گروه اقتصادی| قیمت نفت در طی روزهای اخیر با کاهش مواجه شده است. بر این اساس قیمت نفت برنت دریای شمال طی روز گذشته با 1.86 دلار کاهش نسبت به روز یکشنبه به زیر 90 دلار سقوط کرده و به 88.35 دلار در هر بشکه رسید. بر همین اساس هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز 84.67 دلار دادوستد شد که با 1.15 دلار کاهش، نزول قیمت 1.34درصدی را نسبت به روز یکشنبه تجربه کرده است. این درحالیست که سازمان کشورهای تولید و صادرکننده نفت، اوپک، نیز اعلام کرد هر بشکه سبد نفتی این سازمان، روز پنجشنبه با کاهش 5 سنتی نسبت به روز پیش از آن 88.27 دلار معامله شد. به این ترتیب باز هم رکورد کمترین قیمت سبد نفتی اوپک در سال 2014 شکست. روز چهارشنبه قیمت این نوع نفت با کاهش 1.05 دلاری از 89 دلار به 88 دلار تنزل یافته بود. گفتنی است بالاترین قیمت سبد نفتی اوپک در 19 ژوئن برابر با 110.26 دلار رقم خورد. این نوع نفت از آن زمان تاکنون حدود 22 دلار از ارزش خود را از دست داده است. البته اعضای اوپک هنوز واکنشی درخصوص کاهش قیمت نفت ارایه نداده‌اند اما ظاهرا عربستان با افزایش عرضه در این زمان باعث کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است و از برخی کشورها خواسته است که از روند کاهش تدریجی قیمت نفت حمایت کنند. گفته می‌شود که این اقدام عربستان با هماهنگی ایالات متحده برای فشار آوردن به ایران و روسیه دو تولید‌کننده بزرگ نفت که مورد تحریم کشورهای غربی واقع شده و از نفت به‌عنوان حربه برای مقابله با تحریم استفاده می‌کنند اتخاذ شده است. عربستان از قیمت نفت راضی است. عربستان سعودی به آرامی به شرکت‌کنندگان بازار نفت اعلام کرده دولت این کشور از سطح پایین‌تر قیمت‌ها برای بازه زمانی طولانی حمایت می‌کند. این امر تغییری سریع در سیاست‌گذاری است که هدف احتمالی آن کند کردن روند گسترش صنعت نفت تولیدکنندگان رقیب و به‌خصوص کند کردن روند تولید نفت و گاز شل در آمریکا و شاید جنگ نفتی با ایران و روسیه باشد.
واکنش روس‌ها
البته بعد از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی مقامات روسیه نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. بنا به گزارش بیزینس اینسایدر، مقامات روسی اعلام کرده‌اند عربستان‌سعودی با ارایه تخفیف قابل توجه در فروش نفت خود قصد دارد تا قیمت جهانی این حامل انرژی را به 80 دلار در هر بشکه کاهش دهد. معاون شرکت نفت دولتی روسیه، روسنفت، نیز اعلام کرد، عربستان‌سعودی با اهداف سیاسی درحال کاهش عمدی قیمت نفت در بازارهای جهانی است. با کاهش قیمت جهانی نفت، نیاز این کشور به دریافت کمک‌های مالی خارجی بیش از پیش افزایش خواهد یافت که به دلیل اعمال تحریم از سوی غرب علیه این کشور، دستیابی به منابع مالی خارجی بیشتر برای این کشور بسیار دشوار خواهد بود.
در پی جنگ نفتی با عربستان نیستیم
البته موضوع دیگر به ایران دیگر کشور بزرگ تولید‌کننده نفت عضو اوپک برمی‌گردد که ظاهرا به‌رغم توافق با اعضای اوپک درخصوص ثابت نگه داشتن میزان تولید با اقدام یکطرفه عربستان درخصوص کاهش عرضه مواجه شده است. پیش از این مقامات وزارت نفت ایران اعلام کرده بودند که در پی راه انداختن جنگ نفتی با عربستان نیستند اما بعد از افت قیمت نفت عربستان در بازارهای جهانی آنها هم قیمت نفت ایران را کاهش دادند. سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت و مسئول فروش نفت ایران در این خصوص گفت: ایران قیمت رسمی نفت خود را کاهش داده است اما این به معنای جنگ قیمتی با عربستان نیست. قمصری همچنین تأکید دارد که قیمت رسمی نفت عربستان در ماه جاری در همه بازارها نسبت به ماه گذشته کاهش یافته و طبیعی است که قیمت نفت ایران نیز متناسب با قیمت نفت عربستان کاهش پیدا خواهد کرد و این مسأله را ناشی از دلایل فنی مربوط به عرضه و تقاضا می‌داند. وی همچنین در گفت‌وگوی دیگری گفته است: «عربستان سعودی با توجه به شرایط بازار، فرمول فروش قیمت نفت خود را تغییر داده است و ایران هم متناسب با شرایط بازار قصد دارد فرمول فروش قیمت نفت خود را تغییر دهد،» اما قمصری هدف ایران از این تغییر فرمول فروش نفت خام را نیز به هیچ‌وجه رقابت با عربستان‌سعودی و سایر کشورهای عضو اوپک در بازار نفت نمی‌داند. با وجود این‌که خود می‌گوید: «پیش‌بینی می‌شود این تغییر فرمول به‌زودی در بازار فروش
تک محموله نفت خام نیز تأثیرگذار باشد.»
عدم رعایت توافق اخلاقی توسط عربستان
حسن مرادی عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس و کارشناس مسائل نفتی درخصوص اقدام عربستان در افزایش عرضه نفت به «شهروند» می‌گوید: در اوپک سوای توافقات و عهدنامه‌های رسمی که یکسری توافقات اخلاقی وجود دارد که اعضا ملزم به رعایت آن هستند. این توافقات و معیار‌های اخلاقی در شرایطی که وضع بازار در شرایط خاص قرار دارد برقرار و توسط اعضا رعایت می‌شود اما ظاهرا بعضی از اعضای اوپک مانند عربستان از نقض کردن این توافق‌های اخلاقی ابایی ندارند و با انجام مواردی مانند رشد یا کاهش عرضه در موارد خاص عملا توافق اخلاقی را نقض می‌کنند.
وی می‌افزاید: با این اتفاق شاهد کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی هستیم و کشوری مانند عربستان در این شرایط که دست به افزایش عرضه زده علاوه بر
وارد کردن زیان به اقتصاد کشور خود توافق اخلاقی اعضای اوپک را نیز زیر سوال برده است.
این کارشناس مسائل نفتی به تحریم‌های
اعمال شده علیه ایران و روسیه به‌عنوان دو تولید‌کننده بزرگ نفت اشاره کرده و این اقدام را به نوعی مانعی برای کسب درآمد‌های نفتی توسط ایران و روسیه دانسته و معتقد است: طبیعی است کشوری مانند روسیه که در ردیف تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان قرار دارد بعد از چنین اقداماتی بیکار نمانده و با در پی گرفتن اقدامات تلافی‌جویانه در پی جبران برآید. این موضوع با توجه به این‌که روسیه نقش مهمی در بازارهای جهانی ایفا می‌کند چندان دور از ذهن نیست.
سرمای هوا قیمت را گران می‌کند
مرادی درخصوص آینده بازار نفت پیش‌بینی می‌کند: این‌گونه فراز و نشیب در بازار نفت همواره وجود داشته و در برخی از اوقات شاهد کاهش قیمت نفت در برهه‌های مختلف هستیم اما پیش‌بینی می‌شود با سرد شدن هوا شاهد افزایش تقاضا در بازارهای جهانی باشیم و در پی افزایش تقاضا قیمت نیز با رشد همراه
خواهد شد.
وی درخصوص راهکاری که باید از سوی کشورمان در این شرایط اتخاذ شود، خاطرنشان می‌کند: در این‌گونه شرایط باید سعی کنیم تا با استفاده از روابطی که با دوستان خود در اوپک داریم آنها را متقاعد کنیم که آن‌گونه که می‌خواهیم شرایط تولید وبه تبع آن قیمت‌گذاری در اوپک را پیش ببریم.