شهروند| با این‌که فدراسیونی به نام بازی‌های بومی و محلی در ورزش کشورمان فعالیت می‌کند اما به جز برگزاری جشنواره‌های محدود در برخی از روستاهای کشور شاید مردم عادی که علاقه زیادی هم به فعالیت این رشته‌ها دارند، نمی‌دانند چطور باید این بازی‌ها را به صورت حرفه‌ای دنبال کنند. آن‌قدر گستردگی بازی‌های سنتی اصیل در سراسر کشور بالاست که شاید به خیلی از این بازی‌ها پرداخته هم نشود. ازسوی دیگر دنیای مدرن و گسترش فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای باعث غریبه‌بودن نونهالان با بازی‌های سنتی شده است.
کشتی چوخه درحال نابودی
کشتی چوخه یکی از رشته‌هایی است که از گذشته در خراسان به صورت جدی دنبال شده و حتی شاید تماشاگران حاضر در مسابقات این رشته گاهی اوقات از مسابقات فوتبال هم بیشتر شود. امیر رشید لمیر، یکی از مسئولان هیأت کشتی خراسان‌رضوی دراین‌باره می‌گوید: «زیباترین کشتی سنتی که می‌تواند وجود داشته باشد را داریم اما آقایانی که مسئول آن هستند، حاضر نشدند به زیرمجموعه فدراسیون کشتی بیایند و قبول کردند که زیرمجموعه فدراسیون بازی‌های بومی و محلی باشند که شاید کمترین ارتباط را دارد و جایگاهشان آن‌جا نیست. خودشان نیز می‎دانند اگر به فدراسیون کشتی بیایند، چقدر مورد توجه قرار می‌گیرند و احیا خواهند شد اما باید بگویم که این ورزش اصیل ایرانی و خراسانی درحال نابودی است.»
گستردگی پایین
بارها ازسوی مسئولان و مقامات شنیده‌ایم که بازی‌های سنتی باید در سطح کشور گسترش یابد و حتی احیا شود اما به نظر می‌رسد تلاش زیادی برای گستردگی این بازی‌ها در سطح کشور نمی‌شود. این بازی‌های محلی هرکدام مربوط به منطقه جغرافیایی خاصی هستند و هنوز هم فقط درهمان منطقه ازسوی اهالی روستاها پیگیری می‌شوند. بازی «کپگ» درمناطق جنوبی، «شتردوانی» در بندرترکمن، «آغوزكا یا گردو بازی» در مازندران و خیلی از بازی‌هایی که مربوط به یکی از استان‌های کشور است، شاید حتی نامش برای خیلی از مردم غریبه باشد. به نظر می‌رسد برای احیای این بازی‌ها باید حداقل رشته‌های محبوب را به صورت مسابقات کشوری برگزار کرد.
چرا فقط در روستا؟
از نام بازی‌های بومی و محلی می‌توان متوجه شد که این بازی‌ها در روستاها شکل می‌گیرد و هرکدام تاریخچه خاص خود را دارد اما چرا نباید برای گسترش بازی‌های جذابی که می‌تواند مورد علاقه خیلی مردم شهرنشین باشد، در سراسر کشور تلاش کنیم؟ به نظر می‌رسد نگاه فدراسیون نیز فقط به برگزاری جشنواره‌های محدود در روستاهای کشور است. به گفته رئیس فدراسیون 63‌هزار روستا در سراسر کشور وجود دارد که برای سفر مسئولان این فدراسیون به این تعداد روستا 200‌سال زمان نیاز است! بنابراین با فرهنگ‌سازی و آموزش بازی‌های سنتی می‌توان گستردگی بیشتری به این بازی‌ها داد.
جعفری: گسترش بازی‌های سنتی
نیاز به عزم ملی دارد
غلامرضا جعفری، رئیس فدراسیون ورزش‌های بومی و محلی درباره وضع کشتی چوخه که به گفته کارشناسان درحال نابودی است، به «شهروند» می‌گوید: «درباره این رشته با فدراسیون کشتی تفاهم کرده بودیم که کار توسعه‌ای آن برعهده ما باشد و بحث قهرمانی و برگزاری مسابقات کشوری دراختیار فدراسیون کشتی قرار بگیرد. البته این اتفاق با پیشنهاد خود فدراسیون کشتی رخ داد که قرار بود تمام کشتی‌های محلی را زیرمجموعه خود قرار دهد. ما انجمن چوخه داریم و یک‌میلیارد تومان هم روی آن سرمایه‌گذاری شده اما باید درنشستی تخصصی این موضوع پیگیری شود.»
وی در رابطه با گستردگی پایین بازی‌های بومی و محلی می‌افزاید:   «ما هم قبول داریم که طبق فرمایشات مقام معظم رهبری باید بازی‌های سنتی ما به کل دنیا شناسانده شود اما برای این کار باید ساختار داشته باشیم. مثلا باید بتوانیم کشتی چوخه را از خراسان بیرون بیاوریم و کل کشور با این رشته آشنا شوند. البته اقداماتی هم دراین‌باره انجام گرفته و ما هم اکنون لیگ کشتی چوخه داریم. نباید فکر کنیم که بازی‌های سنتی فقط مختص به روستاهاست و حتی شاید افرادی که در شهرها زندگی می‌کنند،‌ خیلی بیشتر محتاج انجام چنین بازی‌هایی باشند.»
رئیس فدراسیون ورزش‌های بومی و محلی خاطرنشان می‌کند:   «برای این‌که گستردگی بالایی را شاهد باشیم، نیازمندیم که سازمان‌های دیگر مثل شهرداری‌ها به ما کمک کنند. واقعیتش را بگویم؛ منابع ما در فدراسیون بسیار محدود است و به خاطر همین بیشتر مسابقات در روستاها برگزار می‌شود. یکی از ابزار ما می‌تواند رسانه ملی باشد که هیچ توجهی به بازی‌های سنتی نمی‌کند و فقط به فوتبال توجه می‌شود. باید فراتر از ورزش به بازی‌های سنتی نگاه کنیم و حتی مجلس و شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز پای کار بیایند. برای گستردگی بیشتر بازی‌های بومی و محلی نیاز به یک عزم ملی داریم. وزارت علوم نیز می‌تواند در دوره‌های کاردانی و کارشناسی واحدی را به بازی‌های بومی و محلی اختصاص دهد.»
بازی‌های سنتی حفظ شوند
اگر به اطراف خود نگاه کنیم، خوب متوجه می‌شویم که برخلاف یکی، دو دهه قبل خردسالان هم به جای بازی درکوچه و خیابان در خانه نشسته و مشغول بازی‌های رایانه‌ای هستند. درست است که در دنیای مدرن زندگی می‌کنیم اما با نگاهی به تاریخچه بازی‌های سنتی ایرانی می‌توانیم دریابیم که عبورکردن از روی این تاریخچه کار راحتی نیست. به نظر می‌رسد فدراسیون بازی‌های بومی و محلی به تنهایی قادر نیست که بار سنگین بازی‌های سنتی که تعدادشان سر به فلک می‌کشد را به دوش بکشد. برای فرهنگ‌سازی و گسترش این بازی‌ها نیاز است که وزارت ورزش که دفتری به نام توسعه بازی‌های سنتی را درخود جای داده، ورود کرده و از فدراسیون‌های دیگر نیز کمک بخواهد. حتی برخی از بازی‌های زیرمجموعه فدراسیون بومی و محلی با سایر فدراسیون‌ها تداخل دارد. مثلا کشتی چوخه زیرنظر فدراسیون کشتی هم فعالیت می‌کند یا طناب‌کشی درفدراسیون انجمن‌های ورزشی دنبال می‌شود. در هرصورت باید اقدامی کرد تا درکنار ورزش حرفه‌ای آیین ایرانی در ورزش فراموش نشود.