زنان ایرانی در تاریخ، به جنبش مشروطه و دستاوردهای آن بسیار وام‌دارند. دگرگونی اجتماعی ایران به ویژه در حوزه زنان هرچند آرام‌آرام پیش از شکل‌گیری مشروطیت آغاز شده بود، اما کامیابی آن جنبش سیاسی- اجتماعی بدان جریان دگرگونی بال‌هایی نیرومند بخشید تا اوج گیرد. از آن‌پس بود زنان توانستند خواسته‌های تاریخی‌شان را طرح کرده، در پی دستاوردهای تاریخی در زمینه حقوق فردی و اجتماعی باشند. منصوره اتحادیه (نظام‌مافی)، تاریخ‌نگار، در کتاب «زنانی که زیر مقنعه، کلاهداری کردند؛ زندگانی ملک‌تاج خانم نجم‌السلطنه» پاره‌ای از دگرگونی‌های یادشده را روایت کرده است. او که از نوادگان و وابستگان خاندان‌های بزرگ قاجاری به شمار می‌آید، همچنین در پژوهش‌های خود از خاطره‌های خانوادگی بسیار بهره جسته است. وی می‌نویسد «از دستاوردهای انقلاب [مشروطه] تحول در وضع زنان و به خصوص مسئله تحصیل دختران بود. حرکت عده‌ای از زنان که اغلب از خانواده‌های روشنفکر طبقه متوسط جامعه بودند، توسط پدران، برادران و شوهرانشان- که فعال سیاسی و مشروطه‌خواهان بودند- تشویق می‌شد. جالب توجه است که مدارس اولیه با شور و اشتیاق بسیار توسط بانوان خیر و وطن‌پرست تشکیل شد، در روزنامه‌ها از زنان پایتخت دعوت به عمل آمد که به مدرسه بیایند و در مراسم امتحان دختران شرکت نمایند. در این‌گونه مراسم اعانه جمع می‌شد و گاهی هم سخنرانی‌هایی انجام می‌گرفت. نام مدارس بر مبنایی انتخاب می‌شد که مبادا در معرض حمله و تهمت بی‌دینی قرار گیرند از جمله "مستورات"، "ناموس"، "اناثیه"، "مخدرات"، "اسلامیه" نامگذاری شدند».
اتحادیه، «تشکیل انجمن، نامه‌نگاری به روزنامه‌ها و سپس نشر روزنامه زنانه» را از دیگر کنش‌های اجتماعی آنان در روزگار یادشده برمی‌شمرد «مدعی شدند که اکنون بیدار شده‌اند و درصدد نجات دختران از جهل و بی‌سوادی هستند، تا بتوانند فرزندانی وطن‌پرست تربیت کنند». این کوشش‌ها و کنش‌ها دستاوردهایی شایسته برای آنان به همراه آورد «حرکت زنان با همه فراز و نشیب انقلاب متوقف نشد و از آن پس در صحنه اجتماع باقی ماند و بالاخره دولت مجبور شد به خواسته‌های آنان توجه کند. نتیجه اساسی فعالیت زنان در راه تحصیل دختران و تبلیغاتی که در این راستا در مطبوعات انجام گشت، منجر به این شد که تحصیل دختران جدی‌تر تلقی گردد. در سال 1336 ق، دولت ده مدرسه ابتدایی دخترانه در تهران تاسیس کرد. پیش از این زرتشتیان و ارامنه نیز چندین مدرسه برای دختران تاسیس کرده بودند و مبلغین کاتولیک فرانسوی بعد از آذربایجان، در تهران نیز مدرسه‌ای برای پسران به نام سنت‌لویی و مدرسه‌ای نیز برای دختران به نام ژاندارک تاسیس کردند. نوه‌های نجم‌السلطنه و دختران جوان فرمانفرما همگی در مدرسه ژاندارک درس خواندند که توسط زنان تارک‌دنیای فرانسوی بنا نهاده شد». این تاریخ‌نگار پیامد این فعالیت‌ها را چنین ارزیابی می‌کند «به مروز حضور زنان در جامعه پررنگ‌تر می‌گشت».