شهروند| تانکر حامل 24هزار لیتر مازوت در نزدیکی رودخانه کشکان پلدختر واژگون شد. سال‌هاست که تانکرهای حامل موادنفتی، خطوط لوله و حتی قطارهای باری که از لرستان می‌گذرند، به مشکل زیست‌محیطی منطقه تبدیل شده‌اند. سال‌هاست که یا تانکر حامل مواد نفتی در این منطقه واژگون می‌شود یا خط لوله نشت می‌کند یا قطار باری از ریل خارج می‌شود. هریک هزاران لیتر مواد نفتی را به رودخانه‌ها یا خاک منطقه می‌ریزند و به تهدیدی جدی برای محیط‌زیست لرستان تبدیل شده‌اند. می‌گویند تنها در 7ماهی که از سال‌جاری گذشته، حدود 30 تانکر حامل مواد نفتی در این منطقه واژگون شده و هزاران لیتر بنزین، مازوت و مواد نفتی را وارد آب‌وخاک استان کرده است. آخرین مورد، آخرین روز مهرماه به فاجعه تبدیل شد، تانکر عراقی حامل مازوت در نزدیکی رودخانه کشکان واژگون شد و 24هزار لیتر مازوتی را که از ایران به سمت عراق می‌برد در خاک منطقه و رودخانه کشکان تخلیه کرد. به گفته امیررضا محمدی‌نژاد رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر، «روز چهارشنبه 30مهر، در مسیر گردنه طول کش پلدختر یک دستگاه تانکر کشنده حامل مازوت واژگون شد و 24هزار لیتر مازوت را روانه محیط‌زیست کرد و باعث آلودگی آب‌وخاک شد.» در این حادثه که منجر به فوت راننده تانکر شد، مازوت کمتری به رودخانه کشکان که به کارون می‌پیوندد، ریخت، اما این به معنای آلوده نشدن منابع آبی نیست، بر اثر این واژگونی خاک به شدت آلوده شده و این آلودگی‌ها پس از کشش و نفوذ از سطح خاک وارد منابع آبی زیرزمینی می‌شوند و آب‌های زیرزمینی را آلوده می‌کنند.
تکرار حادثه واژگونی تانکرهای حامل موادنفتی در لرستان تاکنون نتوانسته‌اند، کاری کند تا چاره‌ای برای جلوگیری از تکرار آن اندیشیده شود. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر در این خصوص می‌گوید: «به‌رغم هشدارهایی که به پلیس راهور (راهنمایی و رانندگی) برای ساعت تردد خودروهای حامل موادنفتی داده‌ایم تا این خودروها در ساعتی که احتمال خواب‌آلودگی راننده می‌رود، امکان تردد در این مسیر را نداشته باشند. بازهم تردد صورت می‌گیرد و این اتفاق بارها و بارها افتاده است. واژگونی تانکرهای حامل موادنفتی خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای محیط‌زیست در پی داشته است، زیرا موادنفتی ماندگاری بسیار زیادی در آب‌وخاک دارد.»
استان لرستان در مسیر کریدور ارتباطی عراق با ایران و کشورهای شرقی ایران است. همین موضوع تردد تانکرهای حامل مشتقات نقتی را از این کریدور به شدت افزایش داده است، اما نه‌تنها نظارت ویژه‌ای روی تردد این تانکرهای حامل موادنفتی قابل اشتعال و خطرناک نمی‌شود بلکه برای تردد آنها هیچ زمانی هم تعیین نمی‌شود. مسئولان لرستانی بارها از سایر مسئولان در وزارتخانه‌های نفت و راه خواسته‌اند تا فکری برای وضع تردد تانکرها و خطوط لوله از این استان شود، اما هنوز قدمی برای ساماندهی این وضع برداشته نشده است. به گفته مهرداد فتحی‌بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان، «از سوی استاندار لرستان نامه‌ای به وزارت نفت ارسال شده تا روی تردد خودروهایی که حامل موادنفتی هستند و خطوط لوله‌ای که از استان می‌گذرد نظارت دقیق‌تری انجام شود.»
در تأیید بي‌توجهی به ایمن بودن حمل موادنفتی از لرستان، محمدی‌نژاد هم می‌گوید: «در همین خصوص از اداره کل راه‌وشهرسازی می‌خواهیم که نسبت به تعریض جاده مذکور با عنایت به تردد خودروهای عراقی در این مسیر در کوتاه ترین مدت زمانی اقدام کند که شاهد این‌گونه اتفاقات ناگوار در جاده مذکور نباشیم.»
درخواست برای تعریض جاده در شرایطی از سوی محمدی‌نژاد ارایه می‌شود که آزادراه پل زال که کریدور ارتباطی در غرب کشور است به دلیل زیاد بودن طولش، کمتر مورد استقبال رانندگان تانکر موادنفتی است و آنها ترجیح می‌دهند به دلیل کوتاه‌تر بودن مسیر از جاده قدیمی استفاده کنند. جاده‌ای که باریک است و پرپیچ‌وخم و هم برای تردد زیاد تانکرهای موادنفتی مناسب نیست. در همین خصوص کامران سپه‌وند کارشناس حقوقی اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان، با اشاره به این‌که تانکرهای عراقی عامل گره ترافیکی و مختل شدن آرامش رانندگان معرفی شده است، می‌گوید: «واژگونی این تانکرهای سوختی، خطری بالقوه برای محیط‌زیست و منابع زیستی شهرستان پلدختر است.»
به گزارش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان، او ادامه می‌دهد: «استان لرستان به‌عنوان یکی از استان‌های برخوردار از منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور با خطراتی از قبیل خشکسالی، آلودگی ناشی از سموم و کودهای شیمیایی کشاورزی، کاهش بارندگی و برداشت بي‌رویه از آب‌های موجود روبه‌روست. در این میان معضل بزرگتری، منابع آبی و حتی سفره‌های زیرزمینی استان را تهدید می‌کند و آن هم تانکرها و نفتکش‌های ایرانی و عراقی هستند که در سال‌های اخیر تعداد زیادی از آنها واژگون شده و موجب آلودگی محیط‌زیست و منابع آبی استان شده است اما آنچه خطرناک تر و بدتر از واژگونی تانکرهای عراقی هم محیط‌زیست و هم منابع آبی و انسانی کشور را تهدید می‌کند، عدم هماهنگی و همکاری مدیران اداره راه‌وشهرسازی و پلیس راهور استان برای حل این معضل است.»
سپه‌وند با اشاره به این‌که قسمت عمده این مواد نفتی وارد منابع آبی می‌شود، ادامه می‌دهد: «90درصد از مواد نفتی این تانکرها به صورت مستقیم و غیرمستقیم و با کشش و نفوذ از سطح خاک وارد منابع آبی زیرزمینی می‌شود. همچنین با توجه به این‌که جاده‌های لرستان اکثرا کوهستانی هستند، احتمال سقوط تانکرها به دره بیشتر است. با واژگونی یک تانکر در دره، محموله آنها منابع آبی، محیط‌زیست و روستاهای اطراف را آلوده می‌کند.»
او همچنین محور کوهدشت - پلدختر را یکی از محل‌های واژگونی تانکرها می‌داند و یادآوری می‌کند: «در 2ماه گذشته چندین فقره واژگونی در این محور رخ داده است.» واژگونی چندین فقره تانکر حامل مواد نفتی در 2ماه گذشته در حالی از سوی کارشناس حقوقی اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان، مطرح می‌شود که محمدهادی رستمی مدیر روابط‌عمومی محیط‌زیست لرستان، از ابتدای سال تاکنون حدود 30مورد واژگونی تانکر در این منطقه رخ داده است و می‌توان به صراحت گفت در 6سال اخیر محتویات بیش از 100 تانکر مواد نفتی بعد از واژگونی در آب‌وخاک منطقه تخلیه شده است.
مسئولان حفاظت محیط‌زیست لرستان، تعیین زمان برای تردد از محورهای ارتباطی استان برای تانکرهای حمل مواد سوختی را یکی از راه‌های جلوگیری از بروز چنین فجایع زیست‌محیطی می‌دانند. کارشناس حقوقی اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان با اشاره به این‌که پلیس راهور باید جلوی تردد کامیون‌هایی را که بیمه محیط‌زیست ندارند بگیرد، یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان به واسطه آن خسارات زیست‌محیطی را جبران کرد، بیمه محیط‌زیست می‌داند و می‌گوید: «حق بیمه محیط‌زیست را باید راننده و شرکتی که بار برای آن حمل می‌شود، پرداخت کنند، اما متاسفانه این شرکت‌ها زیر بار این بیمه نمی‌روند.» منع تردد تانکرها در ساعات خاصی از شبانه‌روز یا منع تردد از جاده پلدختر از دیگر راه‌هایی است که مسئولان محیط‌زیست استان برای حمایت از محیط‌زیست از آنها یاد می‌کنند و معتقدند که تاکنون توجه جدی به این موضوع نشده و این بي‌توجهی خسارات جبران‌ناپذیری را به محیط‌زیست استان وارد کرده است.