رقابت شدید سازمانها موجب شده است توجه به کیفیت خدمات عامل مهمی براي موفقیت و بقاي آنها باشد. نگاهی به روند تحولات جاري در نظام آموزش عالی ایران حاکی از آن است که آموزش عالی باید ضمن توجه به بحران افزایش کمی و تنگناهاي مالی به حفظ، بهبود و ارتقاي کیفیت نیز بپردازد. چالشهاي مذکور از یک طرف، سبب دگرگونیهاي سازمانی نظیر استقلال و خودتنظیمی مراکز آموزش عالی شده و از طرف دیگر، تقاضا براي بهبود کیفیت و پاسخگوبودن این مراکز را افزایش داده است. روزبهروز شرایط بازاري بیشتر بر آموزش عالی حاکم میشود، به همان میزانی که تقاضا براي آموزش عالی بیشتر میشود.
پژوهش «بررسی وضع رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کیفیت خدمات دانشگاههاي دولتی شهر تهران» با هدف بررسی وضع رضایتمندي دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کیفیت خدمات دانشگاههاي دولتی شهر تهران زمستان سال 94 در فصلنامه آموزش مهندسی ایران منتشر شده است. در این پژوهش نوشته زهرا جعفري کرفستانی، مصطفی عزیزي شمامی و علی جعفري راد آمده است، با توجه به اینکه دانشجویان متقاضیان اصلی و بیواسطه خدمات آموزش عالی هستند، آگاهی از نظر آنها براي پایش کیفیت و شناخت نقاط ضعف و قوت خدمات آموزش عالی بسیار مفید و ضروري است.
یکی از موثرترین راهها براي بهبود کیفیت خدمات، توجه به مشتریان است. بیشتر تعاریف کیفیت زمانی که براي خدمات به کار گرفته میشوند، بر مشتري متمرکز هستند، به عبارت دیگر سنجش کیفیت خدمات برمبناي ادراك مشتري از خدمات صورت میگیرد.
با توجه به نتایج این پژوهش، کیفیت ازجمله نگرانیهایی است که همیشه نظامهاي دانشگاهی براي دستیابی به آن تلاش میکنند. اما به نظر میرسد تلاشهاي انجامگرفته در این زمینه در دانشگاههاي دولتی شهر تهران از نظر دانشجویان مثمرثمر واقع نشده است. هر چند تلاشهایی در دهه اخیر در رابطه با توسعه کمی آموزش عالی صورت پذیرفته است، اما به نظر میرسد که در زمینه کیفیت آموزش عالی دانشگاهها دچار مشکلاتی باشند. باید توجه داشت در صورتی که کیفیت مراکز آموزش عالی خوب نباشد، آینده علمی و فنی کشور اطمینانبخش نخواهد بود. کیفیت پایین آموزش به فقر نیروي انسانی متخصص و ماهر میانجامد و در نتیجه اهداف برنامههاي رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی کشور با مشکلات عمدهاي مواجه میشود و این امر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور را زیر سوال میبرد، چراکه نقش اساسی دانشگاهها همان اتخاذ راهبردي سنجیده براي توسعه و تربیت نیروي انسانی متخصص و ماهر در راه رشد و توسعه کشور است. درخصوص خدمات آموزشی مشخص شد رضایت دانشجویان دانشگاههاي دولتی شهر تهران از وضع کیفیت خدمات آموزشی در دانشگاه پایینتر از متوسط است. به نظر میرسد در این زمینه بین انتظارات دانشجویان و ادراكشان از وضع خدمات آموزشی در دانشگاه شکاف معناداري وجود دارد. گویی در دهه گذشته دانشگاهها با بالابردن ظرفیت پذیرش نتوانستهاند کیفیت لازم را در حیطه آموزش و یادگیري بالا ببرند، خصوصا در چندسال اخیر افزایش ظرفیتهاي دورههاي تحصیلات تکمیلی در دانشگاههاي دولتی تهدیدي براي حفظ کیفیت آموزش و یادگیري در دانشگاهها محسوب میشود. درخصوص خدمات پژوهشی مشخص شد رضایت دانشجویان دانشگاههاي دولتی شهر تهران از وضع کیفیت خدمات پژوهشی در دانشگاهها پایینتر از حد متوسط است. به نظر میرسد در این زمینه نیز دانشگاهها نتوانستهاند انتظارات دانشجویان را برآورده کنند، هرچند ما در عصر فناوري زندگی میکنیم، اما در همین دوره نیز بسیاري از دانشجویان براي دسترسی به پایگاههاي استنادي منابع بهروز و معتبر، آزمایشگاههاي مجهز و بسیاري از زیرساختهاي مربوط دچار مشکل هستند. ارتباط ضعیف دانشگاه با جامعه، بازار و صنعت موجب شده تا تحقیقاتی که هر ساله در دانشگاهها در قالب پایاننامهها و رسالهها، طرحهاي تحقیقاتی و مقالات انجام میشود، قابلیت کاربردي نداشته باشند. درباره وضع رفاهی مشخص شد رضایت دانشجویان دانشگاههاي دولتی شهر تهران از وضع رفاهی در دانشگاهها پایینتر از حد متوسط است. منابع مناسب، حمایت از دانشجویان، دانشکده و زیرساختهاي بنیادي یکی از محورهاي کیفیت خدمات دانشگاهها محسوب میشوند. در این زمینه نیز به نظر میرسد افزایش ظرفیت دورههاي تحصیلات تکمیلی بر کیفیت خدمات رفاهی دانشگاههاي دولتی شهر تهران اثرگذار بوده، به نحوي که بین ادراك و انتظار دانشجویان از کیفیت خدمات رفاهی شکاف معناداري وجود دارد. کمبود خوابگاههاي دانشجویی، پایینبودن کیفیت تغذیه دانشجویی، امکانات ورزشی، تفریحی و اردویی را میتوان بهعنوان نمونههایی از پایینبودن کیفیت خدمات رفاهی دانشگاهها ذکر کرد.