| دکتر احمد عامری | متخصص بهداشت محیط|
جهت از بین بردن تاثیرات منفی آلایندههای محیط کار باید آزمایشات دورهای برای شاغلان و کارکنان صورت بگیرد. در صورت کوتاهی در انجام آزمایشات، علایم کلینیکی بروز میکند و عواقب جبرانناپذیری را به همراه میآورد بنابراین باید این آزمایشات حداقل هر 3 ماه یکبار انجام گیرد.
نوع کار، محیط و محل کار در نوع آلایندهها و تاثیرات آن موثر است. آلایندهها در محیطهای کاری مختلف متفاوت است، بهطوری که ممکن است عاملی در یک محیط کار آلاینده محسوب شود اما در محیط دیگر آلاینده نباشد. بهعنوان مثال مراکز هستهای و پرتوها، ساختمانسازیها، صنایع داروسازی و صنایع موادغذایی آلایندههای متفاوت و مخصوص به خود را دارند.
مسئولان بهداشت جامعه با هماهنگی کارفرماها و کارخانجات، آزمایشاتی در هر 3 یا 6 ماه یکبار انجام میدهند که این آزمایشات در رابطه با دستگاه گوارش، گوش، حلق، بینی و موارد دیگر بسته به نوع کار انجام میشود.
یکی از آلایندههای معروف سر و صدا است. وجود زیاد سر و صدا در کاخانجات سیلو، آردسازی، پرسکاری، نساجی و خودروسازی بر سلولهای عصبی گوش اثر میگذارد، بهطوری که هنگام صدازدن، این افراد صدایی را نمیشنوند و این بیانگر این است که قسمت شنوایی گوش این افراد آسیب دیده و سلولهای شنوایی فرد مرده، در نتیجه فرد درصد زیادی از شنوایی خود را از دست داده است بهطوری که دیگر قابل جبران نیست و سمعک نیز تنها بهعنوان یک عامل کمککننده است و نمیتواند مشکل را ریشهای حل کند.
در کارخانجات سنگبری و تراشکاری سیلیکوز وجود دارد. هرچند کارکنان تراشکاری از ماسک استفاده میکنند اما ذرات ریز سیلیس وارد ریه میشود و در سطح ریه مینشیند که درنهایت این ذرات افزایش پیدا میکند و مشکلات تنفسی را به همراه میآورد.
ذرات سیلیس موجودات زنده و میکروب نیستند که با آنتیبیوتیک از بین بروند بلکه سنگ و درمانناپذیر هستند، بهطوری که تنها میتوان مانع افزایش این ذرات شد، بنابراین باید آزمایشات دورهای مانند آزمایش خون، ادرار و مدفوع بسته به نوع کار برای جلوگیری از این موارد انجام شود.
انجام آزمایشات دورهای حتی برای کارکنان در رستورانها و جگرفروشیها نیز ضرورت دارد، بهعنوان مثال انجام این آزمایشات برای جگرفروشی در شهر تبریز به علت خنک بودن هوا هر 6ماه کفایت میکند اما در اهواز به علت گرما ممکن است 3 ماه یکبار این آزمایشات انجام گیرد، بنابراین آزمایشات دورهای بسته به اقلیم، نوع و محل کار انجام میشود.
دلیل انجام آزمایشات دورهای آگاهی از میزان مقاومت افراد در برابر آلایندههای موجود در محیط کار است. گاهی اوقات پس از انجام آزمایشات لازم است ساعت کار، نوع و محل کار بعضی افراد تغییر کند و نباید در این زمینه کوتاهی صورت گیرد چرا که در غیر این صورت عواقب جبران ناپذیری پیش میآید.
روانشناسان یک کار تحقیقاتی در زمینه میزان ساعت کار، نحوه کار و محیط کار انجام دادهاند. رطوبت، گرما، سرما، درجه حرارت، سر و صدا و نور از آلایندههای حایز اهمیت هستند، بهطوری که کم یا زیاد بودن میزان نور میتواند به چشم آسیب برساند و همچنین میزان سر و صدا نیز دارای اهمیت است. بهعنوان مثال صدای پرندگان دارای 10 دسیبل و صدای انسان دارای 40 دسیبل است، بنابراین میزان سر و صدا در محیط کار معمولی با 8 ساعت کار باید کمتر از 80 دسیبل باشد، همچنین در رانندگی باید بعد از هر 2 ساعت رانندگی
20 دقیقه استراحت شود.
برخلاف تصورات ما حتی کارمندان شرکت نیز با آلایندههای استرس و فشار روانی مواجه هستند، مانند زمانی که ریاست یا سمت خود کارمندان تغییر میکند، همچنین حتی بعضی افراد با دیدن اخبار نیز دچار استرس میشوند.
افراد از همان ابتدا باید تحت نظارت آزمایشات دورهای قرار بگیرند چرا که بهعنوان مثال سر و صدای زیاد بر قلب، ضربان قلب، گردش خون و حتی روی جنین زن باردار تأثیر منفی دارد، بهطوری که وقتی نوزاد به دنیا میآید در رشد وی تأثیر منفی میگذارد و کودک در مدرسه با مشکل مواجه میشود.