| زهرا نجفی|
یک‌سال از به روی کار آمدن دولت یازدهم گذشته و چندی پیش هنرمندان در کنار علی جنتی، وزیر ارشاد و حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی روز ملی سینما را جشن گرفتند. روزی که از تقویم ملی ایران حذف شده بود و «امید» را با خودش از دل هنرمندان زدوده بود. اما حالا به نظر می‌آید آن «کلید» معروف رئیس‌جمهوری علاوه بر راه انداختن قطار‌هایی برای بازگشت کارگردانان قدیمی و برجسته سینمای ایران که سال‌ها در کنج خانه مانده بودند و فیلمی نمی‌ساختند، توانسته امید را هم با خودش بازگرداند. در میان فهرست مسافران قطار امید دولت یازدهم نام‌های بزرگی همچون ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، خسرو سینایی، مسعود جعفری‌جوزانی، بهمن فرمان‌آرا و... به چشم می‌خورد و پرده نقره‌ای سینما به‌زودی شاهد به نمایش درآمدن فیلم‌هایی از این کارگردانان خواهد بود. شاید که نسل‌های سوم و چهارم به غیراز فیلم‌های قدیمی از این کارگردانان که فقط در سی‌دی‌فروشی‌های قدیمی می‌توان یافت بتوانند خاطره‌ای از فیلم‌های کارگردانان پیشکسوت سینمای ایران با خود به آینده ببرند.
بازگشت بی‌سرانجام
اما جنجالی «بهرام بیضایی»
در ایام برگزاری سی و دومین جشنواره فیلم فجر بود که حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی از بازگشت بهرام بیضایی به ایران برای ساخت یک فیلم سینمایی به نام «مقصد» خبر داد. البته او متذکر شد که با اين کارگردان به صورت مستقيم صحبت نکرده و فقط اخیرا یکی از تهیه‌کنندگان طرحی از بیضایی برای دریافت مجوز به آنها ارایه داده است. چندی بعد از صحبت رئیس سازمان سینمایی، حبیب‌الله کاسه‌ساز، تهیه‌کننده سینما با تأیید حرف‌های ایوبی اعلام کرد درحال پیگیری ساخت پروژه سینمایی بهرام بیضایی هستیم و رضایت او را برای ساخت این فیلم جلب کرده‌ایم. هرچند هنوز سرنوشت این بازگشت در هاله‌ای از ابهام باقی مانده اما خبر این بازگشت یکی از جنجالی‌ترین خبرهای بازگشت به سینمای یک‌سال اخیر بود. آخرين فيلم سينمايي بهرام بيضايي «وقتي همه خوابيم» نام دارد که در سال 1387 توليد و بيضايي پس از آن براي تدريس در دانشگاه «استنفورد» راهي آمريکا شد.
بازگشت بهمن فرمان‌آرا با «دلم می‌خواد»
بهمن فرمان‌آرا هم در همان قطار کارگردانان به‌نام سینمای ایران قرار دارد که اوایل زمستان سال پیش تصمیم گرفت بعد از گذشت شش‌سال به سینمای ایران بازگردد. او فیلمبرداری «دلم می‌خواد» را با حضور دوباره یار همیشگی فیلم‌هایش، رضا کیانیان که پنج همکاری با او دارد زمستان سال گذشته به پایان رساند. البته این تازه شروعی دوباره برای کارگردان قدیمی سینماست، چراکه او گفته است: «همیشه گفته‌ام سه‌گانه مرگ را هم به‌عنوان سه‌گانه زندگی می‌بینم چون مرگ آگاهی، به شما کمک می‌کند بهتر زندگی کنید ولی حالا که فضا عوض شده و امید دوباره به مردم برگشته، دلم خواست در این زمینه کاری کنم چون حق ما خیلی بیشتر از این میزان شادی است، بنابراین فکر کردم چرا که نه؟! البته زیربنای این داستان با دیگر آثار من تفاوت ندارد ولی دست‌کم، نگاه به آن شاد است.» به نظر می‌رسد بعد از «خاک آشنا» که او در‌سال 86 ساخت، حالا نوبت به «دلم می‌خواد» با بازی مهناز افشار، محمدرضا گلزار و... اولین فیلم از سه‌گانه زندگی فرمان‌آرا خواهد بود که منتظر اکران است. اما این کارگردان تنها به سینما بازنگشته، بلکه به‌تازگی خبری از او منتشر شده که سرانجام پس از مدت‌ها زمان اجرای گروه نمایش «مردی برای تمام فصول» مشخص شده و فرمان‌آرا که از مدت‌ها پیش اعلام کرده بود علاقه‌مند به اجرای این نمایش است آن را در نیمه دوم آبان‌ماه امسال روی صحنه خواهد برد.
«اشک زاینده‌رود»
محمدعلی نجفی را بازگرداند
محمدعلی نجفی، دیگر کارگردان نام‌آشنایی است که مسافر قطار بازگشت «امید» به سینمای ایران پس از 9سال است. او به تازگی اعلام کرده فیلم تازه‌اش به‌نام «اشک زاینده‌رود» را در پاییز امسال جلوی دوربین خواهد بُرد و درحال حاضر مشغول نوشتن فیلمنامه این فیلم است. کارگردان سریال «سربداران» از‌سال 84 تاکنون فیلمی را نساخته و «زاگرس» آخرین فیلم او در سینمای ایران بود که با بازی رضا کیانیان و مریلا زارعی در بهمن سال 86 اکران شد.
مسعود جعفری‌جوزانی
«ایران‌برگر» را در راه دارد
اما این قطار، مسافر دیگری هم دارد که در تمام طول سال‌های غیبتش در سینمای ایران، مشغول به ساخت مجموعه‌‌‌ای حماسی «در چشم باد» برای تلویزیون بوده که ساخت آن از‌سال 82 تا 87 به طول انجامیده است. مسعود جعفری‌جوزانی، کارگردان قدیمی بعد از 15سال می‌خواهد فیلم تازه‌اش را به‌نام «ایران برگر» تا دو هفته دیگر جلوی دوربین ببرد. او که آخرین فیلمش «بلوغ» بود که در‌سال 78 به اکران عمومی درآمد، حالا قصد دارد فیلمی با فضای کمدی روستایی را با حضور زوج هنری محسن تنابنده و احمد مهران‌فر که پیش از این در سه‌گانه پایتخت و شاهگوش همبازی بوده‌‌اند، به‌عنوان پروژه بازگشتش به سینما کلید بزند. اما این تنها یک شروع است، چرا که جوزانی گفته است قصد دارد پس از پایان این فیلم ساخت پروژه کوروش کبیر را آغاز کند.
گمانه‌زنی‌ها برای بازگشت «ناصر تقوایی»
چندی پیش اعلام شد که ناصر تقوايي، نويسنده و كارگردان باتجربه و كم‌كار سينماي ايران هم كه در دهه گذشته دو فيلم سينمايي ناتمام در كارنامه دارد و از سال 83 نامش بر پرده سينماها نيامده، به سينما بازمي‌گردد. تقوايي كه ساخت «زنگ رومي» و «چاي تلخ» را به دليل عدم توافق با تهيه‌كننده، در نيمه راه رها كرد، اين‌بار خودش دست‌به‌كار شده و تهيه‌كنندگي اين پروژه را هم برعهده گرفته است. اين فيلمنامه كه هنوز نام آن به بيرون درز نكرده و قرار است به زودي براي گرفتن پروانه ساخت به سازمان سينمايي ارایه شود موضوع روز شهري دارد و گويا تقوايي هم با هديه تهراني براي حضور در نقش اول اين فيلم سينمايي به توافقات اوليه رسيده است.
«جزیره رنگین» سینایی را بازگرداند
سینایی که بیشتر او را با فیلم ماندگار «عروس‌آتش» می‌شناسیم، نزدیک به هشت‌سال است که پشت دوربین در مقام کارگردان قرار نگرفته و فیلمی نساخته، هرچند خودش می‌گوید: «حدود سه‌سال صبر کردم تا شرایط مناسب برای ساخت «قطار زمستانی» فراهم شود اما متاسفانه این شرایط مهیا نشد و ما هربار با مشکل جدیدی مواجه شدیم. نهایتا دیدم که انتظار برای به ثمر رسیدن «قطار زمستانی» موجب شده چند‌سال از فعالیت سینمایی باز بمانم، به همین دلیل تصمیم گرفتم با ساخت «جزیره رنگین» به فعالیت خود ادامه دهم تا بالاخره زمانی مشکلات «قطار زمستانی» حل شود و این فیلم را بسازم.» «قطار زمستانی» فیلمی بود که به گفته سینایی باید ایران و لهستان سر ساختن آن به تفاهم می‌رسیدند که این توافق حاصل نشد. فیلم «جزیره رنگین» سینایی این روزها آخرین مراحل فنی را پشت سر می‌گذارد تا آماده اکران شود.
جلیلی می‌خواهد بازگردد
هشت‌سال از آخرین فیلم جلیلی به‌نام «حافظ» می‌گذرد و او قصد دارد با فیلم «مسیر معکوس» که پس از سال‌ها به‌عنوان اولین فیلمی که برای تولیدش پروانه ساخت دریافت کرده به سینما بازگردد. البته جلیلی دوسالی است که درگیر تأمین بودجه این فیلم شده، سال پیش گفته بود قرار است ژاپنی‌ها روی کارش سرمایه‌گذاری کنند و گلایه کرده بود: «همان‌طور که بارها و بارها در مجامع خبری اعلام کرده‌ام من ۶سال است که بیکار هستم و حتی امرار معاش زندگی‌مان را به سختی می‌گذرانیم و کار تا جایی پیش رفت که سخت‌ترین نوروز من در این سال و نوروز امسال بود. تا جایی که می‌خواستند کنتور برق را به دلیل ندادن بدهی برق خانه‌ام از جا بکنند که چند نفر از دوستان به داد من رسیدند.» او امسال هم با انتقاد از مدیریت بنیاد سینمایی فارابی برای حمایت نکردن از ساخت فیلمش گفته: «قرار است یک بنّای جوان خراسانی برای ساخت «مسیر معکوس» 500هزارتومان به من کمک کند و بعد از آن با امید به خدا فیلمم را شروع خواهم کرد.»
البته فقط این کارگردانان نیستند که دوباره مشغول به کار شده‌اند، حمید نعمت‌الله که از آخرین ساخته‌اش «بی‌‌پولی» 5سال می‌گذرد با فیلم «آرایش غلیظ» به سینما بازمی‌گردد. فیلمی با بازی حامد بهداد و طناز طباطبایی که نعمت‌الله برای این فیلم جایزه ویژه هیأت داوران جشنواره سی‌و‌دوم فیلم فجر را دریافت کرد. کیوان علی‌محمدی و امید بنکدار که آخرین فیلمشان «شبانه روز» را در‌سال 87 ساختند هم بعد از گذشت شش‌سال با فیلم «ارغوان» که درحال گذراندن مراحل فنی است به سینمای ایران بازگشته‌اند. عبدالحسین برزیده هم بعد از گذشت 11سال درحال تدوین فیلم جدیدش به نام «مزارشریف» است. علیرضا رئیسیان هم که آخرین فیلمش «چهل‌سالگی» را در‌سال 87 ساخته بود درحال فیلمبرداری «دوران عاشقی» با بازی لیلا حاتمی و فرهاد اصلانی است. فیلم سینمایی «رخ دیوانه» ابوالحسن داودی درحالی به مرحله تدوین رسیده که از آخرین ساخته او شش‌سال می‌گذرد. علی رفیعی یکی از کارگردانان پیشکسوت تئاتر و سینما که نزدیک به دوسال مشغول روی صحنه بردن نمایش «یرما» بود، بعد از آخرین فیلمش «آقا یوسف» که در‌سال 89 آن را ساخت در نظر دارد که امسال بعد از 4سال فیلم «سالتو» را جلوی دوربین ببرد. تهمینه میلانی، یکی از کارگردانان زن موفق سینمای ایران هم که مدتی قصد داشت فیلمی اقتباسی از کتاب «دا» را بسازد، بعد از آخرین فیلمش «یکی از ما دو نفر» که در‌سال 89 آن را ساخت، درحال حاضر فیلم «آتش‌بس2» را روی پرده سینماها دارد. سیروس الوند پس از 4سال دوری از سینما درحال فیلمبرداری فیلم جدیدش به نام «این سیب هم برای تو» است. شهرام شاه‌حسینی، کارگردان جوان سینمای ایران هم بعد از آخرین فیلمش «آقای هفت رنگ»، امسال «خانه دختر» را با حضور حامد بهداد، باران کوثری و پگاه آهنگرانی جلوی دوربین بُرد. به نظر می‌رسد وعده‌های حجت‌الله ايوبي، رئيس سازمان سينمايي که در آغاز حضورش اعلام کرد بر موضوع فراهم‌کردن شرايط فيلمسازي براي کارگردان‌هاي بزرگ سينماي ايران تاکيد دارد و از آنها حمایت خواهد کرد، درحال محقق شدن است.