عبدالله مستوفی و گزارشی از دندان‌سازی در ایران عصر قاجار
 
صد تا يكي درست از آب بيرون نمي‌آمد
 

 

عبدالله مستوفی در کتاب «شرح زندگانی من» روایتی جذاب از دندان‌سازی در ایران عصر قاجار به دست می‌دهد «دندانسازي در ايران هيچ نبود. اطباء و جراحها بمعالجه لثه ميپرداختند و اگر حاجتي بدندان‌كشي پيدا ميشد، بدستور طبيب سلمانيها باين كار ميپرداختند. ناصر الدين شاه در سفر دوم خود بفرنگ يكنفر دندانساز هم بايران آورد و بعد از چندي دكتر هبنت جانشين او شد ولي عامه مردم هنوز بگذاشتن دندان عاريه عادت نداشتند و حتي از اعيانهم كسي رجوعي باين دكتر نميكرد. سلمانيها همچنان بدندانكشي خود مشغول و با كلبتين‌هاي ساخت اصفهان كار خود را بدون هيچ تزريق انجام ميدادند و بعضي از آنها واقعا زبردست بودند».
او سپس به رخدادی اشاره می‌کند که موجب شده است با وجود واهمه فراوان، دندان عقل خود را یک دلاک بسپرد «در سي سال قبل كه دندانساز زياد و كمتر كسي از شهريها براي دندان‌كشي بسلماني رجوع ميكرد، وقتي براي سركشي بعلاقه ساوجبلاغ رفتم، ده بيست روزي آنجا ماندم، دندانهاي من پيوره داشت و دكتر استمپ آلماني دكتر دندان من بود و مثل تمام مبتلايان باين مرض هرچندي يكبار يكي از دندانهاي من با كلبتين فرنگي و تزريق قبلي شهيد ميشد. در مدت اقامت ده، نوبت بدندان عقل من رسيده و خيلي عذابم ميداد. يكشب تا صبح نخوابيدم، صبحي گفتم اسبها را حاضر كردند كه فقط براي همين عمل يكشب در راه بخوابم و بشهر بيايم و خود را از درد خلاص كنم. رحمن نام دلاك ده كه گاوبندي هم داشت، نميدانم براي چه‌كار زراعتي آمده بود مباشر را ملاقات كند شنيد كه من براي كشيدن دندان ميخواهم بشهر بروم به منزلش مراجعت كرد و كلبتين خود را برداشت و آمد. يكي توي اطاق آمده گفت رحمن كاري دارد گفتم بيايد. از در وارد شد در حاليكه كلبتين خود را در دست داشت گفت شنيده‌ام براي كشيدن دندان ميخواهيد بشهر برويد، من در اين كار مهارت زيادي دارم. من ابتدا خيلي انكار كردم و گفتم دندان آخري است و خيلي مشكل است گفت برعكس اين دندان دو ريشه بيشتر ندارد و چون دندان بيكاره‌ايست خيلي محكم هم نيست. همين چند كلمه حرف منطقي و قوت نفس و اعتماد بعملي كه جوان سلماني دهاتي از خود ظاهر ساخت و اصراريكه كرد اعتماد در من ايجاد نمود. لگن آوردند بمجرد گشودن دهان بفاصله نيم دقيقه دندان با دو ريشه كامل آن ميان لگن بود. معهذا تصديق ميكنم اين كار من تهور بيموردي بوده است كه صد تا يكي درست از آب بيرون نميآيد».


 
http://shahrvand-newspaper.ir/News/Main/86447/صد-تا-يكي-درست-از-آب-بيرون-نمي‌آمد