مصطفی درایتی فعال سیاسی
رابطه دولت و ملت با یکدیگر از جنبههای گوناگون قابل بررسی است. چراکه دولت و ملت هرکدام برای دستیابی به خواستههای خود، نیازمند رابطهای دوسویه هستند که این رابطه را باید از جلوههای گوناگون مورد بررسی قرار داد. این درحالی است که رسیدن به رابطهای درست و معقول نیز همواره در طول تاریخ مورد خواست حکومتها و مردم بوده است. از سویی دیگر رابطه دولت و ملت را از دو زاویه میتوان مورد بررسی قرار داد. یک وجه آن، وجه عمومی و خواست همگانی است که طبیعتا انتظار میرود دولت و مردم با یکدیگر احساس همبستگی و همگرایی داشته باشند. بهطوریکه هم مردم یک جامعه احساس کنند که مطالباتشان دیده میشود و هم حاکمان احساس کنند مردم نسبت به وضع زندگی خود دارای حساسیتاند و از بيتفاوتی دور شدهاند. در چنین فضایی، همگرایی و همبستگی میان ملت و دولت، نه بهعنوان امری دست نیافتنی، بلکه بهعنوان امری حقیقی مورد پذیرش و خواست ملت و دولت قرار میگیرد. اما فارغ از این خواست وجه عمومی رابطه دولت - ملت، یک وجه سیاسی و سیستماتیک نیز میتوان برای این ارتباط در نظر گرفت. در چنین بخشی ارتباط صرفا در سطح مورد بررسی قرار میگیرد، بلکه به صورت بسیار عمیقتری مورد خواست و بررسی دولتها و همچنین مردم قرار دارد. این بخش نیز از طریق رسانهها، احزاب و نهادهای مدنی، امکان بروز و ظهور مییابد. ملت از طریق نهادهای مدنی مانند سازمانهای مردمنهاد و سایر نهادهای مدنی و مردم نهاد در پی ارتباط با دولت و کسب حق و حقوق برای خود برمیآیند و از سوی دیگر نیز دولتها از طریق همین سازمانها و احزاب، به سمت ارتباط سیستماتیک و عمقی با مردم گام برمیدارند. در این میان آنچه بیش از همه میتواند موثر واقع شود، حضور و قدرت رسانههاست. رسانهها در فضایی که دولت و ملت با یکدیگر ارتباط درستی دارند، با قدرت و دقت هرچه بیشتر حضور دارند و هم برای کسب خواستهای مردم و هم برای معرفی و خواستهای دولت تلاش میکنند. در کشور ما اما از آنجایی به سهولت میتوان این نظر را تأیید کرد که میان ملت و دولت حدی از شکاف ایجاد شده، که نهادهای مدنی و احزاب از قدرت و فعالیت بالایی برخوردار نیستند و از این منظر شکاف عمیقی میان ارتباط دولت و ملت با یکدیگر وجود دارد. از سوی دیگر فقدان رسانههای مستقل و آزاد نیز ازجمله دیگر مواردی است که برای دستیابی به یک رابطه خوب و منطقی میان این دو نادیده گرفته شده است. چرا که رسانهها نه در انعکاس اخبار مربوط به مردم موفق بودهاند و نه بسیاری از دولتها در طول تاریخ از عملکرد آنها در انعکاس اخبار مربوط به خود راضی بودهاند و به دلیل همین ضعف در اطلاعرسانی هم تاکنون شاهد عدم هماهنگیهای گسترده و عدم اعتماد میان ملت و
دولت بودهایم.
این درحالی است که رسیدن به وضع مطلوب در ارتباط دولت و ملت با یکدیگر، نیازمند عزم جدی است و تنها دولت نمیتواند در این زمینه موفق ظاهر شود. به همین دلیل نیز ملت باید برای دستیابی به حقوق خود تلاش کند و از سوی دیگر رسانهها نیز باید با حفظ استقلال خود در راه حمایت از ملت گام بردارند. از سویی حفظ و حراست از نهادهای مدنی نیز ازجمله دیگر ستونهایی است که مردم باید برای حفظ آن تلاش کنند و این درحالی است که تمامی این موارد در جامعهای ممکن خواهد بود که رسیدن به شناخت درست جامعه، بهعنوان ضرورت برای دولت و ملت تلقی شود. تنها در این زمان است که میتوان انتظار داشت جامعه دچار حرکتهای آنی و حادثهای نشود و شکاف میان دولت و ملت نیز پر شود.