شهروند| مذاکرات حساس هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 از امروز در نیویورک آغاز می‌شود. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه بامداد دیروز در صدر هیاتی از دیپلمات‌های حرفه‌ای جمهوری اسلامی ایران عازم نیویورک شد تا پس از آرامش مرداد ماه، هفتمین دور مذاکرات جامع هسته‌ای با گروه 1+5 را در روزهای پایانی شهریور ماه از سرگیرد. این دور از مذاکرات هسته‌ای از نظر برخی کارشناسان از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است. تا آنجا که مجید تخت‌روانچی، مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در سخنانی که سه روز پیش بیان شد، تصریح کرد که در این دور از مذاکرات روشن خواهد شد که آیا طرفین می‌توانند تا چهارم آذر به توافق دست یابند یا خیر.
مذاکرات نیویورک که در حاشیه شصت و نهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ناهار کاری ظریف با کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار می‌شود، مذاکراتی مهم و سرنوشت‌ساز پس از مذاکرات وین 6 به شمار می‌رود که طرفین به دلیل اختلافات بسیار جدی و اساسی نتوانستند به توافق جامع هسته‌ای دست یابند و مذاکرات را به مدت 4 ماه تمدید کردند.
«وندی شرمن» مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در گروه 1+5 در دیدار با سفرای خارجی حاضر در واشنگتن به آنان پیام داده است که تهران باید از آخرین فرصت برای توافق هسته‌ای استفاده کند؛ این درحالی است که دیپلمات‌ها و مقامات جمهوری اسلامی ایران می‌گویند این ایالات متحده آمریکاست که باید از فرصت باقیمانده تا 24 نوامبر (چهارم آذر ماه) به خوبی استفاده کند.
میزان و ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران یکی از اختلافات اساسی با طرف مقابل است. اختلاف بر سر این موضوع و تعداد سانتریفیوژها در ششمین دور مذاکرات جامع هسته‌ای به‌حدی بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی همزمان با این مذاکرات به صراحت از نیاز صنعتی کشور طی سال‌های آینده به «190هزار سو غنی‌سازی اورانیوم» سخن گفتند.
غربی‌ها به‌ویژه آمریکا که در توافق اولیه ژنو پذیرفته‌اند جمهوری اسلامی ایران به غنی‌سازی اورانیوم 5درصد خود ادامه دهد اکنون در تلاشند تهران را برای تأمین نیازهای آینده خود به داشتن تعداد کمی از سانتریفیوژها وادار کنند؛ خواسته‌ای که تاکنون تیم مذاکره‌کننده کشورمان براساس واقعیات و نیازهای آینده برای تأمین سوخت نیروگاه اتمی بوشهر و اراک آن را نپذیرفته و زیر بار آن نرفته‌اند.
آمریکایی‌ها همچنین مدت‌هاست که بحث انحرافی و Break Out یا همان نقطه گریز و خروج از ان. پی. تی را مطرح می‌کنند و براساس تحلیل‌های مراکز تحقیقاتی خود، این زمان را تاکنون و طی سال‌های اخیر از چند ماه و چند‌سال تخمین زده و حالا مدعی‌اند که بر این اساس، تعداد سانتریفیوژهای ایران باید کم و عدد دلخواه آنان باشد درحالی‌که این بحث از اساس «بی پایه» بوده و تهران به‌رغم همه فشارها و زورگویی‌های غرب در سال‌های اخیر، همچنان عضو متعهد و پایبند معاهده ان. پی. تی بوده و اکنون نیز براساس توافقات صورت گرفته در برخی موارد حتی فراتر از این معاهده و موافقتنامه پادمان(بازرسی‌ها و نظارت‌ها) عمل کرده است. تاسیسات غنی‌سازی فردو و غیرقابل نفوذ بودن آن، نحوه نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، موضوع PMD(ابعاد احتمالی نظامی) ازجمله موضوعات مطالعات ادعایی، نحوه لغو کامل تحریم‌ها علیه ایران، موضوعات تحقیق و توسعه و دوره زمانی توافق نهایی نیز از دیگر موارد اختلافی با 1+5 است. البته رآکتور آب سنگین اراک هم از موارد اختلافی بوده اما به گفته مسئولان و کارشناسان با تلاش‌های متخصصان سازمان انرژی اتمی کشورمان، فرمول‌هایی برای رفع نگرانی غرب در مورد این رآکتور آب سنگین طراحی شده و می‌توان گفت که در این زمینه پیشرفت‌هایی حاصل شده است.
گفت و گوهای دو‌جانبه ایران با اعضای گروه 1+5 پس از مذاکرات وین 6 و قبل از مذاکرات نیویورک، در بروکسل، ژنو، وین، پاریس، مسکو و دوشنبه گرچه به درک مواضع طرفین کمک کرده و مفید بوده اما اختلافات یاد شده همچنان پابرجاست.
درخواست آمریکا از ایران
برای کاهش ظرفیت غنی‌سازی
درست یک روز پیش از آغاز مذاکرات، وندی شرمن، معاون وزیر امورخارجه آمریکا و مذاکره‌کننده هسته‌ای این کشور در سخنانی از ایران خواسته است تا با کاهش محسوس ظرفیت غنی‌سازی‌اش موافقت کند. شرمن عنوان کرد که تنها دراین صورت است که می‌توان به حصول توافق نهایی امیدوار بود. شرمن گفت: دستیابی به توافق نهایی تا زمانی که ایران ظرفیت غنی‌سازی‌اش را کاهش ندهد ممکن نخواهد بود. پیام شرمن به ایران درحالی مطرح شده است که ایران و گروه 1+5 قرار است اواخر هفته جاری در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با یکدیگر دیدار کنند و به رایزنی‌های خود درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور ادامه دهند. همچنین یک مقام ارشد عضو گروه 1+5 به المانیتور گفت: ما خیلی خوش‌بین نیستیم چون بسیاری از اختلافات هنوز به قوت خود باقی است. وی افزود: اساس اختلافات بر سر تعداد سانتریفیوژها است. گروه 3+3 معتقد است که ایران باید تنها تعداد محدودی سانتریفیوژ داشته باشد اما ایرانی‌ها در مورد ظرفیتی بیشتر از این صحبت می‌کنند. از این‌رو حل این اختلاف بسیار سخت است. انگلیس نیز با درخواستی مشابه با درخواست آمریکا از ایران خواست که درخصوص ظرفیت غنی‌سازی‌اش انعطاف بیشتری از خود نشان دهد. سفیر انگلیس در سازمان ملل متحد طی سخنانی بر تعهد این کشور در ادامه مذاکرات و یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز در این زمینه تأکید کرد. «مایکل تتهم»، سفیر انگلیس در سازمان ملل متحد طی سخنانی در جمع اعضای کمیته 1737 شورای امنیت سازمان ملل متحد در زمینه موضوع هسته‌ای و تحریم ایران اعلام داشت: پیشرفت‌هایی در این زمینه رخ داده و ما معتقدیم که توافق امکان‌پذیر است اما این ایران است که باید از خود انعطاف بیشتری در زمینه ابعاد برنامه‌های هسته‌ای به‌ویژه در مورد غنی‌سازی نشان دهد.
احتمال دیدار وزرای امور خارجه در نیویورک
نظر به حساس بودن این دور از مذاکرات در نیویورک، احتمال دیدار وزیران امورخارجه ایران و کشورهای 1+5 نیز دور از انتظار نیست. البته معاون وزیر خارجه روسیه می‌گوید که دیدار وزرای خارجه ایران و 1+5 در نیویورک تنها در صورتی برگزار می‌شود که مذاکرات سطوح پایین‌تر موفق باشند.
سرگئی ریابکوف، افزود: «احتمال می‌رود که نشست وزرای 1+5 با وزیر خارجه ایران ضروری باشد. دلایلی برای تماس‌ها در این شکل و ساختار وجود دارد. این مذاکرات بستگی به دور جدید مذاکرات هسته‌ای بین مدیران سیاسی ایران و 1+5 در نیویورک در تاریخ ۱۸ تا ۲۲ سپتامبر دارد. ریابکوف تأکید کرد: فکر می‌کنم که اگر این مذاکرات نتایجی داشته باشد، انتظارها در مورد بهبود روابط تهران واشنگتن افزایش یابد، اما با توجه به حساسیت‌های سیاسی، مذاکرات هسته‌ای و مداخله آمریکا در عراق و سوریه پیش‌بینی‌ها در مورد هرگونه برقراری رابطه مستقیم میان اوباما و روحانی در نیویورک را تضعیف کرده است.