کتاب «شهربندان و عادلها» شامل 2 نمایشنامه «شهربندان» در 3 پرده و «عادلها» در 5 پرده اثر آلبر کامو با ترجمه محمدعلی سپانلو منتشر شد. «شهربندان» نخستینبار در 27 اكتبر سال 1948 در تئاتر مارینى شهر پاریس از طرف «شركت مادلن رنو- ژان لویى بارو» به كارگردانى ژان لویى بارو به روى صحنه آمده است. بازیگران عمده این نمایشنامه عبارت بودند از پىیر برتن، مادلن رنو، پىیر براسور، ماریا كازارس، ژان لویى بارو و مارسل مارسو. «عادلها» نیز براى نخستینبار در 15 دسامبر 1949 بر صحنه تئاتر ههبرتو Hebertot به صحنهگردانى پل اوتلى Paul Oettly اجرا شد. ترجمه حاضر نخستینبار در مهرماه سال 1358 در تالار مولوى دانشگاه تهران به كارگردانى حمید لبخنده و بازیگرى احمد آقالو، على الهامىمنش، فرخنده شادمنش، رضا طغان، كامران فیوضات، حمیدرضا قطبى و... به صحنه آمده است. در بخشی از یادداشت محمدعلی سپانلو، مترجم این اثر درباره «شهربندان»، میخوانیم: آلبر كامو روزگارى یكى از محبوبترین نویسندگان بیگانه در میان كتابخوانهاى كشور ما بهشمار مىآمد، و امروز شاید وقتش باشد كه به همان مرتبه پیشین برگردد. رمز جذابیت او در اینجا و در تمام جهان بیش از همهچیز در این بود كه آزاد از هر رنگ تعلق و از هر جناح فكرى و بدون پیروى از مرشدهاى سیاسى، یكتنه در پرتو روشنایىهاى وجدانش، در جامعه تیره و بر آشفته معاصر راه سپرد و بىاعتنا به بسیارى مصلحتها، از ارزشهاى متحصل و تثبیتشده بشرى دفاع كرد. هنگامى كه بدین مرام، موفقیتهایى را كه در عمرى كوتاه بهدست آورد (ازجمله دریافت جایزه نوبل سال 1957) و نیز معصومیت زندگى شخصى او را بیفزاییم درخواهیم یافت كه چرا چهره كامو اینچنین براى وجدانهاى آگاه و آزاد كه به كسى و جایى بدهكار نیستند، فراموشنشدنى مانده است. اسلوب نگارش او نیز بسیار موجز و شسته رفته است- كه گاه به كتب مذهبى پهلو مىزند- و از این لحاظ جملاتش مثل چهرهاش تابناك مىنماید. با این سبك و لحن در جهانى كه براى آدمیزاد حیران و لطمه دیده، هركس راهحلهاى دست به نقد از آستین بیرون مىآورد، آلبر كامو هرگز قضاوت نمىكند، «تنها راه نشان» نمىدهد، فلسفه براى زندگى نمىآورد. او تنها برخى از منهیات اخلاقى خود را- كه مثل بشریت قدیم است- با خواننده درمیان مىگذارد، پس مىنویسد: «هنرمند قاضى نیست، سرباز بشریت است». «شهربندان» نمونه روشنى از منش اجتماعى و اخلاقى اوست. در اینجا كامو- متأثر از سرنوشت اروپاى بعد از جنگ- اندیشه سیاسى خود را نسبت به نظامهاى گوناگون كه هركدام بخشى از ارزشها و حقوق انسان را زیرپا مىگذارند، بیان مىدارد. نمایشنامهاى مىنویسد و در آن سیاست عقیم و بىانصاف بلوكبندىهاى «شرق و غرب» را در جامعه واحدى- بهمثابه كل راهبرد سیاسى آنان، در تمام جوامع معاصر- به تماشا مىگذارند. و در عین حال با تمهید هنرمندانهاى خود را نیز از باتلاق سیاسى بالاتر قرار مىدهد. مناقشاتى كه در پى نمایش این اثر برپا شد و موضعگیرى كامو در برابر مخالفان و خردهگیران، روشنگر این معناست. در این باب نویسنده در دیباچهاى كه بر ترجمه انگلیسى نمایشنامههایش آورده، چنین مىنویسد: این نمایشنامه، هنگامى كه اولبار در پاریس به صحنه آمد، مورد بىاعتنایى هماهنگ منتقدان قرار گرفت. درحقیقت نمایشنامههاى اندكى از چنین لطف آزاردهندهاى برخوردار شدهاند. بیشتر افسوس من این است كه «شهربندان» با تمام نقایصاش، بیش از تمام نوشتههایم، به من شباهت دارد. یادآور میشود آلبر کامو متولد ۷ نوامبر ۱۹۱۳ و درگذشته ۴ ژانویه ۱۹۶۰، نویسنده، فیلسوف و روزنامهنگار الجزایری- فرانسویتبار بود. او یکی از نویسندگان بزرگ قرن بیستم و خالق کتاب «بیگانه» است. کامو در سال ۱۹۵۷ بهخاطر «آثار مهم ادبی که به روشنی به مشکلات وجدان بشری در عصر حاضر میپردازد.» برنده جایزه نوبل ادبیات شد. آلبر کامو پس از رودیارد کیپلینگ، جوانترین برنده جایزه نوبل و همچنین نخستین نویسنده زاده قاره آفریقاست که این عنوان را کسب کرده است. همچنین کامو بین برندگان نوبل ادبیات، کمترین طول عمر را دارد و 2سال پس از بردن جایزه نوبل در یک سانحه رانندگی درگذشت. «شهربندان و عادلها» نوشته آلبر کامو با ترجمه محمدعلی سپانلو در 247 صفحه و با قیمت 12000تومان از سوی انتشارات نگاه منتشر شده است.