|  عبدالرضا ناصر مقدسی  |   متخصص مغز و اعصاب|

استرس،کاهش ویتامینD، سابقه خانوادگی، مصرف سیگار و برخی عفونت‌ها در ابتلا به ام‌اس موثرند.
ام‌اس با درگیری سلول‌های سیستم عصبی مرکزی می‌تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد. معمولا میانگین سنی ابتلا در کشور ما 26‌سال است و این بیماری خانم‌ها را بیشتر از آقایان درگیر می‌کند.
متأسفانه میزان ابتلا به ام‌اس در کشور درحال افزایش است.
ام‌اس علل مختلفی دارد و یک عامل خاص موجب ابتلا به این بیماری نمی‌شود. این عوامل می‌توانند محیطی یا ژنتیکی باشند همچنین کاهش ویتامینD، سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، مصرف سیگار و برخی عفونت‌ها ازجمله عواملی هستند که درباره آن صحبت شده است.
در مورد ژنتیک باید به این نکته توجه کرد که گرچه ژن در ابتلا به این بیماری موثر است اما میزان تأثیر آن بالا نیست لذا بسیاری از مبتلایان نگرانند که آیا فرزندانشان به ام‌اس مبتلا می‌شوند یا خیر. پاسخ این است که احتمال درگیری فرزندان بسیار پایین است.
به دلیل درگیری سیستم اعصاب مرکزی این بیماری می‌تواند طیف وسیعی از علایم را ایجاد کند که با گزگز دست‌ها و پاها، تاری یک چشم، دوبینی، مشکلات ادراری، مشکلات تعادلی و راه رفتن و نیز مشکلات شناختی همراه است.
هرچند گزگز دست‌ها و پاها یکی از علایم شایع در بیماری ام‌اس است اما این علامت علل متفاوتی دارد و دیده شده است که بسیاری از افراد به واسطه ترسی که از این بابت دارند به‌طور مکرر به متخصصان مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند.
ملاک در گزگز دست و پا بی‌حرکت ماندن است یعنی اگر فردی حداقل 24 ساعت به‌طور مداوم دست یا پایش بی‌حرکت بماند و این روند ادامه یابد باید به آن توجه و رسیدگی کنند.
همچنین تاری دید در مبتلایان به ام‌اس به صورت تاری دید یک چشم است که حداقل یک روز طول می‌کشد و با درد و حرکات چشمی همراه است. با این تفاسیر در صورتی که فردی کاهش بینایی در دو چشم خود احساس کند و درد نداشته باشد می‌تواند ناشی از عیوب انکساری چشم باشد.
علایم شناختی در بیماری ام‌اس به این علت است که ماده سفید مغز درگیر می‌شود و سرعت پردازش مبتلایان را کاهش می‌دهد مثلا بیمار در قضاوت‌هایی که پیچیده است دچار مشکل می‌شود.  همچنین مبتلایان با کاهش حافظه و تمرکز مواجه می‌شوند.
مهم‌ترین عامل تشخیصی به جز موارد بالینی و شرح حال MRI است. با این روش پلاک‌هایی در ماده سفید مغز دیده می‌شود که شکل و شمایل خاصی دارد. بنابراین می‌توان گفت برخی افراد دچار ام‌اس فوبیا هستند و ترس مرضی درباره ابتلا به این اختلال دارند چرا که پس از MRI مشخص می‌شود که آنها مبتلا نیستند، اما خودشان باور نمی‌کنند.  درمان قطعی برای این اختلال میسر نیست اما آن را می‌توان کاملا کنترل کرد. ام‌اس مانند بیماری قلبی، دیابت و فشارخون قابل کنترل است. خوشبختانه داروهای جدیدی که وارد بازار شده‌اند افق‌های روشنی را پیش‌روی مبتلایان باز کردند.  مهم‌ترین نکته این است که بیمار حرف پزشک خود را گوش دهد و داروهایش را مصرف کند. استرس بدترین عامل برای این اختلال است. مبتلایان سعی کنند استرس خود را به حداقل رسانده و آنها را کنترل و مدیریت کنند. همچنین از دود سیگار دوری کنند و به ورزش‌های سبکی مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا بپردازند.
کاهش مصرف غذاهای پرچرب و افزایش سبزی‌ها و میوه‌های تازه می‌تواند در کاهش ابتلا به این بیماری موثر باشد.