علیرضا سلیمی معاون داوطلبان هلال‌احمر استان اصفهان
سازمان‌های مردم‌نهاد به تشکل‌های غیردولتی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی اطلاق می‌شود که از تجمع اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت داوطلبانه شکل گرفته و به صورت یک شخصیت حقوقی رسمیت یافته است؛ قادر به فعالیت در جهت تحقق اهداف و آرمان‌های انسانیت و بشردوستی و خیرخواهی در سطح جامعه خواهد بود.
شکل‌گیری و فعالیت این سازمان‌ها مبتنی بر ویژگی آرما‌ن‌خواهی است که افراد جامعه داشته و براساس آن مبادرت به انجام امور خیر می‌كند. در تعریفی که از سازمان‌های مردم‌نهاد بیان شده است عموماً به داوطلبانه‌بودن شکل‌گیری و اداره آنها تأکید می‌شود. سازمان‌های مردم‌نهاد به‌عنوان سازمان‌های غیررسمی در هر نظام اجتماعی با هدف جلب مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود از طریق توانمندسازی آنها در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌تواند فعال شود. تکوین و شکل‌گیری این سازمان‌ها زیربنای جامعه مدنی را می‌سازد. جامعه‌ای متشکل از مجموعه‌ای از نهادها، موسسات، انجمن‌ها که کم‌وبیش مستقل از دولتند و روابط درونی و مابین آنها کمتر آمرانه و بیشتر داوطلبانه است. سمن‌ها درحقیقت سازمان‌هاي حد واسط بین دولت و مردمند.
و اینک که جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک سازمان مردم‌نهاد بزرگ و فعال توانسته است تعداد زیادی از سمن‌ها را با خود مرتبط كند، موارد ذیل جهت بهره‌وری بیشتر بیان می‌شود:
الف- همزمان با طرح مشکلات اقتصادی جامعه برای مردم و فرمایش مقام معظم رهبری و نامیدن امسال به‌عنوان سال اقتصاد مقاومتی و اقدام و عمل سازمان‌ها به دنبال طراحی مدل‌های منطقی و سازوکارهای اقتصاد مقاومتی برآمدند. ضرورت اجتماعی و نیازهای سازمان‌های مردم‌نهاد در پیگیری و اجرای خط‌مشی نظری، خود به تقویت گرایش این سازمان‌ها در استفاده از تحلیل برمبنای یک چهارچوب منطقی و تحلیل هزینه برآمدند.
ب- بحث اساسی توانمندسازی انسان‌ها به‌خصوص انسان‌های ضعیف در جنسیت‌های مختلف و گروه‌های سنی و اجتماعی متفاوت مد نظر رویکردی تحت عنوان رویکرد مردم‌محور قرار گرفت که اساساً گرایش نظری سازمان‌های مردم‌نهاد بر آن قرار گرفت. رویکرد مردم‌محور معتقد است که در بین گروه‌ها و افراد ذینفع در نظام اجتماعی تعارضات و رقابت‌های فراوانی وجود دارد که این حالت قدرت‌های آنان در مقابل یکدیگر را خنثی می‌كند و توانایی خود را در برابر محدودیت‌های نظام اجتماعی جهت فائق آمدن بر آنها از دست می‌دهند. تنها راه استفاده از توانایی و قدرت مردم و گروه‌های اجتماعی جهت بهبود شرایط زندگی اجتماعی و کنترل آنها بر شرایط زندگی، استفاده سازمان‌یافته از آن توانایی‌ها در قالب شبکه‌های سازمان‌های مردم‌نهاد می‌تواند محقق شود. رویکرد مردم‌محور به دنبال جلب مشارکت واقعی مردم در زندگی اجتماعی آنان است. تحت این مشارکت، عدم تمرکزگرایی در جامعه جهت تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری از پايین به بالا تقویت می‌شود.
ج- بحث جدی یادگیری، آموزش و آگاهی خصوصاً خود‌امدادی با محوریت توسعه مردم‌محور مطرح است که امروزه شاهد این مهم در تفاهمنامه‌های منعقد بین جمعیت هلال‌احمر و سازمان‌های مردم‌نهاد هستيم؛ ولی باز جهت تحقق نهایی امر آموزش عمومی بر برنامه‌ریزی استراتژیک مدیریت منطقی و ارزیابی تأکید شد..
د- از ویژگی سازمان‌های مردم‌نهاد و جمعیت هلال‌احمر که خود را به عنوان سازمان‌های مردم‌نهاد و «ان‌جي‌او» بزرگ مطرح كرده است، ایجاد اعتماد در بین گروه مخاطبان خود خصوصاً اعتماد داوطلب افتخاری است. به لحاظ ساختار مردمی این تشکل‌ها، گروه هدف به‌راحتی و بودن قیود رسمی که معمولاً در سازمان‌های دولتی مشاهده می‌شود، می‌تواند با تشکل ارتباط برقرار كند. سهولت دسترسی و عضویت در این سازمان‌ها ازجمله نکات مثبت و قابل توجه در حوزه کارایی و ارتباط مستقیم با مسائل و موضوعات جامعه است. در سازمان‌های مردم‌نهاد طیف وسیعی از فعالیت‌ها وجود دارد. گروه‌های مختلف ازجمله دانشگاه‌ها، متخصصان، هنرمندان، نخبگان، کارآفرینان و زنان خانه‌دار و... امکان جذب و تمرین، شرکت در مجموعه‌ای سازمانی و هدفمند را پیدا می‌کنند که در بحث حضور فعال در اجتماع و خروج از انزوا می‌تواند از جایگاه مهمی برخوردار باشد. پس چنانچه سازمان‌های مردم‌نهاد و جمعیت هلال‌احمر تقویت و توسعه یابد، می‌تواند با جذب جمعیت جویای کار تحصیلکرده در عرصه اشتغالزایی به ابزاری کارآمد برای تبدیل سازوکارهای اقتصادی تبدیل شود و به مثابه یک تعدیل‌کننده عرضه و تقاضای نیروی کارآمد عمل كند.
و – بحث توانمندسازی می‌تواند از چند بعد بیان شود؛ رفاه، افزایش سطح آگاهی سیاسی، اجتماعی و بهداشتی و مشارکت در ساختارهای مدیریتی و خودسازی به منظور رشد معنوی و روحی، جهت حمایت از طرح‌ها و پروژه‌های پژوهشی و اجرایی در زمینه مسائل مردمی با ملاحظه هر یک از موارد فوق، می‌توان کارکرد سازمان‌های مردم‌نهاد و جمعیت هلال‌احمر را در ایجاد موازنه‌های بهنجار اجتماعی و تبدیل فرصت‌های بالقوه به مجاری کاربردی مشاهده كرد.
ز) سازمان‌های مردم‌نهاد و جمعیت هلال‌احمر از یک طرف نیازمند ممارست با مجموعه تجربیات و دیدگاه‌های نظری از طریق ایجاد ارتباط بین ذهنی با هم می‌باشند و از طرف دیگر باید ساماندهی درونی خود را از طریق ارتباط سازمان یافته با اعضاء تحت روابط مشارکت جویانه و انسان مدار در اولویت قرار دهند.آنچه می‌تواند این دو مسئولیت را تضمین كند، میزان مهارت‌های مدیریتی در این سازمان‌هاست؛ مهارت‌های مدیریتی ضامن فعالیت موثر این سازمان‌ها در انطباق با شرایط اجتماعی، اقتصادی و رفاهی جامعه است.
و نهایتاً با تلاش بر گسترش ارتباط بین سازمان‌های مردم‌نهاد و جمعیت هلال‌احمر تأکید می‌شود سازمان‌هایی که می‌توانند نقش فعالی را در توسعه پایدار ایفا كنند و بار تصمیم‌گیری دولت در حوزه مسائل عمومی، اجتماعی و فرهنگی را کاهش دهند مستلزم آن است که بتوانند چالش‌ها و موانع پیش‌روی خود را مورد شناسایی قرارداده و با توانمندسازی خود به بهره‌برداری از فرصت‌ها و مقابله با تهدیدات بپردازند.