| زهرا نجفی | روزنامه‌نگار|
در حالی که تنها دوازده روز به آخرین مهلت معرفی نماینده ایران به جشن اسکار باقی‌مانده، بالاخره کمیته انتخاب فیلم‌های ایرانی در مرحله نخست اسامی 10 فیلم منتخب‌شان را از میان 58فیلمی که از مهرماه پارسال تاکنون اکران شده بودند، اعلام کردند. «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران»، «استرداد»، «امروز»، «برف»، «تنهای تنهای تنها»، «چ»، «خسته نباشید»، «خط ویژه»، «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» و «سر به مهر» 10فیلمی هستند که این هیأت برای بررسی بیشتر انتخاب کرده است. شاید در نگاه اول انتخاب این فیلم‌ها تعجب‌برانگیز باشد و نتوانند توقعی را که با شنیدن «نماینده اسکار» ایجاد می‌شود را برآورده کنند، اما به واقع پیش از این هم نظرسنجی‌ها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد که در آثار اکران شده سال گذشته فیلم شاخصی که یک سر و گردن بالاتر از بقیه فیلم‌ها باشد، وجود ندارد. فیلمی که بتواند هم‌ردیف نمایندگان دوره‌های قبلی ایران در جشن اسکار همانند «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» اصغر فرهادی و «بچه‌های آسمان» مجیدمجیدی قرار بگیرد. در حال حاضر حتی انتخاب یک فیلم از میان این 10 فیلم معرفی شده هم بسیار سخت است ولی کمیته انتخاب اعلام کرده ظرف دو روز آینده نام فیلم منتخب را اعلام خواهد کرد.
اگر «خانه پدری» نماینده ما در اسکار بود، اسکار دوم را هم می‌بردیم
محسن سیف، منتقد سینما و تلویزیون درباره اسامی 10فیلم اعلام شده و انتخاب نماینده اسکار به «شهروند» گفت: «به نظرم در میان این فیلم‌ها تنها «امروز» ویژگی‌های خاصی دارد و می‌تواند از جهاتی نظر اعضای آکادمی اسکار را به خود جلب کند. چون مطمئنم آکادمی اسکار به‌دنبال ایده‌های نو و متفاوت است، آنها کمتر به ساختار و شکل فیلم‌ها اهمیت می‌دهند. ایده‌های غافلگیرکننده بیشتر توجه‌شان را جلب می‌کند و باعث می‌شود که آنها فیلم را تماشا کنند.» او با اشاره به این‌که کاش فیلم«خانه پدری» اکران شده بود، اعلام کرد: «اگر فیلم «خانه پدری» نمایش عمومی داشت این فیلم می‌توانست انتخاب متفاوتی برای جشن اسکار باشد. من نمی‌دانم از چه چیزی می‌ترسند که این فیلم را اکران نمی‌کنند. اگر می‌ترسند که ما ملت دگم، وحشی و آدم‌کشی به نظر بیاییم باید بدانند که آنها خودشان بارها از این فیلم‌ها ساخته‌اند. فیلم‌های میشائیل‌هانکه نمونه‌ای از این فیلم‌های خشن است که بسیار توجه آکادمی اسکار را جلب کرده و من متاسفم که آنها هنوز در مورد اکران این فیلم باهم جنگ دارند. مطمئنم اگر فیلم «خانه پدری» نماینده ما در اسکار می‌شد، ما اسکار دوم را هم می‌بردیم.» این منتقد با بیان این‌که کاش«روز روشن» هم در بین اسامی 10 فیلم اعلام شده بود، بیان داشت: ««روز روشن» هم فیلم خوبی بود و ایده متفاوتی داشت. حتی «قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد هم می‌توانست توجه اعضای آکادمی را جلب کند. با این حال به نظرم در میان اسامی این 10 فیلم به ترتیب «امروز»، «خسته نباشید» و «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» انتخاب‌های بهتری برای اسکار هستند.» مسعود فراستی، منتقد سینما و تلویزیون هم درباره گزینه بهتر نماینده اسکار از میان این 10 فیلم تنها به گفتن این‌که: «فیلم «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» تنها فیلمی است که از میان فیلم‌های عنوان شده به درد می‌خورد و بقیه اصلا ربطی به جایزه اسکار ندارند. » اکتفا کرد.
موضوع فیلم نماینده اسکار باید جهان‌شمول باشد
احمد طالبی‌نژاد، منتقد سینما هم درباره نماینده ایران در جشن اسکار توضیح داد: «بارها این نکته را گفتم که جایزه اسکار صرفا هنری نیست. آنها این جایزه را بیشتر به فیلم‌هایی می‌دهند که مخاطب را راضی می‌کنند نه فیلمی که نخبگان جامعه آن را بپسندند، بنابراین فکر می‌کنم هرکدام از این 10 فیلم اگر بروند شانس زیادی ندارند که پذیرفته یا حداقل کاندید اسکار شوند.» او با اشاره به این‌که کشورهای زیادی هستند که نماینده خود را به این جشن می‌فرستند، بیان داشت: «این 10 فیلم از نظر ارزش هم‌اندازه هستند و هیچ‌کدام فرم جدیدی را مطرح نکرده‌اند و فیلم‌های معمولی هستند. نکته مهم دیگر این است که علاوه براین که تماشاگر باید از دیدن فیلم لذت ببرد، مطرح شدن موضوعات جهان‌شمول در این فیلم‌ها هم قابل توجه است. اگر فیلم آقای اصغر فرهادی جایزه گرفت به همین دلیل بود، چون موضوع دروغ، پنهان‌کاری و تظاهر در همه جای دنیا به شکلی مطرح هست و از همه مهم‌تر این فیلم درباره روابط انسانی و درد مشترک همه انسان‌ها بود اما موضوعات بیشتر این 10 فیلم کاملا بومی و منطقه‌ای است و برای آمریکایی‌ها ارزشی ندارد.»
البته در سال‌های گذشته پیش آمده که هیأت انتخاب از میان فیلم‌های موجود که هنوز اکران نشده‌اند فیلمی را که قابلیت بیشتری داشته انتخاب کردند و به فراهم شدن شرایط این فیلم برای حضور در جشن اسکار کمک کرده‌اند. اما امسال هر چند فیلم‌هایی مثل «قصه‌ها»، «خانه پدری» و «عصبانی نیستم» بسیار مورد توجه منتقدان و جشن‌های آکادمی‌تر همچون جشن انجمن منتقدان و خانه سینما قرار گرفتند با این حال به دلیل مشکلات زیادی که بر سر اکران این سه فیلم وجود دارد، شرایطی فراهم نشد تا آنها بتوانند نماینده ایران در جشن آکادمی اسکار باشند. نکته جالب این است که امسال علاوه بر فیلمی که به‌عنوان نماینده ایران معرفی می‌شود، فیلم«چند مترمکعب عشق» جمشید محمودی هم که درباره مهاجران افغانی است که در ایران زندگی می‌کنند به‌عنوان نماینده افغانستان به جشن اسکار معرفی شده است. با همه اینها به نظر می‌رسد ماجرای اسکار امسال خیلی اهالی سینما را شاد نکرده است. چون همه آنها با شنیدن اسامی 10 فیلم منتخب برای اسکار یک جمله را در لفافه می‌گویند«کاش با اسکار شوخی نکنیم».
نماینده اسکار باید از
5 فیلم منتخب جشن خانه سینما انتخاب شود
اما غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده درباره انتخاب نماینده ایران با بیان این‌که به احترام افرادی که برای انتخاب نماینده اسکار انتخاب شدند، نظرش را درباره گزینه مناسب برای اسکار نمی‌گوید، می‌گوید: «اساسا معتقدم باید انتخاب نماینده اسکار همانند جشن خانه سینما به یک داوری آکادمی تبدیل شود. یا نماینده از میان 5 فیلم نامزد در جشن خانه سینما انتخاب شود. هر چند امسال به دلیل این‌که بعضی فیلم‌ها دیر اکران شده بودند و عملا نمی‌توانستند در جشن شرکت کنند، این اقدام امکان‌پذیر نبود.» او درباره ویژگی‌های فیلمی که نماینده ایران معرفی می‌شود، گفت: «فیلم موردنظر باید دارای مقبولیتی باشد، اگر امکان پخش فیلم وجود نداشته باشد و یک شرکت پخش‌کننده آمریکایی از آن حمایت نکند، عملا هیچ نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. اگر فیلم قبل از اسکار در جشنواره‌های معتبر همانند جشنواره کن، ونیز یا برلین مورد پذیرش قرار گرفته باشد و موفقیتی به دست آورده باشد، شانس بالاتری در جایزه اسکار خواهد داشت. به‌هرحال نیاز است که یک پخش‌کننده قوی فیلم را به اعضای آکادمی اسکار معرفی کند، چون نزدیک به صد کشور فیلم‌های‌شان را برای آنها خواهند فرستاد و آنها باید تشویق شوند تا فیلم را ببینید و بعد به آن رأی بدهند.» این تهیه‌کننده با اشاره به این‌که همیشه حرف و حدیث‌هایی درباره انتخاب نماینده اسکار وجود دارد، اعلام داشت: «امیدوارم برای انتخاب نماینده سال آینده از آکادمی جشن سینمای ایران کمک بگیرند و از بین 5 فیلم منتخب این اعضا فیلم انتخاب شود چون در سال‌های گذشته ما شاهد پارتی بازی‌هایی بودیم که نتیجه‌ای هم نداشتند. به نظرم اگر فیلم«قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد یک هفته نمایش داشت می‌توانست جزو کاندیدهای اسکار شود. به‌هر حال انتخاب نماینده ایران سلیقه‌ای است، یعنی سلیقه هیأت انتخاب است حتی اگر آنها قصد کارشناسی داشته باشند بازهم به نظرم سلیقه‌شان بیشتر بر این موضوع مسلط است.»