گروه اقتصادی شهروند| ساک‌ها و کیف‌دستی‌های بزرگی که مملو از تنقلات و خوراکی‌های بدون بسته‌بندی است، مدت‌هاست زیر آفتاب داغ معطل مانده تا بعد از بازبینی مامور گمرک از نقطه صفر مرزی عبور کند. سرباز سیه‌چرده‌ای که پوستش با آفتاب سوخته است زیپ ساک‌ها را می‌کشد. پاستیل‌های رنگارنگ و درهم، زیر آفتاب داغ نرم شده‌اند و به هم چسبیده‌اند. مسافرانی که اعضای یک فامیل به نظر می‌رسند کارت بازرگانی ویژه مرزنشینان را به سرباز نشان می‌دهند و سرباز بدون هیچ پرسش و پاسخ اضافه اجازه می‌دهد کیف‌دستی‌های بزرگ به مقصدشان روانه شوند. این‌جا مرزنشین‌ها می‌توانند هر ماه تا سقفی حدود 2میلیون تومان کالا وارد کنند و هیچ مامور گمرکی به‌طور دقیق نمی‌داند 2میلیون تومان پاستیل معادل چند ساک و چمدان است؟! چمدان‌های مرزنشینان از بازبینی قرنطینه و استاندارد و وزارت بهداشت هم نمی‌گذرد. قرنطینه که تنها کالاهای گیاهی و دامی را مورد بازبینی قرار می‌دهد و ناظران بهداشتی هم با کالاهایی که مثلا برای مصارف شخصی و حداکثر فروش در فروشگاه‌های محلی آورده‌اند کاری ندارند.
به همین سادگی هر مرزنشین هر ماه حجم بزرگی از تنقلات و موادغذایی را به اسم مصارف شخصی و منطقه‌ای به کشور وارد می‌کند و این کالاها وارد بازارچه‌های مرزی می‌شوند اما موضوع آن‌جا هولناک می‌شود که بدانیم این تنقلات، کالاهای فاسدشده کشور شیخ‌نشین امارات است که قرار است معدوم شود اما مرزنشینان با روابط فامیلی با آن سوی مرزها و تسهیلات وارداتی که در اختیار دارند به راحتی می‌توانند این کالاها را مجانی یا با قیمت‌های بسیار نازل به دست آورده و در ایران به فروش برسانند.
خطر برای سلامت مردم
با واردات بی‌حساب و کتاب
به نظر می‌رسد در یک کلام، تسهیلات ویژه مرزنشینان برای واردات موادغذایی دردسرساز شده و درحال حاضر حجم گسترده‌ای از تنقلات و خوراکی‌های فاسد و از تاریخ مصرف گذشته کشور شیخ‌نشین امارات، توسط مرزنشینان به کشور وارد شده و با تغییر بسته‌بندی و دستکاری تاریخ انقضا به‌عنوان خوراکی لوکس در سوپرمارکت‌ها و خرده‌فروشی‌های کشور به فروش می‌رسد.
در این خصوص محمدحسین برخوردار رئیس مجمع عالی واردات که خبر این موضوع را در خبرگزاری‌ها افشا کرده به «شهروند» این‌گونه توضیح می‌دهد: واردات بي‌حساب و کتاب مرزنشینان این‌بار سلامت بازار موادغذایی را نشانه رفته است به‌طوری‌که گزارش‌های متعدد رسیده به مجمع واردات نشان می‌دهد تنقلات از تاریخ مصرف گذشته بازارچه‌های مرزی به سوپرمارکت‌ها و خرده‌فروشی‌های سایر شهرها وارد شده و در آن‌جا به صورت گسترده توزیع می‌شود. این تنقلات که بیشتر شامل پاستیل، شکلات و شیرینی‌جات است در کشور مقصد که امارات و بیشتر شهر دوبی است برای از بین بردن تاریخ انقضا، از بسته‌ها خارج می‌شود و به کشور وارد می‌شود. این تنقلات در شهرهای مرزی دوباره بسته‌بندی می‌شود و با تاریخ انقضای دستکاری‌شده به نام خوراکی‌های خارجی به سایر شهرها ارسال می‌شود.
واردات بدون تعرفه
و بدون معیار موادغذایی توسط مرزنشین‌ها
او در ادامه اضافه می‌کند: تعرفه واردات موادغذایی توسط مرزنشینان صفر است. از طرفی هیچ معیار و ملاک دقیق و روشنی برای میزان واردات کالاهای خوراکی وجود ندارد. به‌عنوان مثال مامور گمرک نمی‌داند ارزش کالای خوراکی موجود در چمدان مرزنشینان 75 دلار است یا 80 دلار؟! این موضوع چه معیار و میزان مشخصی دارد؟! همین مسأله باعث می‌شود که حجم زیادی از کالای خوراکی به اسم مصرف شخصی توسط افراد مرزنشین و اعضای خانواده‌شان وارد کشور شود و با توجه به این‌که مرزنشین‌ها سهمیه ماهانه واردات کالا را در اختیار دارند با انبوه موادغذایی فاسدی که وارد کرده‌اند درآمد قابل توجهی برای خود ایجاد می‌کنند. این در شرایطی است که آنها موادغذایی فاسد و از تاریخ مصرف گذشته را یا به صورت رایگان یا با نرخ‌های کاملا نازل و ارزان به دست آورده‌اند که با بسته‌بندی تقلبی در ایران با عنوان کالای لوکس و گرانقیمت خوراکی به فروش می‌رسند. برخوردار، غالب خوراکی‌های از تاریخ مصرف گذشته را تنقلات می‌داند و می‌گوید: بیشتر این تنقلات به صورت پاستیل، شکلات، شیرینی و خوراکی‌های لوکس خارجی در سوپرمارکت‌های کشور عرضه می‌شوند بدون آن‌که این خوراکی‌ها برند شناخته‌شده‌ای داشته باشند یا آن برندها در ایران صاحب نمایندگی باشند تا تبعات آلودگی و فساد آنها را بتوان از این نمایندگی‌ها پیگیری کرد.
مرزنشین‌ها برای واردات موادغذایی قانونمند شوند
رئیس مجمع عالی واردات با بیان این‌که نظارت بر خرده‌فروشی‌ها روش عاقلانه کنترل این مسأله نیست به «شهروند» تأکید می‌کند: این موضوع باید از مبادی مرزی کنترل شود و وزارت بهداشت و سازمان استاندارد برای ورود موادغذایی به کشور قوانین ویژه تعریف کند زیرا نظارت بر میلیون‌ها سوپرمارکت و خرده‌فروشی موجود در مناطق کشور بسیار دشوار است و این حجم گسترده واردات موادغذایی فاسد پس از ورود به سوپرمارکت‌ها و خرده‌فروشی‌ها عملا غیرقابل کنترل می‌شود.
خطر را اعلام کردیم
برخوردار، درباره اطلاع‌رسانی این موضوع به نهادهای متولی نیز توضیح می‌دهد: مجمع عالی واردات این مسأله را به نهادهای متولی اعلام کرده است اما مجمع تصمیم گرفت برای اثرگذاری بهتر و سرعت عمل بخشیدن برای رسیدگی به این مسأله، موضوع را با رسانه‌ها در میان بگذارد تا واردات مرزنشینان حساب‌شده‌تر و با کنترل و نظارت دقیق‌تری انجام شود زیرا تسهیلات کارشناسی‌نشده برای تجارت مرزنشینان دردسرساز شده است و انواع و اقسام اجناس بي‌کیفیت و از رده خارج با حجم انبوه وارد بازارچه‌های مرزی و سپس بازار سایر نقاط کشور می‌شود.
تأیید تخلف در واردات کوله‌وری و چمدانی
براساس قوانین، هر مرزنشین می‌تواند به صورت ماهانه و تا سقف دومیلیون تومان موادغذایی به کشور وارد کند. این کمک به بومیان کنار مرز است که با تعرفه صفر گمرک و نبود نظارت بهداشتی، منجر به واردات چمدانی (با عنوان مصارف شخصی) شده است. هرچند که نمی‌توان همه مرزنشینان را به بهانه تخلف عده‌ای سوءاستفاده‌گر از این مزیت محروم کرد اما باید پذیرفت که برخی سودجو، با بهره‌گیری از این امتیاز و نفرات خانواده به راحتی حجم زیادی از مواد غذایی فاسد را به‌صورت رایگان یا بسیار ارزانقیمت از آن سوی مرزها تهیه کرده و وارد بازار کشور می‌کنند.
روح‌الله علی‌بیگی رئیس هیأت‌مدیره تعاونی‌های مرزنشینان مهران با تأیید این اتفاق، درباره واردات موادغذایی فاسد و تاریخ مصرف گذشته توسط مرزنشینان به «شهروند» گفت: این موضوع شامل واردات تحت نظارت تعاونی‌های مرزنشینی نمی‌شود زیرا واردات تحت نظارت تعاونی‌ها حجم بالاتری دارد و نمایندگان استاندارد، وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو بر آن نظارت دارند.او ادامه داد: واردات موادغذایی فاسد و تاریخ مصرف گذشته ممکن است تنها درباره واردات کوله‌وری یا چمدانی اتفاق بیفتد که بر اساس آن مرزنشینان می‌توانند شخصا و هر نفر تا سقف دومیلیون تومان در ماه، کالا وارد کنند که البته نظارت خاصی نیز به آن وجود ندارد و ممکن است چنین موضوعی اتفاق افتاده باشد. علی‌بیگی در ادامه توضیح داد: واردات چمدانی بیشتر در استان‌های کردستان و سیستان‌وبلوچستان رواج دارد و ساکنان شهرهای ساحلی نیز به دلیل دشواری نظارت، ممکن است از کنترل‌های قانونی خارج شده و موادغذایی فاسد را وارد کشور کنند. اما به‌طور کل بر سلامت موادغذایی وارد شده توسط واردات چمدانی نظارت بهداشتی خاصی وجود ندارد.