شهروند| «هر روز تعداد زیادی از تهرانی‌ها به واسطه وجود آلاینده‌های 5/2 pmیا 5/2 میکرون جان خود را از دست می‌دهند.»
چند ماهی بیشتر نمی‌گذرد از روزهایی که خبرهای رسمی و غیررسمی از آلوده بودن بنزین تولیدی در پتروشیمی‌های کشور حکایت می‌کردند و از سرطان‌زا بودن بنزینی می‌گفتند که در سال‌های پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد در کشور توزیع شد. بنزینی که طبق اعلام شرکت ملی نفت، بنزن موجود در ترکیبات آن 40 برابر حد مجاز بود و طی سال‌های 89 تا 92 به باک بنزین خودروهای ایرانی ریخت. ترکیبی حلقوی و سرطان‌زا که سایه سونامی سرطان را بر سر گروه‌های سنی مختلف به‌خصوص کودکان و میانسالان انداخت. این سایه بعد از خبری که سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست داد، سایه نگرانی شد بر سر گروه هایی که در خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان قرار دارند. یوسف رشیدی به ایلنا گفت: «تعداد کودکان مبتلا به سرطان خون که به بیمارستان مفید مراجعه کرده‌اند، در‌سال ١٣٩٢ به میزان ٥١٨ مورد نسبت به سال ١٣٨٩ که ٤٦٧ مورد بوده، افزایش یافته است.» این خبر نشان می‌داد، درست در سال‌هایی که بنزین غیراستاندارد پتروشیمی‌ها در کشور توزیع شده بود، کودکان بیشتری گرفتار سرطان خون شده‌اند. حالا بعد از خبرهایی که از گسترش ابتلا به سرطان حکایت می‌کرد، معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط‌زیست، روایت دیگری از آلودگی هوا به‌خصوص در پایتخت را مطرح می‌کند: «در محاسبه مرگ‌ومیر عوامل متعددی نقش دارد و نمی‌توان نقش مستقیم عاملی را بررسی کرد ولی متاسفانه طبق آمار موجود تنها در تهران، روزانه شاهد مرگ تعداد زیادی به واسطه آلاینده pm/5/2هستیم.» او در سمینار نقش آلودگی هوا و عوامل محیطی در بروز بیماری‌های قلبی و غیرقلبی، با تقسیم‌بندی آلودگی هوای کشور به دو گروه آلودگی‌های ناشی از احتراق سوخت و گرد و غبار، گفت: «آلودگی هوا تأثیر مستقیم و موثری بر افزایش غلظت خون و در نتیجه افزایش سکته‌های قلبی و مغزی دارد. این در حالیست که متاسفانه شاهد شدت یافتن آلودگی گروه دوم یا آلودگی ناشی از گرد و غبار هستیم که بخش عظیمی از آن از سوی همسایه غربی ما عراق و چند کشور دیگر است و قسمتی از آن نیز متاسفانه منشأ داخلی دارد. آلودگی ناشی از گرد و غبار بسیاری از شهرها و حتی روستاهای کشور به‌طور مثال روستاهای
سیستان و بلوچستان را درگیر معضلات جدی کرده است.» تاثیر آلودگی هوا بر سلامت مردم و افزایش مرگ‌ومیر به واسطه آن، موضوعی بود که معاون رئیس‌جمهوری از آن حکایت کرد و با اشاره به این‌که در محاسبه مرگ‌ومیر عوامل متعددی نقش دارد، از آماری گفت که براساس آن روزانه تعداد زیادی از تهرانی‌ها به واسطه آلاینده5/ 2 pm جان خود را از دست می‌دهند.
او با تأکید بر مخاطرات استفاده بیش از حد استاندارد از بنزن و سایر ترکیبات حلقوی در بنزین، یادآور شد: «به واسطه عدم نظارت و افزایش این نوع ترکیبات در بنزین توزیعی سال‌های گذشته در کشور، شاهد اثرات نامطلوب بر سلامت مردم و افزایش شدید آلودگی هوا در کشور بودیم.» رئیس سازمان محیط زیست، با اشاره به توزیع بنزین استاندارد در تهران، کرج، اراک و تبریز، اظهار داشت: اتفاق خوب دیگر در حوزه سوخت، کاهش میزان گوگرد سوخت گازوئیل از 10هزار ppm به حدود 150 ppm بود که این تغییرات تاثیری محسوس در بهبود هوا و سلامت مردم داشته است. البته هنوز کارهای بسیاری باید انجام شود تا شاهد هوایی مطلوب و سالم برای مردم کشور باشیم.» در ادامه این سمینار، یوسف رشیدی سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست که چندی پیش از افزایش ابتلای کودکان به سرطان در سال‌های 89 تا 92 خبر داده بود، با اشاره به افزایش ناگهانی و بسیار فراتر از حد استاندارد ذرات معلق در هوای کشور در‌سال 88، گفت: «اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد سال 88 اوج غلظت بنزن در هوا بود. میزان آن در پارک پردیسان که در محدوده ترافیک نیست 7 برابر استانداردها را نشان می‌داد. این تغییر محسوس و ناگهانی تأثیر بسیاری بر سلامت مردم داشت. خواب‌آلودگی، گیجی، سردرد، ناهوشیاری، تحریک پوست، چشم‌ها و سیستم تنفسی، اختلالات خونی، اثر بر مغز استخوان و کم‌خونی، خون‌ریزی بیش ازحد، اختلالات کروموزومی، آسیب به سیستم ایمنی و سرطان خون ازجمله اثرات سوء بنزن است.» او تأکید کرد: «طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، بنزن برای انسان سرطان‌زا بوده و هیچ سطح ایمنی برای مواجهه با آن توصیه نمی‌شود. همچنین به گزارش دپارتمان بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، بنزن از‌سال 1980 در نخستین گزارش مواد سرطان‌زا قرار گرفته است.» سرپرست هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه با موثر خواندن حذف بنزین پتروشیمی‌ها در کاهش آلودگی هوا اظهار داشت: «سال گذشته ۳ روز هوای پاک داشتیم که این تعداد در‌سال جاری دوبرابر یعنی به ۶ روز رسید و همچنین تعداد روزهای ناپاک کمتر شد. براساس مصوبه دهم اردیبهشت‌ماه سال 93 هیأت دولت، مقرر شد سازمان حفاظت محیط‌زیست بنزین توزیعی در کلانشهرهای کشور را بررسی و هر سه ماه یک‌بار وضع را اعلام کند که بر این اساس اولین نتیجه آنالیز بنزین توزیعی در چهار کلانشهر کشور مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آن درخصوص مطابق بودن با استانداردهای یورو 4 رضایت‌بخش بود.» او از کاهش محتوای گوگرد بنزین از 300ppm به زیر 50 ppm، کاهش محتوای گوگرد دیزل از 7000ppm به زیر 50 ppm خبر داد و گفت:«سازمان حفاظت محیط‌زیست توجه ویژه‌ای به استانداردسازی سوخت دیزل و توزیع آن در کلانشهرها با گوگرد کمتر از 40 ppm دارد و براساس همین مصوبه، استفاده از فیلتر ذرات جهت جلوگیری از انتشار ذرات سرطان‌زای خروجی از خودروهای دیزلی سنگین اجباری شده است.»
بروز سرطان در کشور با کشورهای درحال توسعه برابری می‌کند
در سال‌ها و به‌خصوص در ماه‌های اخیر، اظهارنظرهای نگران‌کننده‌ای از وضع ابتلا به سرطان در کشور شنیده شده و خبر بالا رفتن میزان ابتلا به سرطان در میان جوانان هم بسیار مطرح می‌شود، اما پیام آزاده که قرار بود در این سمینار درخصوص سرطان‌ها و آلودگی هوا سخنرانی کند، درخصوص این‌که آیا در سال‌های اخیر شیوع برخی سرطان‌ها در کشور ما بیشتر شده و این شیوع با سایر کشورهای خاورمیانه تطبیق دارد یا خیر؟ گفت: «ما یک سیستم ثبت سرطان خوبی در کشور داریم. این سیسستم نشان می‌دهد که در مقایسه با کشورهای منطقه و کشورهای درحال توسعه بروز سرطان برابری می‌کند.» او درمورد این‌که گفته می‌شود، ابتلا و چه مرگ‌ومیر سرطان در کشور بیشتر شده و میزان ابتلا در جوانان بیشتر است، توضیح داد: «این امر به علت، هرم اجتماعی کشور است. در جامعه ما هر اتفاقی بیفتد، چه زلزله و بروز سرطان می‌بینیم که فراگیری آن در جوانان و میانسالان بیشتر است. بروز سرطان در ایران تقریبا با سایر کشورهای درحال توسعه برابر است اما نوع شیوع سرطان در کشور با سایر کشورهای درحال توسعه تفاوت دارد. سرطان دستگاه گوارش در کشور ما شایع است، مخصوصا معده که شایع‌ترین مرگ‌ومیر بر اثر سرطان را به خود اختصاص داده. این بیماری، بیماری کشنده است که دیر هم تشخیص داده می‌شود. در این نوع سرطان با سایر کشورها متفاوت هستیم، اما در بروز سایر سرطان‌ها با کشورهای درحال توسعه تفاوت واضحی نداریم.»