شهروند| اختلاس و فساد مالی از آن دست مواردی است که دلسوزان کشور همواره بر مبارزه با آن و افشای عاملانش تأکید دارند.
اختلاس سه‌‌هزارمیلیاردی، ماجرای اختلاس بیمه، پرونده رانت 7‌هزار میلیاردی صراف‌ها، پرونده تحقیق و تفحص تأمین‌اجتماعی و تخلفات گسترده در سازمان‌های وابسته به آن در زمان مدیریت سعید مرتضوی از آن جمله بود که مجلس هم در آنها ورود کرد. همان زمان که خبرهای تحقیق و تفحص تأمین‌اجتماعی هنوز در صدر خبرهای رسانه‌ها بود، عده‌ای از نمایندگان مجلس از فساد مالی دیگری صحبت کردند که در بنیادشهید و زمان ریاست مسعود زریبافان رخ داده بود. پرونده تحقیق ‌و تفحص از «بنیادشهید» از 20 خرداد 92 آغاز شد. برخی نمایندگان مجلس، از کشف 80 تخلف در جریان تحقیق‌وتفحص از زیرمجموعه‌های بنیاد ازجمله بانک دی و موسسه کوثر خبر دادند. پرونده‌ای که مصطفی افضلی‌فرد عضو کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد‌شهید در گفت‌وگو با «شهروند» از پایان یافتن گزارش آن تا پایان آبان‌ماه خبر می‌دهد.
البته به جز اختلاس 15‌میلیاردتومانی که آن زمان مطرح شده بود تخلفات دیگری هم در بنیاد‌شهید دیده می‌شد. غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی عضو هیأت‌رئیسه کمیته تحقیق و تفحص همان زمان در گفت‌وگو با خانه ملت ضمن یادآوری کشف فساد ۱۷۰۰‌میلیارد ریالی در بنیادشهید و انتقال آن به خارج از کشور، گفته بود: «این موضوع در گذشته بوده و حالا ما به مسائل جدیدتری رسیدیم. این مطالب جدید بحث فقط رقم نیست، داستان‌های دیگری رخ داده‌ که البته مجاز به انتشار آن نیستیم. فقط می‌توانم بگویم که ابعاد وحشتناکی دارد و هر ‌کسی‌‌ با‌ آگاهی از آن، ‌شرمنده ‌‌خانواده شهدا می‌‌شو‌د.» عدم شفافیت مالی بنیاد به‌خصوص در عمران و بنگاه‌های اقتصادی آن، فروش بی‌ضابطه‌ برخی اماکن و ساختمان‌های متعلق به بنیاد و عدم شفافیت محل هزینه آنها، واریز حقوق جامعه هدف به بانک دی و باقی ماندن آن در حساب بانک، عدم پرداخت کامل مطالبات آزادگان و خانواده‌های ایثارگران، هزینه‌کردهای غیرضروری مانند همایش یک‌هفته‌ای مدیران و خانواده‌های آنها، فروش برخی کارگاه‌ها و کارخانه‌های متعلق به بنیاد و عدم شفافیت مالی در آن ازجمله محورهای تحقیق و تفحص مجلس از بنیاد‌شهید بود.
اما هفته گذشته رئیس هیأت تحقیق و تفحص از بنیادشهید، با بیان این‌که دستگاه‌های نظارتی در مقابله با فساد عملکرد قابل قبولی ندارند، گفت: نزدیک به 20 دستگاه نظارتی با کارکردهای متفاوت در برنامه و ماموریت‌ها در کشور وجود دارند که متاسفانه خروجی و اثربخشی آنها در این قسمت به هیچ عنوان قابل قبول نیست. امیر خجسته در گفت‌وگو با خانه ملت، گفت: «فرمان 8ماده‌ای مقام معظم رهبری درخصوص مبارزه با مفاسد اقتصادی اتمام حجتی برای تمام دستگاه‌هاست تا در برابر این کجی‌ها سکوت نکنند.» وی با اشاره به تحقیق و تفحص بنیاد‌شهید و امور ایثارگران گفت: «در این تحقیق و تفحص نه‌تنها به استثنای چند دستگاه، همکاری و همراهی مناسبی نشد،‌ بلکه متاسفانه سنگ‌اندازی‌های بسیاری نیز از سوی برخی دستگاه‌های نظارتی شاهد بودیم که گزارش موضوع در صحن علنی قرائت خواهد شد.»
رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور افزود: «در این راستا علاوه بر عدم همکاری، فشارهای غیرقانونی و غیرمنطقی زیادی نیز از سوی یکی از دستگاه‌های نظارتی بر کارشناسان هیأت تحقیق و تفحص وارد شد که گزارش امر به همراه مستندات موجود تقدیم قوه قضائیه و سایر نهاد‌های مسئول خواهد شد.» براساس ماده 199 آیین‌نامه داخلی مجلس، مهلت انجام تحقیق و تفحص 6 ماه است. درصورت ضرورت، با درخواست هیأت تحقیق و تفحص و تصویب هيأت‌‌رئیسه مجلس، در نوبت اول حداکثر تا 6 ماه و بنا به تشخيص مجدد براي ادامه تحقيقات نهايتا 6 ماه ديگر اين تحقيق قابل تمديد است اما طبق همين ماده هيچ تحقيق و تفحصي نبايد بيش از 18 ماه به طول انجامد. پس از اين مدت كميسيون مربوطه بايد گزارش نهايي را براي قرائت در صحن علني، طوري آماده كند كه در عرض نيم‌ساعت بتوان آن را خواند. حالا تحقیق‌و تفحص از بنیاد‌شهید برای سومین‌بار تمدید شده است و 15 ماه از زمان آغاز به کار آن می‌گذرد. مصطفی افضلی‌فرد عضو هیأت‌رئیسه هیأت تحقیق و تفحص بنیاد‌شهید اما به «شهروند» می‌گوید که قرار است تا پایان آبان‌ماه گزارش تحقیق و تفحص آماده شود. این عضو کمیسیون اصل 90 مجلس علت طولانی شدن تحقیق و تفحص بنیاد‌شهید را گستردگی این پرونده می‌داند و می‌گوید این تفحص علاوه بر مسائل مالی و اقتصادی، ابعاد فرهنگی و مدیریتی زیادی داشت که بررسی آنها نیازمند زمان بیشتری بود.
افضلی‌فرد البته به فشارها و تهدیدهای برخی مدیران سابق بنیاد‌شهید علیه اعضای کمیته تفحص اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه آنها کار غیراخلاقی انجام دادند، ما از مدیران سابق بنیاد انتظار نداشتیم که به برخی تهمت‌ها متوسل شوند، تا از اثرات نتایج تحقیق و تفحص بکاهند. رئیس سابق بنیاد‌شهید از خود من هم بارها خواست که از تحقیق و تفحص انصراف بدهم.»
این نماینده مجلس در مورد علت فشارهای مدیران سابق بنیاد‌شهید به هیأت تحقیق و تفحص معتقد است: «اگر آنها از خودشان اطمینان داشتند این درخواست را مطرح نمی‌کردند. اما مسأله دیگر این بود که ما خودمان قبلا از بدنه بنیاد بودیم و اشراف کامل به مسائل آن‌جا داشتیم و احساس می‌کردند اگر ما ورود پیدا کنیم، بهتر و کامل‌تر به نتیجه می‌رسیم.» افضلی‌‌فرد همچنین در مورد اظهارات خجسته مبنی بر این‌که فشارهای زیادی از سوی یکی از دستگاه‌های نظارتی بر کارشناسان هیأت تحقیق و تفحص وارد شد، می‌گوید: «این فشارها شاید ظاهری خیرخواهانه داشته باشد که بگویند مسأله ایثارگران است و نباید زیاد ورود کرد، اما این فشارها نتیجه خیری ندارد.»
حال باید دید سرانجام گزارش تحقیق و تفحص چه زمانی به صحن علنی می‌آید و کدام بخش از آن قرائت خواهد شد، تا یکی دیگر از پرونده‌های تخلفات مالی و اداری دولت سابق به قوه قضائیه ارسال شود.