روزنامه شهروند کد خبر: 127508 تاریخ خبر: ۱۳۹۶ دوشنبه ۷ اسفند اسراف، نتیجه حاتم بخشی آب و برق مجانی شدن آب و برق در مساجد میزان مصرف را 70‌درصد افزایش داد کارشناس منابع آب وزارت نیرو در پاسخ به «شهروند»: آب مجانی 48‌میلیارد تومان از درآمدهای آب و فاضلاب کم کرد مجانی شدن آب و برق در شرایطی است که یارانه‌های سنگین مزیت سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها را از بین‌ برده است سهیلا روزبان - شهروند| بعد از رایگان شدن آب و برق مساجد، حالا نوبت به مدارس رسیده است. طرحی که این روزها در مجلس درحال بررسی است، اعتراض بسیاری از فعالان این صنعت را در پی داشته است. غلامرضا خوش خلق، مدیرعامل برق منطقه ای تهران با انتقاد به این طرح بهارستان نشین ها، از تجربه تلخ آب و برق مجانی می گوید: <<بعد از مجانی شدن آب و برق در مساجد رشد مصرف در برخی از آنها تا 70 درصد افزایش داشت.>> او با بیان این که آب و برق دو کالایی است که ما از آیندگان قرض می کنیم، معتقد است که مجانی کردن آن به کسی کمک نمی کند و موجب افزایش مشکلات می شود. مسعود سرپک، مشاور شرکت برق منطقه ای تهران که دادن یارانه بدون تدوین یک سازوکار مشخص را غیرعقلایی می داند، به <<شهروند>> گفت: دولت می تواند اعلام کند که به ازای هر دانش آموز 5 کیلووات ساعت برق رایگان در اختیار مدارس قرار داده می شود و هزینه مابه التفاوت این میزان مصرف را خود مدارس باید پرداخت کنند. درواقع با این روش هم می توان از مدارس حمایت کرد و هم این که جلوی اضافه مصرف را گرفت. نوذری پور، معاون شرکت آب و فاضلاب تهران از دیگر مخالفان تصویب این طرح است که اجرای چنین قوانینی را ضد مدیریت مصرف می داند. او به <<شهروند>> گفت: نسل بعدی ما که اتفاقا با بحران شدید آب دست و پنجه نرم می کند، در مدارس امروز تربیت می شوند، باید به آنها از همین امروز مدیریت مصرف را یاد داد. 48 میلیارد تومان از درآمدهای آب و فاضلاب کم شد 25.5 درصد آب به حساب نشده در اقتصاد آب داریم. از این رقم حدود 13.5 درصد مربوط به هدررفت واقعی و نشتی های آب از شبکه مربوط است که مجددا وارد خاک و منابع آبی تجدیدپذیر می شود و 10.5 درصد هدررفت ظاهری آب است که بخشی از آن به اتصالات غیرقانونی برمی گردد. آن گونه که کارشناس منابع آب وزارت نیرو توضیح می دهد 2 درصد آبی که در کشور مصرف می شود معاف از پرداخت پول است. درواقع با یک حساب و کتاب سرانگشتی اگر سرانه مصرف آب شرب را 6میلیارد مترمکعب در نظر بگیریم حدود 120 میلیون مترمکعب آب سالانه توزیع می شود که هیچ پولی بابت آن دریافت نمی شود، اما درحالی بسیاری از شرکت های آب و فاضلاب شهری زیانده هستند که عدم پرداخت آب بها 48 میلیارد تومان از درآمدهای آن کم کرده است. فهمی می گوید: وقتی انتظار داریم که شرکت های آبفای کشور به صورت خصوصی اداره شوند، نباید چنین هزینه سنگینی را به آنها تحمیل کرد. البته این میزان توزیع آب صد درصد رایگان بدون درنظر گرفتن آب مدارس است. به طور قطع در صورت تصویب این قانون در مجلس، سهم آب رایگان از اقتصاد به 5 درصد افزایش می یابد. شرکت های زیانده آب و فاضلاب شهری البته این رقم جدای از زیان وارده به شرکت ها به دلیل غیرواقعی بودن آب بها در ایران است. آن گونه که بختیاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران به <<شهروند>> می گوید: متوسط هزینه تولید هر مترمکعب آب خام یک هزار تومان است، درحالی که همین آب تولیدی را به شرکت آب و فاضلاب تهران به قیمت هر مترمکعب ۶۰ تومان می فروشیم و درنهایت شرکت آب و فاضلاب نیز این آب را به ۴۰۰ تومان می فروشد، درحالی که برای شرکت آب و فاضلاب نیز هر مترمکعب ۱۵۰۰ تومان هزینه دارد. او با اشاره به این که امسال قیمت فروش آب خام به شرکت آب و فاضلاب ۱۵درصد افزایش یافته است، گفت: دولت ۲۰ درصد قیمت تمام شده آب را از مردم دریافت می کند، بنابراین می توان گفت آب ارزش واقعی خود را ندارد، به همین دلیل، مردم توجهی به هزینه ایجاد شده برای تولید آب ندارند و تلاشی هم برای مدیریت مصرف از خود نشان نمی دهند. درواقع اگر متوسط هزینه تولید آب را 1200 تومان در نظر بگیریم، دولت به ازای هر مترمکعب حدود 800 تومان یارانه پرداخت می کند. یارانه ای که در صورت ضرب در 6 میلیارد مترمکعب آب شرب مصرفی به عدد بزرگ 4.8 هزار میلیارد تومان می رسیم. شبکه فاضلاب از دیگر بخش هایی است که بیشتر هزینه های آن بر دوش شرکت های آبفاست. آن گونه که خلیلی، روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب به <<شهروند>> توضیح می دهد: شرکت ها تنها 70 درصد قیمت آب بها را به عنوان کارمزد شبکه فاضلاب از مشترکان دریافت می کنند. درحالی که جمع آوری فاضلاب حدود 1200 تومان مترمکعب آب می خورد، مشترکان آب تنها 280 تومان پرداخت می کنند؛ همین مسأله بار مالی سنگینی را به شرکت تحمیل می کند. پیشنهاد جدید برای کمک به مدارس برای کمک به مدارس اعتباری به طور اختصاصی جهت پرداخت هزینه های آب و برق در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شود تا خود این سازمان آن را مدیریت کند. خوش خلق، مدیرعامل شرکت برق منطقه ای تهران با تأکید بر این که قانونگذاران باید کمک کنند در منابع ملی صرفه جویی بیشتر شود، تصریح کرد: دقت نظر در قانونگذاری می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. او با اشاره به عبور موفق از پیک های سال های گذشته، علت آن را برنامه ریزی از نیمه دوم سال قبل عنوان کرد و گفت: امسال نیز از شهریورماه برای آماده سازی به منظور عبور موفق از پیک 97 با وجود عقب افتادگی هایی که در برق تهران هست، اقداماتی را شروع کردیم. خوش خلق با بیان این که ظرفیت منصوبه در تهران نسبت به متوسط کشور عقب تر است، اظهار داشت: نسبت ظرفیت منصوبه کل پست های کشور به پیک 2.5 برابر بوده، درحالی که این نسبت در برق تهران کمتر از 1.5 برابر است و این نشان می دهد که وضع در برق تهران حساس تر بوده و با خارج شدن یک ترانسفورماتور از مدار مشکلاتی ایجاد و حتی منجر به خاموشی هم می شود. عدم سرمایه گذاری به موقع و کندشدن روند آن از سال 83 با طرح تثبیت قیمت ها این مقام مسئول علت این امر را عدم سرمایه گذاری به موقع و کندشدن روند آن از سال 83 اعلام کرد و گفت: به دلیل تثبیت قیمت ها از آن سال و با توجه به این که هزینه تمام شده طرح ها در تهران نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر است و همچنین محدودیت هایی که در حین انجام طرح ها در تهران وجود دارد؛ ازجمله اخذ هزینه های حفاری بسیار زیاد توسط شهرداری، اخذ مجوز کار، اجازه انجام کار تنها از ساعت 11 شب تا 5 صبح همگی موجب شده تا هزینه تمام شده طرح ها نسبت به سایر نقاط کشور بیشتر شود. مدیرعامل برق منطقه ای تهران درخصوص طرح های در دست اقدام این شرکت جهت عبور مطمئن از پیک بار تابستان 97 نیز گفت: حدود 500 میلیارد تومان طرح به منظور عبور از پیک 97 در نظر گرفته شده که برخی به پایان رسیده و سایر این طرح نیز تا ابتدای سال آینده به پایان می رسد. خوش خلق با بیان این که تجربه نشان داده قیمت می تواند در مدیریت بسیار موثر باشد، یادآور شد: در سال90 با شروع هدفمندی یارانه ها و افزایش نرخ برق از 17تومان متوسط در کشور به 42تومان، رشد مصرف حدود 6 درصدی به صفر کاهش یافت و حتی حدود 2 درصد هم در این زمینه رشد منفی داشتیم که نسبت به سال 89 این کاهش مصرف نزدیک به 9 درصد گزارش شد. وی افزود: در سال بعد و با تغییر نرخ ارز و موازنه مالی این افزایش کمرنگ تر شد و به روال گذشته برگشت، بنابراین قیمت می تواند در مدیریت مصرف تأثیرگذار باشد، هرچند که ما به دنبال افزایش قیمت نیستیم. نصف مردم ایران زیر ۸ هزار تومان در ماه پول برق می پردازند <<نیمی از مردم ایران قریب به ۵۱ درصد از مشترکان ماهانه زیر ۸ هزار تومان پرداخت قبض برق دارند و در مجموع ۶۷ درصد مشترکان، هزینه زیر ۱۵ هزار تومان برای مصرف ماهانه برق که مهمترین حامل انرژی است، را می پردازند.>> با این وجود، واقعی شدن قیمت آب و برق در ایران مخالفان بسیاری دارد. هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در این باره می گوید: ارزان فروشی برق نه تنها کمکی به اقتصاد ملی نمی کند بلکه با یارانه ای که به صورت مستمر در راه مصرف این حامل مهم انرژی پرداخت می کنیم، در جهت عکس بهینه سازی مصرف حرکت می کنیم. معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی تصریح کرد: قیمت تمام شده تولید هر کیلووات ساعت برق بدون هزینه سوخت، 110 تومان در سال 96 است که به طور متوسط 66 تومان در هر کیلووات ساعت از مردم دریافت می شود.