شهروند| 10روز از فاجعه پلاسكو می‌گذرد، 10روزی که برای آتش‌نشان‌ها، خانواده قربانیان، کسبه مالباخته پلاسکو و شاید میلیون‌ها نفر از ایرانیان، سخت گذشت. هربار که آواری برداشته شد و جنازه‌ای بیرون آمد، دل خیلی‌ها سوخت. دل همه آنهایی که یا عزیزشان را از دست دادند یا مالشان را. آواربرداری از ساختمان 15 طبقه پلاسکو دیروز عصر، به صورت رسمی تمام شد. ساختمانی که با شکسته‌شدن کمرش، « 1500میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشت.»
دیروز صبح، تریبون نمازجمعه، میهمان ویژه‌ای داشت، کسی که از دل آواره‌های پلاسکو بیرون آمده بود. امیر مهدیانی، یکی از فرمانده‌های آتش‌نشانی، دیروز درپیش خطبه‌های نمازجمعه، سخنرانی که نه، درد دل کرد. وقتی از مجلس و دولت خواست تا امکان ورود تجهیزات آتش‌نشانی به کشور را آسان و چگونگی بهره‌مندی نیروهای آتش‌نشانی از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور را اصلاح کنند. مشکل اما تنها به ورود این تجهیزات محدود نمی‌شود، بودجه‌ای را هم که برای خرید این تجهیزات درنظر گرفته‌اند، هم داده نمی‌شود. دریک هفته گذشته، رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر تهران، بارها این ماجرا را اعلام کرد که از‌سال 92 تاکنون، حدود 198ميليارد تومان از بودجه‌هاي سازمان آتش‌نشاني اختصاص نيافته است: «در بودجه سال‌جاری و براساس مصوبه شورای شهر ۱۴۰میلیارد تومان ازمحل ۲درصد عوارض ایمنی ساختمان‌ها برای توسعه ایستگاه‌های آتش‌نشانی، تأمین تجهیزات مورد نیاز و آموزش پرسنل پیش‌بینی شده که شهرداری به آتش‌نشانی ۱۲۰میلیارد تومان ابلاغ کرده است. از این ۱۴۰میلیارد تومان تاکنون ۵۴میلیارد تومان کسب شده، ولی ۲۱میلیارد و500میلیون تومان به آتش‌نشانی پرداخت شده است.» او روزگذشته نيز درشبكه‌هاي اجتماعي خود جدول اعتبارات سال 92 تا 95 را منتشر كرد. براساس این جدول، از ابتدای سال 92 تا این تاریخ، اعتبار مصوب شورا برای توسعه ایستگاه‌های آتش‌نشانی، ارتقای تجهیزات و آموزش پرسنل، 492میلیارد تومان بوده که شهرداری 198میلیارد تومان از آن را تخصیص نداده است. مبلغ پرداختی به سازمان طی سال‌جاری تا روز شنبه دوم بهمن 21میلیارد و500میلیون تومان بوده که با تخصیص‌های هفته جاری به 50میلیارد تومان رسیده است. حافظی اینها را درکانال تلگرامی‌اش نوشته بود و درجلسه غيرعلني روز يكشنبه نيز مواردي از اين دست را مطرح كرد: «کمیسیون سلامت شورای شهر تهران سال گذشته برای تأمین تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشانی درخواست ارایه لیست کرد که دراین لیست اقلام متعددی ازجمله بالابر، نردبان، دستگاه برش صنعتی فولاد و جرثقیل‌های 300 و 450 تن وجود داشت. بودجه مورد نیاز برای خرید این اقلام 92میلیارد تومان برآورد شده و پیش‌بینی می‌شد این بودجه از محل 140میلیارد تومان بودجه سازمان آتش‌نشانی تأمین شود، اما شهرداری قول داد که این بودجه را از محل دیگری تأمین کند، اما این بودجه از هیچ محلی توسط شهرداری تهران تأمین نشد. بدون شک اگر تجهیزات مورد نیاز آتش‌نشانی خریداری می‌شد، چه بسا بسیاری از مشکلاتی که الان شاهد آن هستیم، وجود نداشت.»
رويه مديران شهري تهران در اختصاص بودجه به سازمان آتش‌نشاني درشرايطي است كه مقايسه بودجه آتش‌نشانی در بریتانیا و ژاپن نشان مي‌دهد كه اين عدد در‌سال 2015 به ترتيب برابر ۳,۶۱میلیارد دلار و ۲.۲میلیارد دلار بوده، اما براساس مصوبات شورای شهر تهران كل بودجه آتش‌نشاني سال ۹۵ برابر ۵۳۵میلیارد تومان بوده است.
اگر فداکاری آتش‌نشانان نبود، ساختمان 2ساعت زودتر می‌ریخت
امیر مهدیانی، یکی از فرمانده‌های سازمان آتش‌نشانی، از پشت تریبون نمازجمعه حرف‌های دیگری هم زد: «جای تأسف دارد که تعدادی از شهروندان درطبقات حضور داشتند و خارج نمی‌شدند. در اتفاقات دیگر هم تمام مردم درصحنه می‌مانند. من زمانی که از طبقات بالا می‌رفتم، چند 100نفر از مردم را می‌دیدم. اگر از جان‌گذشتگی نیروهای ما نبود و ساختمان را خنک و آتش را خاموش نمی‌کردند، ساختمان دوساعت زودتر فرو می‌ریخت و صدها نفر زیر آوار می‌ماندند، اما آنها جان خود را دادند که مردم به موقع از صحنه فرار کنند.» او با اشاره به وضع نامناسب ایمنی دربرخی ساختمان‌ها به‌خصوص تجاری درنقاطی مانند بازار تهران، خیابان جمهوری و... توضيح داد: «این ساختمان 1500میلیارد تومان خسارت دیده است. می‌شد تنها یک‌درصد آن را برای ایمنی هزینه کرد. اگر درصد ایمنی در ساختمان‌ها بالا برود، این فجایع نیز از بین می‌رود.» مهدیانی به درنظر گرفتن شغل آتش‌نشانی به گروه مشاغل سخت و زیان‌آور اشاره كرد: «ما برای تصویب این موضوع از مسئولان تشکر می‌کنیم. من به‌عنوان یک مدیر، نیروی جوان را در سن 20 تا 21سال استخدام می‌کنم، اما قانون مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گوید؛ زمان استفاده از این قانون حداقل 50سالگی است؛ این یعنی نیرو 30سال کار کرده است، پس هیچ مزایایی برای ما ندارد. مجلس و هر ارگانی که می‌تواند کمک کند تا این مورد حل شود، چراکه نیروها وقتی به سن من برسند، فرسوده می‌شوند.»
شهرداري امسال دو ساختمان را پلمپ كرد
با گذشت 10 روز از فاجعه پلاسكو، هنوز هم رئيس شوراي شهر تهران با اين عنوان كه «شهرداری تهران نمی‌توانسته بیش از اخطار اقدامی کند» مجموعه شهرداري را از هر گونه اتهامي مبرا مي‌داند؛ حتي معاون شهردار هم مي‌گويد «شهرداري اختيار پلمپ ساختمان‌هاي در حال بهره‌برداري را ندارد»؛ در حالي كه از ابتداي سال 95 تا كنون شهرداري تهران ساختمان‌هاي زيادي را پلمپ كرده است. از زماني كه ساختمان پلاسكو فروريخت، دو نوع موضعگيري از سوي مدافعان شهردار مطرح بود. نخستين ديدگاه عنوان مي‌كند كه «شهرداري مسئوليت پلمپ نداشته است.» دومين ديدگاه هم به مسأله بيكاري كارگران شاغل در صورت پلمپ اشاره دارد. صحبت‌هاي تازه مهدي چمران با ايلنا هم به همين موارد اشاره دارد: «اگر شهرداری این ساختمان را یک روز تعطیل می‌کرد، برای 3هزار فردی که در این ساختمان کار می‌کرده‌اند، مشکلاتی ایجاد می‌شد. همچنين باید بررسی شود که چرا نسبت به این اخطارها اقدامی نشده است؛ زیرا شهرداری تهران نمی‌توانست بیش از این اقدامی کند و لازم بود كه دستگاه‌های دیگر نیز به مسأله ورود کنند.» او يك‌بار ديگر اين موضوع را مطرح كرد: «در لایحه برنامه ششم توسعه به دولت پیشنهاد دادیم افرادی در شهرداری به‌عنوان ضابط قوه قضائیه درنظر گرفته شوند تا در مواجهه با این موارد بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند؛ اما این موضوع باید به صورت قانونی به تصویب برسد.» چمران مي‌گويد كه در صورت تصويب اين پيشنهاد مشكل حل مي‌شود.
ناصر اماني، معاون شهردار اما معتقد است: «طبق قانون، شهرداری به هیچ عنوان برای آن‌که مجتمعی مانند پلاسکو را به دلیل رعایت‌نکردن مسائل ایمنی پلمپ کرده و ببندد، اختیاری نداشته است.» او گفت: «آنجا که شهرداری اجازه دارد برخورد کند، مانع فیزیکی بگذارد و پلمپ کند، جایی است که شهرداری رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ را دارد و درواقع حکم قضائی برای ساختمانی صادر شده و این در حالی است که در ساختمان پلاسکو اصلا مشکل بنا وجود نداشته و بحث تغییر کاربری هم نبوده است و اخطارهایی که شهرداری به مالکان ساختمان پلاسکو داده، رعایت دستورالعمل ایمنی است که توسط سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران صادر شده است. اين سخنان در شرايطي است كه ساختمان وزارت صنعت در ارديبهشت ماه امسال به دليل 20 ميليارد تومان بدهي از سوي شهرداري پلمپ شد. مهر ماه امسال نيز شهرداري تهران ساختمان هنرمندان پیشکسوت كه 50سال قدمت دارد را پلمپ كرد؛ در حالي كه مديران موسسه برای انجام تعمیرات هماهنگي‌هاي لازم را با شهرداري انجام داده بودند. ساختمان باشگاه استقلال هم از ديگر ساختمان‌هايي است كه در خرداد سال گذشته به دليل عدم پرداخت هزينه تغيير كاربري و بدهي مالياتي به شهرداري پلمپ شد.
كوچ اجباري پلاسكونشينان
از همان روزهای نخست كه پلاسكو فرو ريخت، مسئولان برای بازسازی ساختمان پلاسکو، اسکان موقت کسبه و پیدا‌کردن نقطه‌ای برای اسکان کوتاه‌مدت چند ساله کاسبانی که سرقفلی‌شان در این حادثه از بین رفته بود، وعده‌های بسیاری دادند و جلسات زیادی هم برگزار شد. بنیاد مستضعفان اعلام کرد که تلاش می‌کند در مدت دو سال این ساختمان را با رعایت ضوابط و مقررات و باکیفیت بالا بسازد و واحدهای آن را به ذینفعان واگذار کند؛ اما تا آن زمان محلی به صورت موقت باید در اختیار واحدهای صنفی قرار گیرد. تاکنون سه ساختمان «فروشگاه قدس در میدان خراسان»، «فروشگاه قدس در مولوی» و «فروشگاه قدس در خیابان زرتشت» از سوي بنياد براي استقرار كسبه پيشنهاد شده است؛ اما کسبه پلاسكو تمايلي به پراكنده‌شدن در چند پاساژ ندارند و مجتمع تجاری «نور» واقع در تقاطع خیابان ولیعصر-طالقانی را به‌عنوان پيشنهاد مطرح كرده‌اند.