گروه اقتصادی شهروند| سرمایه سهامداران بورس تهران از زمستان 92 درحال بخار شدن است یعنی نه‌تنها از سود خبری نیست بلکه هر روز از اصل دارایی‌شان کم می‌شود. آمار رسمی هم می‌گوید از ابتدای امسال بازده بازار منفی 9درصد بوده یعنی به‌طور متوسط هر کسی در این بازار سرمایه‌گذاری کرده باشد 9درصد از اصل سرمایه خود را از دست داده است. برای فرار از بازار همین یک دلیل کافی است به‌خصوص برای سرمایه‌گذاران گذری که معمولا برای کسب بیشترین سود در کمترین بازه زمانی از این بازار به بازار دیگر سرک می‌کشند و با اولین موج‌های نزول فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند. مدیران بورسی البته معمولا منکر فرار سرمایه از بازار هستند با این استدلال که اگر کسی سهامی می‌فروشد در سوی دیگر سرمایه‌گذاری سهام می‌خرد و این یعنی دست به دست شدن دارایی اما در این میان معلوم نیست تکلیف سرمایه‌ای که به واسطه کاهش شدید ارزش سهام از بین رفته چیست؟ یعنی اگر کسی سهامی را هزار تومان خریده امروز آن را 200 تومان می‌فروشد تکلیف 800 تومان سرمایه‌ای که بخار شده و به آسمان رفته چه خواهد بود؟
به‌هرحال وضع عمومی بازار اصلا خوب نیست و ناگفته پیداست که این شرایط بورس را از چشم سرمایه‌گذاران می‌اندازد و بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند عطای سهامداری را به لقایش ببخشند و کوچ کنند. نتیجه این‌که تداوم روند نزولی بورس تهران و افت قیمت‌ها و نیز افزایش میانگین زیان سهامداران به 9درصد، سرمایه‌گذاران بورس را به سه دسته تقسیم کرده؛ عده‌ای که ترجیح دادند در این بازار باقی مانده و با خرید و فروش تک‌سهم‌ها اندکی از زیان خود را جبران کنند، عده‌ای که به‌طورکلی از بازار خارج شده‌اند و عده‌ای که نقدینگی خود را به سمت اوراق مشارکت سوق داده‌اند. در همین خصوص دیروز ایسنا گزارش داد بیش از 50درصد سهامداران سرمایه خود را از تالار شیشه‌ای خارج کرده‌اند. این رقم البته احتمالا قابل اثبات رسمی نیست و چنین مهاجرتی هم از اساس و با شدت از سوی متولیان بازار تکذیب می‌شود اما کارشناسان و حرفه‌ای‌های بازار آن را واقعیت امروز بورس می‌دانند هرچند ترجیح می‌دهند نامشان در مصاحبه‌هایشان درج شود چون بیم آن وجود دارد که به کوک کردن ساز مخالف متهم شوند.
یکی از همین کارشناسان به «شهروند» گفت: خروج سرمایه و سرمایه‌گذار از زمستان سال گذشته در بازار سهام به امری متداول تبدیل شده هرچند گاهی این روند شدت گرفته و گاهی از شتاب آن کاسته شده اما این موضوع واقعیتی است که نمی‌توان کتمان کرد دلیل هم سقوط آزاد شاخص از مرز 90هزار واحد به 70هزار واحد است. به گفته او نقدینگی در بازار سهام به شدت کاهش یافته و اطمینان به بورس از بین رفته است. او در تشریح دلایل رکود و بی‌رمقی فعلی بازار سهام هم به تصمیمات مجلس در افزایش قیمت خوراک پتروشیمی‌ها و بهره مالکانه معادن اشاره کرد و افزود: در تازه‌ترین سیاست‌گذاری هم به بانک‌ها تکلیف شده تا دست از بنگاهداری بردارند و اموال و سهام در اختیار خود را ظرف سه‌سال بفروشند به این ترتیب نه‌تنها بانک‌ها به جمع فروشنده‌های سهام اضافه می‌شوند بلکه از میزان سرمایه‌گذاری‌شان در بورس هم به شدت کاسته می‌شود و این امر هم درنهایت به بحرانی شدن وضع و حال بازار می‌انجامد.
او تأکید کرد: کسانی که در ماه‌های اخیر از بورس تهران رفتند اغلب همان‌هایی هستند که تحت‌تأثیر تبلیغات و در آرزوی سودهای نجومی به بازار آمدند و دست به خرید زدند و با حاکم شدن رکود از تالار حافظ فرار کردند و پذیرفتن 20 تا 30درصدی را پذیرفتند و بقیه سرمایه خود را از بازار بیرون کشیدند.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: این سهام فروخته‌شده هم از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها و سهامداران کماکان فعال که هنوز از بازار خسته نشده‌اند خریداری شد.
او درخصوص مقصد سرمایه‌های خارج‌شده هم گفت: درحال حاضر همه بازارها تقریبا گرفتار رکود هستند و بازدهی عاید سرمایه‌گذاران نمی‌کنند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد مقصد صاحبان سرمایه‌ای که از بورس خارج شده‌اند کارهای واسطه‌ای است که سود مناسبی را در کوتاه‌ترین زمان حاصل می‌کنند گروهی هم البته به خرید اوراق مشارکت راغب شده‌اند.
این فعال بازار سهام در ادامه وضع بازار را غیرعادی توصیف کرد و افزود: افت مداوم قیمت‌ها و شاخص بازار سهام به‌عنوان دماسنج اقتصادی کشور نشان می‌دهد که بخش‌هایی از سیاست‌گذاری‌ها اقتصادی کشور با مشکلات و اشکالاتی مواجه شده است.
او درخصوص گله اهالی بازار درخصوص عمل نکردن دولت به تعهداتش برای حمایت از بورس تأکید کرد: دولت در ابتدای کار خود وعده کرد که از بازار سرمایه حمایت خواهد کرد و حتی مبالغ هنگفت به این بازار تزریق می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران هم به واسطه همین وعده‌ها راهی بورس شدند اما در ادامه دولت ظاهرا پی به اشتباه خود برد و اعلام کرد که ترجیح می‌دهد تعادل را در تمام بازارها ایجاد کند. درواقع هم همین اتفاق افتاد یعنی درحال حاضر همه بازارها به ثبات رسیده‌اند و خبری از نوسان قیمت شدید نیست اما از آن‌جا که مردم به سودآوری کلان سرمایه‌گذاری‌شان عادت کرده‌اند به سودهای کوچک راضی نیستند و به این نتیجه رسیده‌اند که دچار رکود و بحران شده‌ایم.
او درخصوص تمایل دولت به رونق بازار مسکن هم گفت: کسانی که از توجه به بازار مسکن حمایت می‌کنند بر این باور هستند که با رونق این بازار 120 صنعت از رکود خارج خواهد شد.
پیش‌بینی این کارشناس مانند بیشتر حرفه‌ای‌های بازار که تمایلی برای حمایت از سیاست‌های حاکم بر بورس ندارند در چند کلمه خلاصه می‌شود؛ به روزهای طلایی فعلا برنمی‌گردیم. او معتقد است: آنهایی که از بورس تهران رفتند به این زودی‌ها به این بازار برنخواهند گشت. کسانی هم که در بازار مانده‌اند اگر خسته نشوند و بیماری حاد حاکم بر بازار یعنی افسردگی بورسی گریبانشان را نگیرد در پایان سال 20 تا 30درصد سود عایدشان می‌شود البته به شرطی که صبور باشند.
این کارشناس بازار سرمایه درخصوص امکان تحقق پیش‌بینی دولت در افزایش نقش بورس در تأمین مالی بنگاه‌های بزرگ هم تأکید کرد: به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی که نه اعتمادی به بازار وجود دارد و نه نقدینگی بازار چنگی به دل می‌زند بتوان انتظار داشت تأمین مالی توسط ابزارهای مالی بورس قابل انجام باشد.