شهروند| شوخی با عکس کارت ملی یکی از شوخی‌های رایج فضای مجازی بین کاربران ایرانی است و حالا بعد از چالش عکس بدون آرایش، چالش انتشار عکس کارت ملی در فضای مجازی به راه افتاده است. برگزارکنندگان این چالش معتقدند عکس‌های کارت ملی به صاحبان شان شباهت چندانی ندارد و این موضوع با هدف صدور یک کارت هویتی در تناقض است. این در شرایطی است که وزارت ارتباطات چند وقتی است موضوع راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و دولت الکترونیک را به صورت جدی‌تر دنبال می‌کند و همین مسأله موجب شده است که دوباره بحث کارت ملی هوشمند داغ شود. دولت اعلام کرده است با الکترونیکی شدن فرآیندهای اداری ایرانی‌ها ناچارند برای احراز هویت شان از کارت ملی هوشمند استفاده کنند. این درحالی است که کاربران فضای مجازی معتقدند عکس‌های کارت ملی کارایی لازم را برای احراز هویت تصویری صاحبانشان ندارند. در این میان ظفر یاوری رئیس اتحادیه عکاسان و فیلمبرداران تهران نیز با تأیید ادعای کاربران ایرانی به «شهروند» می‌گوید: تلاشی که دفاتر پیشخوان دولت برای کارآفرینی نیروهای مازادشان انجام می‌دهند موجب شده است که یک اتاق عکس غیرحرفه‌ای در این مراکز و برخی ادارات دولتی ایجاد شود و عکس‌های غیرحرفه‌ای برای اسناد هویتی ایرانیان تهیه شود.
عکس‌های فوری با کمترین امکانات
این‌جا یکی از دفاتر پیشخوان دولت، روی در کوچک ته راهرو، کاغذ رنگ و رو باخته‌ای چسبانده و با قلم درشت نوشته اند: اتاق عکس. در اتاق عکس تجهیزات خاصی وجود ندارد. یک دستگاه دوربین معمولی عکاسی و سه پایه، یک صندلی که در زمینه‌ای سفید قرار گرفته است و چند پروژکتور تمام امکاناتی است که برای تهیه عکس‌های پرسنلی کارت ملی هوشمند در نظر گرفته‌اند. صف شلوغ پشت در اتاق مانع هرگونه آزمون و خطایی است و متقاضی باید در سریع‌ترین زمان ممکن آماده شود و عکس بیندازد. البته این موضوع مورد اعتراض بسیاری از مراجعان است. مراجعانی که معتقدند برای ثبت تصویرشان هیچ فرصتی برای آمادگی قبلی نداشته‌اند و عکس‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن شکار شده است. مهرنوش رهبر یکی از متقاضیان دریافت کارت ملی هوشمند، دراین‌باره به « شهروند» می‌گوید: دلیل این شیوه عکاسی در دفاتر پیشخوان دولت را متوجه نمی‌شوم. چرا مردم باید در صف‌های طولانی بایستند و عجولانه و تند و تند عکس بگیرند. آیا بهتر نبود مانند روال گذشته متقاضیان کارت ملی به واحدهای عکاسی مورد نظرشان مراجعه کنند و عکس‌های پرسنلی را به صورت آماده به دفاتر پیشخوان دولت تحویل دهند؟شایسته احمدی یکی از کاربران فضای مجازی نیز که در چالش انتشار عکس کارت ملی شرکت کرده، در توضیح عکس خود نوشته است: برای شرکت در آزمون رانندگی، کارت ملی‌ام را به افسر ممتحن ارایه دادم اما او با تطبیق عکس کارت ملی و چهره، درباره هویتم دچار تردید شد و تا چند مدرک شناسایی دیگر را دریافت نکرد اجازه نداد در آزمون شرکت کنم. احسان دباغی دیگر کاربر فضای مجازی نیز معتقد است وقتی عکس‌های کارت ملی کمترین شباهت ممکن را با صاحبانشان دارند، یک ضعف بزرگ در کارت‌های هویتی ایرانیان اتفاق افتاده است.
عکاسان غیرحرفه‌ای
نیروهای مازاد ادارات هستند
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که ظفر یاوری رئیس اتحادیه عکاسان و فیلمبرداران تهران با اشاره به موج تعطیلی واحدهای عکاسی به« شهروند» می‌گوید: با رواج عکاسی دیجیتال، کسب و کار واحدهای عکاسی به سراشیبی افتاده است. در این میان، عمده منبع درآمد عکاسی‌ها، از راه عکس‌های پرسنلی تأمین می‌شود که آن هم چند سالی است با قانون‌شکنی دفاتر پیشخوان دولت و برخی ادارات دولتی از سفره عکاسان خارج شده است و به تعطیلی واحدهای عکاسی شتاب بیشتری داده است.و توضیح می‌دهد: پیش از این مردم برای تهیه عکس‌های پرسنلی مورد نیاز خود به واحدهای عکاسی سطح شهر مراجعه کرده و عکاسان حرفه‌ای و با تجربه تقاضای آنها برآورده می‌کردند اما درحال حاضر دفاتر پیشخوان دولت، پلیس +10 و ادارات دولتی این نان را از سفره عکاسان برداشته‌اند و نتیجه آن تهیه عکس‌های ده است که به هرکسی شباهت دارد جز صاحب عکس. یاوری تأکید می‌کند: دفاتر پیشخوان دولت و برخی ادارات دولتی با هدف کارآفرینی برای نیروهای مازاد خود، اتاق‌های عکس راه انداخته‌اند و عکس‌های پرسنلی مورد نیازشان را در این اتاق‌ها و با کمترین امکانات و غیرحرفه‌ای‌ترین نیروها ثبت می‌کنند. علاوه بر این برخی مدارس و آموزش و پرورش نیز با دعوت از عکاسان بدون مجوز به مدرسه‌ها، تهیه عکس پرسنلی دانش‌آموزان را به این افراد واگذار می‌کنند.رئیس اتحادیه عکاسان و فیلمبرداران تهران ادامه می‌دهد: مطابق با قوانین نظام صنفی، این کار خلاف مقررات است و تداخل صنفی به شمار می‌آید اما با وجود نامه‌نگاری‌های متعدد به مراجع ذی‌صلاح هنوز نتوانسته‌ایم مانع این قانون‌شکنی محرز شویم.
دخالت در کار عکاسان قانون‌شکنی است
علی فاضلی رئیس اتاق اصناف ایران نیز با تأیید این قانون‌شکنی به « شهروند» توضیح می‌دهد: تداخل صنفی در ایران تبدیل به یک جرم رایج شده است و اصناف در کار یکدیگر مداخله می‌کنند. مثلا مرغ‌فروشی در ماه رمضان حلیم‌فروشی می‌کند یا در سوپرمارکت‌ها میوه می‌فروشند. با این وجود این مسأله نوعی قانون‌شکنی به شمار می‌آید و در صورت دریافت شکایت، به مسأله رسیدگی می‌شود.او درباره وضع عکاسان نیز ادامه می‌دهد: موضوع تداخل صنفی دفاتر پیشخوان دولت و برخی ادارات دولتی با حرفه عکاسان به تازگی در نشستی مورد بررسی قرار گرفته است. در این نشست که معاون وزیر کشور، روسای تشکل‌های صنفی واحدهای عکاسی و قائم مقام وزیر صنعت حضور داشتند این موضوع طرح شد اما دفاتر پیشخوان دولت معتقدند به دلیل قالب ویژه‌ای که برای عکس‌های پرسنلی کارت ملی هوشمند مورد نیاز است تهیه عکس‌ها برون‌سپاری نشده است.رئیس اتاق اصناف ایران تأکید می‌کند: آنها همچنین توضیحات فنی دیگری ارایه کردند که البته نه اتاق اصناف و نه تشکل‌های صنفی قانع نشدند و بنا شد موضوع در نشست دیگری بررسی و تصمیم‌گیری شود.
عکاسی پرتره تخصص است
مرضیه رفیعی کارشناس عکاسی از دانشگاه هنر نیز به « شهروند» توضیح می‌دهد: واضح است عکسی که یک عکاس حرفه‌ای تهیه می‌کند با عکسی که یک فرد غیرحرفه‌ای می‌گیرد تفاوت زیادی دارد. زیرا عکاس حرفه‌ای به تئوری و قوانین عکسبرداری آگاه است و این مسأله به اندازه‌ای اهمیت دارد که حتی بین عکاسان حرفه‌ای نیز کسی که عکس پرتره می‌اندازد صاحب تخصص جداگانه‌ای است. و ادامه می‌دهد: درواقع بهتر است بگویم عکاسان حرفه‌ای نیز صاحب گرایش‌های متفاوت هستند. عکاسی مستندهای خبری خوبی تهیه می‌کند و فرد دیگر تنها عکاسی صنعتی انجام می‌دهد یا دیگری در گرفتن عکس‌های پرتره متخصص است. بنابراین تجربه و دانش عکاس در تهیه عکس سهم بالایی دارد. البته طریقت سخنگوی سازمان ثبت‌احوال نیز به ایسنا درباره کیفیت پایین عکس‌های الصاقی روی کارت هوشمند ملی گفته است کیفیت این عکس‌های رنگی به دلیل این‌که اسکن می‌شوند و دارای حکاکی لیزری هستند کاهش یافته است اما برای پایداری و امنیت عکس روی کارت هوشمند ملی ناچاریم حک لیزی بالاتری داشته باشیم که این مسأله موجب شده است به نظر برسد عکس‌های کارت ملی هوشمند کیفیت لازم را ندارند.