بیمیلی ایران به همکاری با ائتلاف مبارزه با داعش که به رهبری آمریکا شکل گرفته است، دستیابی این ائتلاف به اهدافش را با ابهام مواجه کرده است. روز گذشته جان کری وزیر امورخارجه آمریکا و فیلیپهاموند، همتای انگلیسیاش در سخنانی جداگانه خواهان همکاری ایران برای مبارزه با داعش شدند.
از سوی دیگر، روز گذشته روزنامه دست راستی وال استریت ژورنال در گزارشی با اشاره به عدم حضور ایران در نشستی که روز دوشنبه به بهانه مبارزه با داعش در پاریس پایتخت فرانسه برگزار شد، نوشته است که این کنفرانس پیشرفتی در زمینه موضوعات کلیدی نداشته و تلاش آمریکا برای ائتلافسازی با مانع مواجه شده است. در ابتدای این گزارش آمده است: «روز دوشنبه اختلاف بر سر اینکه آیا همسایههای عراق – بهخصوص ایران و سوریه – باید در حملات نظامی برای نابود کردن «داعش»، ایفای نقش کنند یا نه، تلاشهای ایالات متحده برای ایجاد یک ائتلاف نظامی بزرگ علیه این گروه را با مانع مواجه کرد.»
این گزارش با اشاره به بیانیه پایانی نشست که در آن بر حمایت از عراق در مبارزه با داعش اشاره شده، نوشته است: «اما این نشست نتوانست در زمینه هدف کلیدی یعنی متقاعد کردن متحدان منطقهای نظیر ترکیه و عربستان به مشارکت در عملیات نظامی، پیشرفتی داشته باشد. همچنین طرحهای ایالات متحده برای گسترش دامنه حملات هوایی به مواضع داعش در سوریه بدون هماهنگی با دمشق و تهران، با انتقاد شدید روسیه مواجه شد.» به نوشته وال استریت ژورنال، عدم دعوت از ایران به نشست پاریس، مایه مشاجره دیپلماتهای حاضر در این نشست بوده است. «ابراهیم جعفری» وزیر خارجه عراق با بیان اینکه ایران میتوانست «حمایت قابل توجهی» برای مبارزه با داعش ارایه کند، در این مورد گفت: «ما تأکید کرده بودیم که ایران هم اینجا باشد. از غیبت آنها متاسفیم.»
تمامی این مشکلات درحالی برای ائتلاف مبارزه با داعش به وجود آمده است که رهبر معظم انقلاب روز دوشنبه پس از مرخص شدن از بیمارستان در گفتوگویی صراحتا اعلام کردند که ایران هیچ تمایلی ندارد که به این ائتلاف بپیوندد. رهبر معظم انقلاب در ادامه با اشاره به درخواستهایی که آمریکاییها برای کمک ایران به آمریکا در مبارزه با داعش مطرح کرده بودند، تأکید کردند که ایشان با این درخواستها مخالفت کرده است. اما به نظر میرسد که آمریکا همچنان تمایل دارد تا پای ایران را به ماجرای مبهم ائتلاف مبارزه با داعش باز کند. چه اینکه روز گذشته وزیر امور خارجه آمریکا گفت: آمریکا هنوز آماده است تا با ایران در مورد بحران عراق و سوریه گفتوگو کند.
به گزارش نیویورک تایمز، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا که پیش از این به صراحت با حضور ایران در ائتلاف بینالمللی مبارزه با داعش مخالفت کرده بود روز سهشنبه گفت که دولت باراک اوباما خواهان حفظ کانال ارتباطی با ایران است و هنوز آماده است تا با ایران در مورد عراق و سوریه رایزنی کند. وزیر امور خارجه آمریکا همچنین اذعان کرد: من با پیوستن ایران به این ائتلاف مخالف بودم اما این بدین معنی نیست که با رایزنی با ایران برای یافتن یک راه حل مناسب در عراق مخالفیم.
جانکری تأکید کرد: آمریکا هنوز آماده است تا با ایرانیها در مورد عراق و سوریه شاید در حاشیه مذاکرات هستهای ایران که قرار است روز پنجشنبه در نیویورک از سر گرفته شود گفتوگو کند. وی تصریح کرد: اگر ایرانیها تحت شرایطی خاص و یا در صورت انجام یک تغییر، خواستار پیوستن به این ائتلاف باشند عدم دعوت آنها به این کنفرانس بدین معنی نیست که ما مخالف رایزنی با آنها هستیم.
پس از آنکه دولت اسلامی عراق و شام بخشهایی از عراق را به تصرف خود درآورد برخی تحلیلگران بر این باور بودند که تهران و واشنگتن ممکن است برای حل بحران عراق، سوریه و خاورمیانه اختلافات خود را کمتر کنند. اما به دلایل مختلفی این شکافها برطرف نشد. یکی از این دلایل آن است که جان کری برای جذب حمایت بینالمللی برای حمله به عراق به سمت کشورهای سنی عرب روی گرداند که هنوز اختلافات زیادی با ایران دارند. ملک عبدالله پادشاه عربستان و مقامات بلندپایه امارات متحده عربی به وضوح تعیین کردند که در صورت حضور ایران در کنفرانس پاریس از این ائتلاف خارج خواهند شد. بنابراین زمانی که فرانسه با اذعان به قدرت ایران در منطقه برای دعوت این کشور به کنفرانس پاریس اعلام آمادگی کرد با مخالفت شدید وزیر امور خارجه آمریکا روبهرو شد. به نظر میرسد که برخی از کشورهای ائتلاف تازه متوجه نقش کلیدی ایران در مبارزه با تروریسم منطقهای و داعش شدهاند. چراکه پس از جان کری، روز گذشته وزیر خارجه انگلیس نیز در سخنانی از ایران درخواست کرد تا برای همکاری با ائتلاف علیه داعش، اقدام کند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، فیلیپهاموند، وزیر امورخارجه انگلیس پس از برگزاری کنفرانس پاریس که روز دوشنبه برگزار شد در جمع خبرنگاران، گفت: همیشه غیرمحتمل بوده است که ایران به یک عضو کامل در این ائتلاف تبدیل شود اما من فکر میکنم ما هنوز باید امیدوار باشیم که ایران به این ائتلاف بپیوندد. وزیر امورخارجه انگلیس از ایران خواست تا به این ائتلاف بینالمللی بپیوندد اگرچه تهران به این کنفرانس دعوت نشده بود. هاموند همچنین افزود: من امیدوارم که ایران با طرحهایی که این ائتلاف قرار است انجام دهد همکاری کند اگرچه بهطور فعال بخشی از این ائتلاف نیست.
از سخنان مقامات آمریکایی و انگلیسی اینگونه برمیآید که اگرچه آنها خواهان پیوستن ایران به ائتلاف مبارزه با داعش نیستند اما خواهان این هستند که ایران به صورت جداگانه با این ائتلاف همکاری کند.