شهروند| وضع مدرسه تاریخی دارالفنون چنان آشفته است که این بار مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران هم به روند نامناسب مرمتش، اعتراض کرد و گفت:«در بخش هایی از بنا، هویت آن از بین رفته است.» سابق بر این کارشناسان معماری و فعالان میراث فرهنگی بارها به مرمت غیر اصولی بعضی بخش ها معترض شده و نسبت به اوضاع نابه سامان کنونی بنای تاریخی، انتقاد کرده بودند. چرا که مرمت‌های پنج سال پیش مدرسه تاریخی، بدون نظر سازمان میراث انجام شده بود و منتقدان می گفتند، در بازسازی و مرمت این بنا، «حفظ میراث فرهنگی» و «ذوق هنری» در نظر گرفته نشده است. نخستین دانشگاه تاریخ مدرن ایران، جدای از این که در انتظار قول و قرار مدام مسئولان خاک می‌خورد، در جریان بازسازی و مرمت، نصب پارکت و دیوارپوش‌های چوبی آسیبی هویتی به بنای تاریخی وارد کرده و پوشاندن دیوارهایش با پلاستیک های آجر نما، از زیبایی بصری آن کاسته است. در طول این سال‌ها تغییرات این بنا تا جایی پیش رفته است که در بخش هایی از آن، صورت مدرسه دارالفنون، هیچ شباهتی به بنایی که امیر کبیر به یادگار گذاشت ندارد.
«رجبعلی خسروآبادی» صبح دیروز در آیین تقدیر از دست‌اندرکاران ساختمان تاریخی ارباب رستم گیو، در بازدید از روند مرمت مدرسه دارالفنون توضیحاتی داد.
او «مرمت – نگهداری» و «مرمت – احیا» را از رویه های میراث فرهنگی در حفظ بناها و مکان‌های دارای ارزش تاریخی دانست و در توضیح این مراحل گفت:«مرمت – نگهداری یک طرح برای بازسازی دوباره بنا انجام می شود و بر اساس این مرمت ، بنا در زمان بهره‌برداری دچار تغییراتی شود و در مرمت – احیا، مرمت به عنوان احیای دارای ارزش محسوب می‌شود که قطعا روش مرمت و احیا در نگهداری بناهای دارای ارزش تاثیرگذارتر است.» مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران با این مقدمه به روند نامناسب مرمت مدرسه دارالفنون اشاره کرد که در بخش هایی، هویت اثر تاریخی را از آن گرفته است. اما آن چنان که واضح است، درباره وقوع این اتفاق در زمان مدیریت پیشین حرف زد:« تغییر هویت این سالن به مدیریت قبل از من برمی‌گردد و به نوعی اتفاقاتی در این سالن رخ داده است که نباید رخ می‌داد. به خصوص اینکه با نصب پارکت و دیوارپوش‌های چوبی، هویت ، قدمت و اصالت این قسمت از بنا از بین رفته است اما اتفاقی رخ داده بود که نباید ایجاد می‌شد و به هرحال تصمیم گرفته شد که حداقل بهره‌برداری از مابقی مدرسه صورت بگیرد.» پیش از آغاز دوباره مرمت بنا از سوی سازمان نوسازی مدارس وزارت آموزش و پرورش در سال 88، مدرسه به ویرانه ای بدل شده بود که هنوز آثار این ویرانی بر دیوارهای نم دیده، درهای کنده شده و راهروهای پر از نخاله و دیوار نوشته به وضوح پیداست. آخرین مرمت در سالن‌های جنوبی آن، بهمن پارسال به سرانجام رسید اما هنوز دیوارهای فروریخته بسیاری در آن هست که باید سرپا شود. در آخرین خبرها، گفته شد که سازمان نوسازی اعتباری 10 میلیاردی برای مرمت و بازسازی این مدرسه در نظر گرفته و عملیات اجرایی تا پایان سال 95 به پایان خواهد رسید. خسروآبادی درباره مرمت های آموزش و پرورش گفت:« انصافا با توجه به بضاعت آموزش و پرورش، اعتبارات خوبی صرف مرمت دارالفنون شده است. آموزش و پرورش هرچه در چنته داشته برای مرمت دارالفنون در دو سال اخیر خرج کرده است، هرچند که نقطه نظراتی وجود دارد که قطعه زمینی در ضلع شمال این مدرسه با هماهنگی وزارت ارتباطات به عنوان پژوهشکده آموزش و پرورش به دارالفنون متصل شود.» او درباره قصوری که در حین مرمت مدرسه دارالفنون صورت گرفته هم صحبت کرد، اتفاقی که با استفاده از آهن برای محکم کاری بنا، اصالت مدرسه را از بین برده و صدای معماران و دوست داران میراث فرهنگی را بلند کرده بود:«در پروژه‌های این‌چنینی پیشنهاد از سوی مرمت‌کنندگان ارایه شده و شیوه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد و در این شیوه مرمت مدرسه دارالفنون قرار بود تقویت ساختمان، با تقویت ستون مورد پیگیری قرار بگیرد که ابتدا میراث فرهنگی با این شیوه موافقت کرد اما پس از انجام این شیوه مشخص شد که همجواری چوب و آهن، اصالت را از بین برده است و این اتفاقی که برای این سالن می‌بینید رخ داده است.» مدیر کل میراث فرهنگی تهران در گفته های خود باردیگر به بودجه وزارت آموزش و پرورش برای مرمت دارالفنون اشاره کرد و گفت: «البته این حرکت می‌تواند سریع‌تر باشد و باید ادبیات مشترکی فیمابین دستگاه‌ها و سازمان‌ها شکل بگیرد.» پیش از این سازمان میراث‌فرهنگی طرحی برای مرمت و احیای بنای دارالفنون داده بود که اواخر خرداد ماه امسال با حضور پیمانکار سازمان نوسازی و مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران رونمایی شد؛ طرح جامعی که مرمت کلاس‌ها، موزه و حیاط شمالی را در خود داشت. حسن عرب باصری، معاون مجموعه تاریخی دارالفنون درباره این طرح گفته بود، کارگروهی از کمیته فنی سازمان میراث فرهنگی و پیمانکاران سازمان نوسازی مدارس طرح را بررسی کرده و به نتیجه رسیده‌اند. سازمان نوسازی مدارس وعده داده که مرمت و بهسازی شدنی است و از نظر تأمین اعتبار هیچ مشکلی وجود ندارد. مسئولان این سازمان قول داده‌اند که تا پایان سال ۹۵ و به احتمال زیاد در دهه فجر مرمت بنا تمام شود. مدیرمجموعه دارالفنون پارسال از قول سازمان نوسازی مدارس گفته بود که دارالفنون در سال ۹۵ مرکز اسناد و گنجینه تعلیم و تربیت شناخته خواهد شد و سازمان نوسازی هم هزینه‌ها را تأمین خواهد کرد. سند هایی که تاکنون 10 هزار عدد از آنها شناسایی شده بناست پس از کامل شدن در معرض دید همگان قرار بگیرند. معاون مجموعه تاریخی دارالفنون پیش از این درباره اوضاع نمایش کتاب‌ها گفته بود: «سازمان نوسازی مدارس پارسال قول داده بود که گنجینه امسال به بهره‌برداری برسد. در مدت برنامه‌ریزی برای مرمت، وزیر تصمیم گرفت، درها به روی مردم باز شود و بنا شد برای اینکه خشک و بی‌روح نباشد از مجموعه‌ها چیزی برای ارایه بگذاریم. برای کلاس‌ها، خانه وزیران و معلمان فرهیخته، معلمان و دانش‌آموزان شهید و کتاب‌های درسی و... این دست عنوان‌ها را در نظر گرفتیم تا اطلاعاتی از سیستم آموزشی کشور بدهد، اما این گنجینه اسناد نیست، گنجینه چندین هزار برگ سند است که همچنان در حال آماده‌سازی و شناسایی است.» در کنار مدیران مجموعه تاریخی که به روند مرمت های تازه امیدوارند، مدیر کل میراث فرهنگی تهران هم معتقد است که هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و وزارت آموزش و پرورش و ارایه برنامه مرمت این مدرسه، بازگشت دارالفنون به جایگاه اصلی را هموار خواهد کرد. با این حال مدرسه 165 ساله تا رسیدن به وضع مطلوب، راه درازی در پیش دارد و از طرفی با وجود مرمت های پر نقص پیشین، از «وضع مطلوب» فاصله زیادی گرفته است.