سلحشوری ضمن انتقاد از توقیف فیلم و داشتن بار مالی برای کارگردانان در این زمینه توضیح داد: «به عقیده بنده رفع توقیف فیلمها خوب و مثمرثمر است، چراکه زحمات افرادی که طی روزهای متمادی برای تهیه و تولید فیلمی تلاش کردهاند، به دست فراموشی سپرده نمیشود.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر اینکه باید متوجه عوارض توقیف یک فیلم یا نمایش غیرمؤثر آن پس از چندین سال برای اهالی سینما و بار روانی منفی آن بر جامعه بود، در این زمینه ادامه داد: «اگرچه انتقادات بسیاری بر برخی از فیلمها وارد بود، اما با اصلاحیههای اعمالی اجازه اکران آنها وجود دارد. برای مثال مجموعه خانگی عاشقانه با اعمال تغییراتی توانست رفع توقیف شود و اجازه توزیع خانگی را دریافت کند که بهتر بود ملاحظات فرهنگي انجام مي گرفت چون به اعتقاد من فتوشاپ انجام شده به فيلم ضربه زده و موجبات دلزدگی مخاطب را فراهم آورد.»
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه درنظر گرفتن ممیزهایی برای فیلمهای خانگی و سینمایی از ملزوماتی است که باید به آن توجه داشت، در این زمینه ادامه داد: «البته لازم به ذکر است توقیفی که انجام میشود براساس ممیزهای قرار دادهشده بوده، اما از آنجا که فیلمها در ابتدا ممیزیها را طی میکنند، توقیف، کار درستی بهنظر نمیرسد، به همین جهت بهتر است قبل از مراحل تولید و ساخت فیلم توقیف صورت بگیرد، نه آنکه پس از طی مراحل دشوار و پرداخت هزینههایی گزاف.»
عضو کمیسیون فرهنگی در این زمینه ادامه داد: «با توجه به مقولاتی که گفته شد میتوان نتیجه گرفت به نظارت بیشتری در این حوزه نیازمندیم، همچنین لازم به ذکر است که تهیهکنندگان نیز ملاحظات فرهنگی را درنظر بگیرند تا با چنین مشکلاتی مواجه نشوند.
سلحشوری در خاتمه با اشاره به اینکه ما نیازمند ارایه ملاحظات فرهنگی هستیم تا بیهیچ دغدغهای شاهد اجرای سینماییها و مجموعههای خانگی باشیم، در این زمینه بیان کرد: «برای تهیه هر فیلمی قبل از آنکه به آن پرداخته شود و مقولات فرهنگی را درنظر بگیرند، باید ممیزیهایی درنظر گرفته شود که رعایت شود تا زمانی که فیلم آماده اکران شد، دیگر شاهد توقیف آن نباشیم.»
نگاه موافق
توقیفها اجرای قانون هستند
نصــــرالله پژمانفر، نایب رئیس کمیـسیون فرهنگی| چرا در بحث رفع توقیف فیلمها همچون سایر مسائل و مشکلات باید استناد به رعایت قوانین شود. هر مسالهای که براساس قوانین و مقررات و ضوابط وضع شده مسیر را طی کند بیشک به مشکلی برنمیخورد. ما در عرصه فیلمها نیز تکالیف و ضوابط از پیشتعیین شدهای داریم که باید آنها را در نظر بگیریم. نصرا... پژماننژاد، نایبرئیس کمیسیون فرهنگی در ادامه صحبتهایش میافزاید: ما چارچوبهایی برای فیلمها تعیین کردهایم که شورای نظارت و دستگاههای اجرایی نیز به آنها مکلف هستند و تشخیص اینکه اکران فیلمی باید توقیف شود یا خیر به عهده آنهاست. اگر تشخیص مبنی بر این باشد که فیلمی باید توقیف شود این تشخیص باید اجرایی شود چون دستگاه مذکور وظیفه قانونی خود را انجام میدهد. پژمانفر در زمینه اظهارنظر برخی از صاحبنظران مبنی بر رفع توقیف فیلمهای توقیفی میافزاید: اگر استدالال بر این باشد که این فیلمها رفع توقیف شوند این نوعی تخطی از قانون است. زمانی که گروهی با جمعبندی به این نتیجه رسیده است که فیلمی به دلیل داشتن محتوا یا سکانسهای خاص قابلیت اکران عمومی ندارد، لذا تا رفع این مسائل آن فیلم نباید در معرض دید عموم قرار بگیرد. درواقع این فیلمها نباید قبل از اصلاحیه به اکران عمومی برسند. نایبرئیس کمیسیون فرهنگی در پاسخ به این سوال که توقیف برخی فیلمها بدون استدلال کافی بوده میگوید: مجلس در این مسائل ورود نمیکند و تصمیمات شورای نظارت را به تجزیهوتحلیل نمیگذارد. ما که دستگاه اجرایی نیستیم. قانونگذار براساس یکسری قوانی اعلام شده است که اگر فیلمی با قوانین کشور مغایرت داشته باشد دستگاههای اجرایی وظیفه دارند فیلم را توقیف کنند. این فیلمها میتوانند با پیاده کردن اصلاحات در نظر گرفته شده به مرحله اکران برسند. پژمانفر در پاسخ به این سوال که برخی فیلمهای توقیف شده با انجام اصلاحات رفع توقیف شدند و برخی به این فیلمها انتقاد داشتند و بر این باور بودند که اگر این فیلمها توقیف میمانند بهتر بود، اذعان میکند: مبنا براین است که شورای نظارت به عنوان متولی این موضوع در این زمینه میتواند اظهارنظر کند. اصلاحات صورت بگیرد رفع توقیف میشود اگر صورت نگیرد نه. زمانی است که ما اساسا قبول نداریم شورای نظارت این کار را انجام بدهد آن زمان است که میگوییم ما قانون را قبول نداریم و حالا باید برویم به این سمت که قانونی که در ارتباط با این موضوع وجود دارد را اصلاح کنیم. یعنی ما اذعان میکنیم مسیر مشخص شده توسط
شورای نظارات ناکافی است برای حل مسائل، بنابراین ما میرویم به دنبال راهحل بهتر برای ممیزی فیلمها داشته باشیم. البته واقعیت امر این است که ما نمیتوانیم قوانین را که فصلالخطاب هستند نادیده بگیریم.
کارشناس بیطرف
توقیففیلم بیمعناست
طهماسب صلحجو، منتقد سینما| بحث فیلمهای توقیفشده از آن دست مباحثی است که همیشه برای منتقدان و اهالی سینما و هنر قابلتامل بوده است. طهماسب صلحجو یکی از منتقدان سینماست که در پاسخ به این سوال که آیا موافق رفع توقیف فیلمهای توقیفشده است یا خیر، میگوید: «نظری ندارم و اصلا نمیدانم کدام فیلمها توقیف شدهاند. من اصلا فیلمهای توقیفشده را ندیدهام و به همین دلیل با حالوهوای آنها آشنا نیستم، ولی در مجموع زمانی که فیلمی با مجوز وزارت ارشاد ساخته میشود و در همین گیرودار ساختهشدن فیلمنامهاش به تصویب میرسد، دیگر توقیفش بیمعناست.»
صلحجو در قبال شنیدن نام فیلمهای توقیفشدهای همچون عاشقانه و خانه پدری صحبتهایش را اینگونه ادامه میدهد: «به گمان من رفع توقیف فیلمهایی که طعم توقیف را چشیدهاند، بیشک مثبت است. این منتقد سینما براساس این باور این نکته را گوشزد میکند که فیلمهای توقیفشده که قاچاقی ساخته نشدهاند؛ زیرزمینی که ساخته نشدهاند. این فیلمها مجوز ساخت دارند. عوامل تهیه این فیلمها سابقه کار دارند، این فیلمها جای دیگری ساخته نشدهاند که تنها برای اکران روی پرده سینماهای ما بیایند. چرا باید این فیلمها توقیف شوند.»
صلحجو در این زمینه در ادامه میگوید: «در این مورد باید حق را به فیلمسازان داد تا کسانی که فیلمها را توقیف میکنند. اگر این فیلمها قاچاقی ساخته شده بودند و ضوابط و مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را موردتوجه قرار نداده بودند یا به عبارتی فیلمساز قصد حیله داشته باشد، بله باید توقیف شوند، اما در مورد هریک از این فیلمها باید گفت که هیچیک از موارد گفته شده شامل حال آنها نمیشود، زیرا زیرنظر مسئولان همین عرصه ساخته شده و مجوز گرفتهاند.»
این منتقد سینما در پاسخ به این سوال که شاید مبنا بر این است که این فیلمها ضوابط را رعایت نکردهاند؟ میگوید: «اگر مبنا بر رعایتنکردن ضوابط باشد، باید گفت این مسأله برمیگردد به سیستم مدیریتی که در رأس این امر وجود دارد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول تعیین این قوانین و ضوابط است که در گذشته این کار را انجام داده است. مبنا را بر این گذاشته که اگر فیلمی ساخته میشود، موظف به رعایت این ضوابط است و اگر غیر از این باشد، در حسرت اکران خواهد ماند.»
صلحجو در خاتمه با اشاره به اینکه اگر مبنای فیلمهای توقیفشده را مجوز وزارت ارشاد بدانیم، توقیفشان باعث تاسف است، ادامه میدهد: «اگر فرض را بر این بگذاریم که فیلمی برمبنای فیلمنامه تصویبشده ساخته شود، بیشک توقیف شامل حالش میشود، اما گویی این مسأله در مورد فیلمهای توقیفشده صدق نمیکند. چنین ماجرایی در کار نبوده است، بنابراین باید گفت رفع توقیف فیلمهایی که براساس قواعد و ضوابط تصویبشده ساخته شدهاند، الزامی است.»
تجربه دیگران
مهمترین فیلمهای توقیفشده جهان
درجای جای جهان فیلمهای توقیفشدهای وجود دارند که تعداد قابل توجهی ندارند و هر کدام بنا بر خطمشیهای خاص خود طعم تلخ توقیفی را چشیدهاند، اما اگر بخواهیم به مهمترین فیلمهای توقیفی سینمای جهان بپردازیم اینگونه باید تعریف کرد:
كشتار با ارهبرقی در تگزاس
اگرچه فیلم كشتار با ارهبرقی براساس زندگی واقعی قاتلی به نام ادگین ساخته شده بود، اما به دلیل خشونتآمیزبودن آن در كشورهای فنلاند، انگلستان، برزیل، استرالیا، آلمان، شیلی، سوئد، نروژ و ایرلند به نمایش درنیامد و تنها دلیل از جلوگیری اکران آن تعدد سکانسهای ترسناک و خشونتآمیز بود.
پرتقال كوكی
پرتقال كوكی از دیگر فیلمهایی است که اکران آن نزدیک به دو دهه در كشورهای ایرلند، سنگاپور، مالزی، اسپانیا و كره ممنوع شد.
جنگیر
جنگیر یكی از ترسناكترین و جنجالبرانگیزترین فیلمهای سینمایی در جهان است که نمایش آن در برخی از کشورها مانند انگلستان، مالزی و سنگاپور ممنوع شد. اما جالب است بدانیم که منتقدان استقبال بینظیری از این فیلم کردند و دیگر موضوعی که این فیلم را از سایرین متمایز میکند، نامزد 10جایزه اسكار و برنده دوتای آنها (صدا و تدوین) شد. این فیلم با توجه به اینکه یکی از دلخراشترین فیلمهای تاریخ سینما به شمار میآید، پس از اکران در فنلاند ممنوع و در انگلستان دوبار ردهبندی سنی و قسمتهایی از آن حذف شد.
زندگی برایان
اگرچه این فیلم در ابتدا توسط بسیاری از فعالان مذهبی مورد انتقاد قرار گرفت، اما تنها در كشورهای نروژ، ایرلند و سنگاپور ممنوع شد.
در جبهه غرب خبری نیست
در جبهه غرب خبری نیست فیلمی محصول شرکت آمریکایی یونیورسال پیکچرز و به کارگردانی لوئیس مایلستون است که براساس رمانی به همین نام از اریش ماریا رمارک ساخته شده است. این فیلم که به وقایع جنگ جهانی اول میپردازد، در اسکار سال۱۹۳۰ موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم و کارگردانی شد. با این وجود، نزدیک به سه دهه در کشور آلمان اکران آن ممنوع اعلام شد که دلیل آن مضامین ضدجنگ و پیام ضدآلمانیاش توسط هیتلر و متحدانش بود.
كالیگولا
فیلمی تاریخی-زندگینامهای به کارگردانی تینتو براس، نویسندگی گور ویدال و تهیهکنندگی باب گوچیونه و فرانکو روسلینی محصول سال ۱۹۸۰ میلادی است. این فیلم براساس زندگینامه کالیگولا سومین امپراتور روم از زمان به قدرت رسیدن تا قتل وی ساخته شده است. داستانی جنجالی به همراه خشونت فراوان همراه با مضامین غیراخلاقی که موجب شد در کشورهای كانادا و ایسلند به نمایش درنیاید.
آخرین خانه سمت چپ
فیلمی ترسناک که محتوای تجاوز، انتقام و سودجویانه داشت به کارگردانی وس کریون است که در سال ۱۹۷۲ منتشر شد. در كشورهای سنگاپور، ایسلند، نیوزیلند، نروژ و آلمان غربی به نمایش درنیامده و برای 18سال در انگلستان و بیشتر از 32سال در استرالیا ممنوع بوده است. این فیلم را وس كریون ساخت كه فیلم «تپهها چشم دارند» او هم در فنلاند ممنوع شده بود. او برای فیلمهای ترسناكی مثل كابوس در خیابان الم و سری جیغ هم شهرت چشمگیری دارد.
عجیبالخلقهها
فیلمی ترسناک به کارگردانی تاد براونینگ محصول کشور ایالاتمتحده آمریکاست که به دلیل ترسناکبودن این فیلم نمایش آن در كشورهای ایتالیا، فنلاند و ایرلند ممنوع شد.
شیطان مرده
فیلمی خشونتآمیز که توسط سازمانهای مذهبی، منتقدان و رسانهها بارها بارها مورد شماتت قرار گرفت. همچنین باید دانست این فیلم به دلیل بکارگیری خشونت زیاد اکران آن در كشورهای مالزی، انگلستان، آلمان غربی، سوئد، ایسلند، ایرلند و سنگاپور ممنوع شد.
آخرین تانگو در پاریس
آخرین تانگو در پاریس ایتالیایی فیلمی شهوانی درام فرانسوی/ ایتالیایی ساخته برناردو برتولوچی است. در این فیلم بازیگرانی چون مارلون براندو، ماریا اشنایدر و ژانپیر لئو حضور دارند. این فیلم بهدلیل سکانسهایی که حول یک رابطه عاشقانه و صحنههای صریح است در آمریکا ردهبندی سنی برای آن قرار گرفت و این فیلم در كشورهای ایتالیا، نیوزلند، پرتغال، سنگاپور و كرهجنوبی ممنوع شد.
منابع دیگر
روزنامه «شهروند» برای دستیابی راحت تر و سریع تر مخاطبان و علاقهمندان به مطالعه در رابطه با آیا فیلمهای توقیفی باید در حسرت پرده سینما باید باقی بمانند؟اقدام به تهیه منابع دیگر در رابطه با این موضوع کرده است. به همین جهت اگر به این موضوع علاقهمند و مایل هستید مطالب بیشتری در این زمینه بخوانید، میتوانید به آدرسهایی که در زیر آمده است، مراجعه کنید.
خانه ملت
www.icana.ir/Fa/News/332084
مشرق نیوز
www.mashreghnews.ir/news/550117
رکنا
www.rokna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7-6/261493