شهروند| «آمریکایی‌ها می‌توانند در ایران حساب بانکی باز کنند.» دیروز درکنفرانس ملی اقتصاد مقاومتی و برجام در مرکز مطالعات وزارت امورخارجه، موضوعات متعددی مطرح شد که این یکی از مهم‌ترین آنها بود. حمید قنبری معاون اداره تأمین اعتبارات ارزی بانک مرکزی گفت: درجدیدترین نظری که اداره خزانه‌داری آمریکا (اوفک) درچند روز گذشته درباره تحریم‌ها علیه ایران داده، امکان افتتاح حساب اشخاص آمریکایی که درایران زندگی می‌کنند، دربانک‌های ایران بلامانع است. درحالی که انتظار می‌رفت با توجه به تحریم‌های اولیه، آمریکایی‌ها برای مراوده با ایران با ممنوعیت مواجه باشند، اوفک درپاسخ به سوالی درباره امکان افتتاح حساب اشخاص آمریکایی در داخل ایران، پاسخ مثبت داده است. این مقام مسئول در ادامه گفت: مشکل سوییفت حل شده است. تحریم‌ها برای ایران پس از برجام لغو شد و به همین دلیل، تمامی بانک‌هایی که نام آنها از فهرست حذف شد، توانستند بار دیگر به این سیستم متصل شوند.
اکبر کمیجانی، قائم‌مقام بانک مرکزی هم گفت: رتبه ریسک ایران یک واحد کاهش یافته و این به این معناست که کشورهای خارجی با اطمینان بیشتری به مراودات تجاری با ایران می‌پردازند.
برجام جرایم بانک‌ها را کاهش داد
تحریم‌های باقیمانده ارتباطی با موضوع مذاکرات هسته‌ای ندارد. قنبری افزود: تحریم‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکا براساس سند برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) لغو شد و تحریم‌های باقیمانده که آمریکا قبل از‌سال 2006 علیه ایران وضع کرده است، ارتباطی با موضوع مذاکرات هسته‌ای ندارد.
قنبری همچنین تحریم‌ها را از حیث اجرا شامل دو دسته دانست و گفت: تحریم‌های ایران شامل دو دسته است: تحریم‌های مواد و کالاهای هسته‌ای و تحریم‌هایی که هدف هسته‌ای دارند، اما موضوع هسته‌ای ندارند.
این مقام مسئول بانک مرکزی به قوانینی اشاره کرد که موجب تهدید و محدودیت طرف‌های خارجی برای همکاری با ایران می‌شد و افزود: براساس یکی از این قوانین، شرکت‌های غیرآمریکایی که بیش از 20میلیون دلار درصنعت انرژی ایران سرمایه‌گذاری می‌کردند، مشمول جریمه می‌شدند؛ اما درقانون جامع تحریم‌های ایران این میزان به یک‌میلیون دلار کاهش یافت و هر شرکت آمریکایی که با ایران بیش از این رقم همکاری و معامله داشت، مشمول 6 مجازات از 9 مجازات تعیین‌شده می‌شد.
قنبری افزود: همچنین براساس تحریم‌های بانکی ایران که در سال 2010 تصویب شد، هرموسسه مالی که با بانک‌ها و موسسات اعتباری مشخص شده، ایران همکاری داشت، مشمول مجازات و تحریم می‌شد.
این مقام مسئول دربانک مرکزی گفت: تحریم‌های سوییفت را باید به دو دسته مقرره و فهرست نام بانک‌ها و موسسات بین‌المللی تقسیم کرد. برخی پس از اجرای برجام معتقد بودند که تحریم‌های سوییفتی لغو نشده و پابرجاست که درپاسخ به این موضوع باید گفت، فهرست تحریم‌ها برای ایران پس از برجام لغو شد و به همین دلیل، تمامی بانک‌هایی که نام آنها از فهرست حذف شد، توانستند بار دیگر به این سیستم متصل شوند.
او ضمن انتقاد از تداوم اظهارنظرها مبنی بر لغونشدن تحریم‌های سوییفت گفت: برخی با وجود اعلام مکرر بانک مرکزی و اعلام سوییفت مبنی بر برقراری ارتباط با ایران، می‌گویند؛ این ارتباط برقرار نیست، درحالی که این موضوع صحت ندارد.
کارگزاری‌های شبکه بانکی
از ٦٣٣ به ٣٣ واحد رسید
مدیرکل امور بین‌الملل بانک مرکزی گفت: بر اثر تحریم‌های اعمال‌شده تعداد کارگزاری‌های شبکه بانکی از 633واحد در سال 1385 به ٣٣ کارگزاری در دوران تحریم‌ها رسید.
حسین یعقوبی، نبود امکان نگهداری حساب‌های ارزی نزد بانک‌های خارجی، نبود امکان مبادلات ارزی، خریدوفروش اوراق قرضه و سپرده‌گذاری نزد بانک‌های کارگزار، میسرنبودن فروش اسکناس به بانک مرکزی، نفروختن طلا، افزایش هزینه تأمین طلا و اسکناس مورد نیاز، افزایش هزینه‌های نقل و انتقال ارزی، افزایش ریسک‌های عملیاتی، ایجاد وقفه در نقل و انتقال ارزی، کاهش و توقف فعالیت شعب بانک‌ها درخارج از کشور و قطع همکاری سوییفت با نظام بانکی کشور را از تأثیر تحریم‌ها بر روابط کارگزاری کشور عنوان کرد.
4/28میلیارد دلار از پول‌های بلوکه ایران پس از برجام آزاد شد
حسین یعقوبی مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی آزادسازی 16.4میلیارد دلار از منابع مسدودشده درآمدهای نفتی و آزادشدن 12میلیارد دلار از وجوه مسدودی بانک مرکزی پس از توافق اولیه برجام را از دستاوردهای این سند عنوان کرد. گفتنی است؛ هرگونه محدودیت در روابط کارگزاری، نقل و انتقالات ارزی و ارایه خدمات بانکی به متقاضیان و فعالان اقتصادی را با مشکل مواجه ساخته و به‌تبع آن فعالیت‌های تجاری و اقتصادی کشور متأثر خواهد شد. به گفته او بعد از برجام به طور کلی 4/82 میلیارد دلار پول بلوکه آزاد شده است.
با 238 بانک در دنیا ارتباط برقرار کردیم
یعقوبی درباره تأثیر برجام درنظام بانکی گفت: در دوران پسابرجام روابط کارگزاری با ٢٣٨ بانک دنیا شروع شد و درصد قابل توجهی از مشکلات مرتبط با گشایش حساب تبدیلات ارزی، سپرده‌گذاری ارزی، خریدوفروش طلا و اسکناس شامل دلار، کاهش هزینه‌ها برای نقل و انتقال ارزی صورت گرفت.
مدیرکل امور بین‌الملل بانک مرکزی ادامه داد: همچنین با رفع تحریم‌ها و اجرای برجام، بانک مرکزی 40 حساب نزد کارگزاران مختلف اروپایی و آسیایی افتتاح کرد. فعالیت شعب بانک‌ها درخارج ازکشور از سرگرفته شد و افتتاح دفتر نمایندگی بانک‌های خارجی، اتصال تمامی بانک‌ها به سیستم سوییفت از دیگر دستاوردهای رفع تحریم‌ها در پسابرجام است.
اگر ذخایر ما در بانکی مانده
به انتخاب خودمان است
مدیرکل امور بین‌الملل بانک مرکزی نبود امکان مدیریت ذخایر ارزی کشور را از مشکلات دوران تحریم بیان کرد و گفت: بانک مرکزی به نحوی عمل می‌کرد که در بازار ارز بین‌الملل و خرید الکترونیکی طلا و فلزات گرانبها فعال بود و حق انتخاب کارگزار را داشت، خریدهای طلا به خریدهای فیزیکی رسید که ریسک و هزینه بالایی داشت.
یعقوبی، شرایط دوران تحریم را غیرمعمول و غیراستاندارد بیان کرد و گت: پس از برجام بانک مرکزی هزینه‌های بالقوه و بالفعل ناشی از تحریم‌ها را محاسبه کرد.
امروز امکان دسترسی صد‌درصدی به منابع و انتقال آن برای بانک مرکزی به‌طور کامل فراهم است و اگر ذخایر ما در بانکی مانده، به تصمیم و اراده خود ایران بوده و اگر به جای دیگری انتقال یافته، باز هم به خواست ایران بوده، به شکلی که نه‌تنها حساب‌های بانک مرکزی بلکه حساب‌های شرکت ملی نفت در دسترس است.
رتبه ریسک کشور به 6 رسیده است
هنوز جای کار داریم. قائم‌مقام بانک مرکزی گفت: امروز تعداد روابط کارگزاری در پسابرجام به دوره پیش از تحریم‌ها رسیده است، اما از نظر تعداد بانک‌هایی که با بانک‌های ایرانی ارتباط دارند، هنوز به سطح قبل از تحریم نرسیده‌ایم.
اکبر کمیجانی اظهار داشت: امروز روابط بانکی درحال گذر از روزهای سخت است و ریسک کشور از منظر طرف‌های خارجی بهبود یافته و به رتبه 6 از 7 رسیده و امیدواریم در آینده کمتر هم شود.
او اظهار داشت: پیش از تحریم‌ها بانک‌های بزرگ و متوسط با بانک‌های ایرانی همکاری می‌کردند و ذخایر ارزی بانک مرکزی در بانک‌های کم‌ریسک و بی‌ریسک نگهداری می‌شد، اما بعد از برجام این ذخایر در بانک‌های خاص نگهداری می‌شود.
حال برجام خوب است
نتیجه اصلی برجام این بود که همه تحریم‌های سازمان ملل درعرصه نفتی و بانکی لغو شد که درحقیقت همان تحریم‌های سازمان مللی بود که شرایط سختی را برای اقتصاد ایران فراهم کرده بود که یکی از آنها هزینه بالای نقل و انتقال وجوه بانکی بود.
قائم‌مقام بانک مرکزی به آغاز شوک نفتی از فصل پایانی سال 1393 اشاره کرد و گفت: با آغاز سال 1394 کاهش درآمدهای نفتی سبب شد تا با رکود مجدد در اقتصاد مواجه شویم که خوشبختانه شدت آن مثل رکود سال‌های 1390 و 1391 نبود.
کمیجانی گفت: در زمان تحریم‌ها به خریداران نفت ایران تکلیف شده بود هر 6ماه، 20درصد از خرید خود کم کنند و آمارها نشان می‌دهد صادرات به زیر یک‌میلیون بشکه در روز رسیده بود، اما بعد از برجام این رویه معکوس شد و چند ماه پیش وزارت نفت اعلام کرد؛ تولید نفت به مرز زمان قبل از تحریم نزدیک شده است. روی کارآمدن ترامپ نگرانی‌های زیادی به دنبال داشت. قائم‌مقام بانک مرکزی به سیاست‌های آمریکا بعد از انتخاب ترامپ اشاره کرد و گفت: خوشبختانه آقای عراقچی می‌گوید؛ حال برجام خوب است و درست است که آمریکا بدعهدی داشته، اما آثار پایبندنبودن آن، برایش هزینه داشته است.
اگر تحریم‌ها برگردد، چه می‌شود؟
قنبری معاون اداره تأمین اعتبارات ارزی بانک مرکزی درباره بازگشت تحریم‌ها گفت: در متن قطعنامه 2231 و همچنین درمتن برجام قید شده است که درصورت بازگشت تحریم‌ها معاملات و قراردادهایی که از تاریخ اجرای برجام تا تاریخ بازگشت تحریم‌ها انجام شده‌اند، مشمول مجازات قرار نخواهند گرفت و علاوه براین، پرداخت بهای کالاها و خدماتی که به ایران ارایه شده‌اند، مطابق ترتیبات اولیه مورد توافق انجام خواهد گرفت.