ترویج یا تغییر یک رفتار اجتماعی موضوعی است که سالهای اخیر در جمعیت هلالاحمر شاهد تلاشهای زیادی برای انجامش بودیم. معاونت پژوهشی این نهاد ازجمله نهادهایی است که با طرحهای مختلف سعی در انجام این امر در راستای اهداف اصلی این جمعیت داشته است. در همین رابطه گفتوگویی با طیب طاهرزاده، معاون پژوهش و آموزش جمعیت هلالاحمر استان فارس بهعنوان یکی از متولیان این امر داشتیم که در زیر میخوانید.
براساس آنچه برعهده جمعیت هلالاحمر است تا چه حد میتوان نقش این نهاد را در تغییر رفتارهای اجتماعی موثر دانست؟
مواردی مانند آسیبهای اجتماعی، اعتیاد، طلاق، بیکاری، تصادفات جادهای و موارد متعدد دیگر طبق اساسنامه جمعیت هلالاحمر که تسکین آلام بشری از اصلیترین نکات در آن است در این جمعیت در نظر گرفته میشوند؛ چرا که به نوعی ابزار حمایت از زندگی انسانها هستند. وظایفی که در حال حاضر به جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران محول شده است بیشتر ماموریتهای حاکمیتی مانند امدادونجات جادهای است. جمعیت هلالاحمر معین دولت است و به همین دلیل بعضی از ماموریتها همیشه بر عهده این جمعیت است. مانند انتقال خون که زمانی بر عهده این نهاد بود و در حال حاضر متولی دیگری پیدا کرده است یا بحث امداد و نجات که تا زمانی که متولی نداشته باشد، به عنوان یک ماموریت حاکمیتی به جمعیت هلالاحمر محول شده و باید انجام شود.
تسکین آلام بشری نکتهای است که در جمعیت هلالاحمر بر آن تأکید زیادی میشود، این امر تا حدی مربوط به حل مشکلات اجتماعی یا تغییر رفتارهای اجتماعی مربوط است، تا چه حد باید در این مورد ورود پیدا کرد؟
وقتی میگوییم تسکین آلام بشری موارد زیادی مطرح میشود، ممکن است در هر خانواده معضلاتی مانند طلاق، بیکاری، اعتیاد، یا آسیبدیدن از تصادفات جادهای وجود داشته باشد. حتما یکی از ماموریتهای اصلی جمعیت هلالاحمر این است که در این زمینهها ورود پیدا کنیم. صلیبسرخ و هلالاحمر در تمام دنیا وظایف اصلی و ذاتی مشخصی دارند، آنجا چون مبنای فعالیت هلالاحمر داوطلبانه است خیلی بیشتر به حمایت از انسانها و تسکین آلام بشری مرتبط میشود. با این حال قدمهایی در سالهای اخیر برداشته شده است و در برنامه 5ساله جمعیت هلالاحمر ایران این پیشبيني شده که فعالیتها به سمت ترویج و تغییر رفتار اجتماعی برود و علاوه بر ماموریتهای حاکمیتی این موارد هم انجام شوند.
در جمعیت هلالاحمر از چه تلاش شاخصی میتوان برای اصلاح رفتارهای نادرست نام برد؟
داوطلبان و مربیان ما در جمعیت هلالاحمر مردم را در اصلاح رفتارهای نابهنجار یاری میدهند، مانند همین طرح خادم که در جمعیت عملیاتی شده است. داوطلبان خادم ما برای یک تغییر رفتار به درِ منازل مراجعه میکنند. شاخص آمادگی خانوار ایرانی در برابر بلایا 9.3 از صد است، ما داوطلبانی تربیت کردهایم که به درِ منازل مراجعه میکنند تا این شاخص تغییر کند و چشماندازمان این است که در سال 1400 این شاخص به 30درصد افزایش پیدا کند و درنهایت این تغییر رفتار ایجاد شود. در خیلی از خانههای کشورمان کیف کمکهای اولیه وجود ندارد یا اینکه نحوه تخلیه و خروج اضطراری یا رفاه اجتماعی درست در صورت بروز یک اتفاق را نمیدانند. در بحث اعتیاد هم کمپینهایی مانند پیمان در حوزه جوانان عملیاتی شده است كه جوانان وارد مسأله شده و دارند به خانواده و جامعه کمک میکنند.
و نکته آخر؟
باید به این امر اشاره کنیم که برای هر موردی باید از راه درست وارد شد؛ از نظر روانشناسی چهار روش برای اینکه به رفتار مطلوب انگیزه دهیم و آن را نیرومندتر کنیم، وجود دارد. یک رفتار مطلوب تازه ایجاد کنیم، نگهداشت روش مطلوبی که داریم، کاهش و حذف رفتارهای نامطلوب اینها روشهايي هستند که قطعا هر نهادی میتواند بر این اساس برای تغییر یک رفتار اجتماعی قدم بردارد.